Jasaı ber, ana tilim – qazaq tili!
Jasaı ber, ana tilim – qazaq tili! (Taqyryptyq kesh)
Ana tili bárinen de bıik – hannan da, qaradan da. Saıasatshylar keledi, ketedi, al ana tili – máńgilik.
Osyny este ustaıyq. (Marat Qabanbaı).
Maqsaty: Oqyrmandardyń ana tiline degen súıispenshiligin arttyrý, ana tilin qasterleýge baýlý.
Daıyndyq kezeńi: Oqyrmandarǵa ana tiline arnalǵan óleń shýmaqtary men ánder jattap kelýge tapsyrma beriledi.
Bezendirilýi: "Qazaq tili – bolashaǵym, erteńim...” atty kitap kórmesi uıymdastyrylyp, gúl shoqtary qoıylady, naqyl sózder, sharlar, qazaq tilin zertteýshi ǵalymdardyń portretteri ilinedi.
Sahnaǵa eki bastaýshy shyǵyp, M. Qanafıaulynyń "Jasaı ber, ana tilim!” óleńin oqıdy.
1 - bastaýshy: Jylaǵan alǵashqy ińgá únnen tilim,
Jórgekte byldyr qaǵyp kúlgen tilim.
Jaǵymdy ana áldıi, aq sútimen,
Júregime, qanyma sińgen tilim.
2 - bastaýshy: Janymdy jadyratqan bala tilim,
Jyr, ertek jattattyrǵan sana tilim,
Jaralyp jermen birge, kún kózimen,
Jasasqan qazaq tili – ana tilim.
1 - bastaýshy: Jarysqan jyl qusymen úndi tilim,
Jarasqan dala, malmen syrly tilim.
Jıhankez jelmaıaly Asan qaıǵy,
Jer - jerge baǵa bergen syndy tilim.
2 - bastaýshy: Jyrlatqan qazaqtardyń qazaqtyǵyn,
Jyrlatqan eldik, erlik azattyǵyn.
Juldyzdy qudirettiń týy bolǵan,
Jaýynger ana tilim – qazaq tilim.
Birneshe oqyrman til týraly jazylǵan qanatty sózderdi oqı otyryp, bir - birine suraqtar qoıý arqyly pikir alysady.
1 - bala: - Men saǵan "osy til ne úshin kerek?” degen suraqty qoıǵym kelip otyr.
2 - bala: - Dosym – aý, til bir - birimizben sóılesý, túsinisý úshin qajet qoı. Apaı "Til – qarym - qatynas quraly” dep túsindirdi emes pe?
1 - bala. - Jaraıdy, til – qarym - qatynas quraly - aq bolsyn, onda adamdardyń bári bir ǵana tilde sóılep, túsinise bermeı me? Ana tili dep bólgeni nesi?
3 - bala: - Oı, aıtqyshbegim - aı. Kez kelgen adamnyń óz anasy bolatyny sıaqty dúnıe júzindegi halyqtardyń da óz anasy, óz tili, óz Otany bar emes pe?
4 - bala: - Balalar, ana tili degenimiz – ananyń aq sútimen boıǵa daryǵan óz anamyzdyń tili ǵoı. Al ana degen – bárinen qasterli, aıaýly da asyl jan.
5 - bala: - Men senderge Álı Ápekuly degen aqynnyń ana tili týraly myna óleńin oqyp bereıin:
Ana tilim – bala shaǵym órkenim,
Ana tilim – bolashaǵym, erteńim,
Ana tilim – saıyn dalam, jer, kógim,
Ana tilim – arman, oıym, órnegim.
Ana tildi bilmesem,
Shat - shadyman kúlmes em,
Jer betinde saırańdap,
Qazaq bolyp júrmes em.
6 - bala: - Keremet eken. Al Ábdilda Tájibaev atamyzdyń myna óleńi esterińde me?
Týǵan tilim - tirligimniń aıǵaǵy,
Tilim barda aıtylar sóz oıdaǵy
Ósse tilim – men de birge ósemin,
Óshse tilim – men de birge óshemin.
7 - bala: - Aqyn apalarymyz da til týraly tamasha óleńder shyǵarǵan.
Tursynhan Ábdirahmanova degen ári ǵalym, ári ánshi, ári aqyn apamyz bylaı depti:
Ana tilim – bárin sóıler shejirem,
Tilsiz neni bildire alam, ne bilem?!
Tilim barda ǵana mynaý ǵalamnyń
Kiltin tabar sanalysy sezinem.
O, adamdar, qadirine jetińder,
Ana tiliń – anań, syılap ótińder!
8 - bala: - Durys - aq, biraq keıde óziniń ana tilin syılamaıtyn, bilgisi kelmeıtinder de kezdesip qalady. Olar týraly ne aıtar edińder?
9 - bala: - Árıne, adamnyń bári birdeı emes, túsinigi tómen, bilimi taıaz keıbir máńgúrt jandar bolatyny ras, ondaılar jaıly qyrǵyz aqyny Sarnoǵaev bylaı degen:
Ana tilin bilmegen –
Aqyly joq jelik bas.
Ana tilin súımegen –
Halqyn súıip jarytpas.
10 - bala: - Al halqymyzdyń kemeńger jazýshysy Ǵ. Músirepov atamyz:
«Ana tilin umytqan adam óz halqynyń ótkeninen de, bolashaǵynan da qol úzedi. Ana tilin ógeı uldar ǵana mensinbeıdi» degen, sondyqtan óz tilimizge, óz ultymyzǵa ógeı bolmaıyq, dostar!
11 - bala: - Bizdiń ana tilimiz – qazaq tili. Ol tek otbasy, oshaq qasynyń ǵana tili emes, memlekettik til ǵoı.
12 - bala: - Iá, ıá, onyń ras. 1995 jyly 30 tamyzda qabyldanǵan jańa Konstıtýsıada qazaq tili Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik tili bolyp bekitildi. Al 1997 jyly 11 shildede «Til týraly» Zań qabyldanyp, onyń 4 - babynda "Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik tili – qazaq tili” ekeni jazyldy.
13 - bala: - Qazaqstan – kóp ultty memleket. Kóp ultty memleket úshin memlekettik til óte qajet. Memlekettik til – kóp ultty eldiń barlyq halqyn saıası - mádenı birlikke uıymdastyrýdyń basty quraly.
14 - bala: - Olaı bolsa, qazaq tilin jete bilý arqyly bizder óner men bilimniń, mádenıet pen ǵylymnyń bıigine jetip, óz halqymyzdyń ótken - ketkenin zerdelep, ony álemge tanyta alamyz. Óz tilimizdi qurmetteý arqyly basqa tildi de úırenip, mádenıetin qadirleı alamyz.
Bári: Ana tilin qasterlep, qurmetteıik!
Á. Tinálıevtiń "Ananyń tili” áni
1 - bastaýshy: - Al, balalar, endi "Jalǵasyn tap” oıynyn oınaıyq.
Oıynnyń sharty boıynsha maqal - máteldiń, qanatty sózderdiń jalǵasyn tabý kerek.
1. Til - adam oıynyń... (aınasy)
2. Ańdamaı sóılegen... (aýyrmaı óledi)
3. Oınap sóıleseń de... (oılap sóıle)
4. Tıse terekke, tımese... (butaqqa)
5. Aıtylǵan sóz,... oqpen teń (atylǵan)
6. Bal tamǵan tilden... tamar (ý)
7. Kóp sóz -... (bos sóz)
8. Kóp sóz - kúmis, az sóz -... (altyn)
9. Jasyńda qyljań bolsań, óskende... bolasyń. (myljyń)
10. Taza sóıleý – bıik... (mádenıettilik)
2 - bastaýshy: Janyn sap, halqyn súıip, baqqan tilim,
Jalyqpaı qupıalar ashqan tilim.
Jahannyń tórt buryshy túgel tanyp,
Jat jurttan da dostaryn tapqan tilim.
1 - bastaýshy: Bul jandy til – meniń azat tilim,
Jadymda talmaı samǵar qanat tilim.
Jyr - qýat, sózi – ana ýyzyndaı,
Jasaı ber, Ana tilim – Qazaq tilim!
Jasaı ber, ana tilim – qazaq tili! júkteý
Ana tili bárinen de bıik – hannan da, qaradan da. Saıasatshylar keledi, ketedi, al ana tili – máńgilik.
Osyny este ustaıyq. (Marat Qabanbaı).
Maqsaty: Oqyrmandardyń ana tiline degen súıispenshiligin arttyrý, ana tilin qasterleýge baýlý.
Daıyndyq kezeńi: Oqyrmandarǵa ana tiline arnalǵan óleń shýmaqtary men ánder jattap kelýge tapsyrma beriledi.
Bezendirilýi: "Qazaq tili – bolashaǵym, erteńim...” atty kitap kórmesi uıymdastyrylyp, gúl shoqtary qoıylady, naqyl sózder, sharlar, qazaq tilin zertteýshi ǵalymdardyń portretteri ilinedi.
Sahnaǵa eki bastaýshy shyǵyp, M. Qanafıaulynyń "Jasaı ber, ana tilim!” óleńin oqıdy.
1 - bastaýshy: Jylaǵan alǵashqy ińgá únnen tilim,
Jórgekte byldyr qaǵyp kúlgen tilim.
Jaǵymdy ana áldıi, aq sútimen,
Júregime, qanyma sińgen tilim.
2 - bastaýshy: Janymdy jadyratqan bala tilim,
Jyr, ertek jattattyrǵan sana tilim,
Jaralyp jermen birge, kún kózimen,
Jasasqan qazaq tili – ana tilim.
1 - bastaýshy: Jarysqan jyl qusymen úndi tilim,
Jarasqan dala, malmen syrly tilim.
Jıhankez jelmaıaly Asan qaıǵy,
Jer - jerge baǵa bergen syndy tilim.
2 - bastaýshy: Jyrlatqan qazaqtardyń qazaqtyǵyn,
Jyrlatqan eldik, erlik azattyǵyn.
Juldyzdy qudirettiń týy bolǵan,
Jaýynger ana tilim – qazaq tilim.
Birneshe oqyrman til týraly jazylǵan qanatty sózderdi oqı otyryp, bir - birine suraqtar qoıý arqyly pikir alysady.
1 - bala: - Men saǵan "osy til ne úshin kerek?” degen suraqty qoıǵym kelip otyr.
2 - bala: - Dosym – aý, til bir - birimizben sóılesý, túsinisý úshin qajet qoı. Apaı "Til – qarym - qatynas quraly” dep túsindirdi emes pe?
1 - bala. - Jaraıdy, til – qarym - qatynas quraly - aq bolsyn, onda adamdardyń bári bir ǵana tilde sóılep, túsinise bermeı me? Ana tili dep bólgeni nesi?
3 - bala: - Oı, aıtqyshbegim - aı. Kez kelgen adamnyń óz anasy bolatyny sıaqty dúnıe júzindegi halyqtardyń da óz anasy, óz tili, óz Otany bar emes pe?
4 - bala: - Balalar, ana tili degenimiz – ananyń aq sútimen boıǵa daryǵan óz anamyzdyń tili ǵoı. Al ana degen – bárinen qasterli, aıaýly da asyl jan.
5 - bala: - Men senderge Álı Ápekuly degen aqynnyń ana tili týraly myna óleńin oqyp bereıin:
Ana tilim – bala shaǵym órkenim,
Ana tilim – bolashaǵym, erteńim,
Ana tilim – saıyn dalam, jer, kógim,
Ana tilim – arman, oıym, órnegim.
Ana tildi bilmesem,
Shat - shadyman kúlmes em,
Jer betinde saırańdap,
Qazaq bolyp júrmes em.
6 - bala: - Keremet eken. Al Ábdilda Tájibaev atamyzdyń myna óleńi esterińde me?
Týǵan tilim - tirligimniń aıǵaǵy,
Tilim barda aıtylar sóz oıdaǵy
Ósse tilim – men de birge ósemin,
Óshse tilim – men de birge óshemin.
7 - bala: - Aqyn apalarymyz da til týraly tamasha óleńder shyǵarǵan.
Tursynhan Ábdirahmanova degen ári ǵalym, ári ánshi, ári aqyn apamyz bylaı depti:
Ana tilim – bárin sóıler shejirem,
Tilsiz neni bildire alam, ne bilem?!
Tilim barda ǵana mynaý ǵalamnyń
Kiltin tabar sanalysy sezinem.
O, adamdar, qadirine jetińder,
Ana tiliń – anań, syılap ótińder!
8 - bala: - Durys - aq, biraq keıde óziniń ana tilin syılamaıtyn, bilgisi kelmeıtinder de kezdesip qalady. Olar týraly ne aıtar edińder?
9 - bala: - Árıne, adamnyń bári birdeı emes, túsinigi tómen, bilimi taıaz keıbir máńgúrt jandar bolatyny ras, ondaılar jaıly qyrǵyz aqyny Sarnoǵaev bylaı degen:
Ana tilin bilmegen –
Aqyly joq jelik bas.
Ana tilin súımegen –
Halqyn súıip jarytpas.
10 - bala: - Al halqymyzdyń kemeńger jazýshysy Ǵ. Músirepov atamyz:
«Ana tilin umytqan adam óz halqynyń ótkeninen de, bolashaǵynan da qol úzedi. Ana tilin ógeı uldar ǵana mensinbeıdi» degen, sondyqtan óz tilimizge, óz ultymyzǵa ógeı bolmaıyq, dostar!
11 - bala: - Bizdiń ana tilimiz – qazaq tili. Ol tek otbasy, oshaq qasynyń ǵana tili emes, memlekettik til ǵoı.
12 - bala: - Iá, ıá, onyń ras. 1995 jyly 30 tamyzda qabyldanǵan jańa Konstıtýsıada qazaq tili Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik tili bolyp bekitildi. Al 1997 jyly 11 shildede «Til týraly» Zań qabyldanyp, onyń 4 - babynda "Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik tili – qazaq tili” ekeni jazyldy.
13 - bala: - Qazaqstan – kóp ultty memleket. Kóp ultty memleket úshin memlekettik til óte qajet. Memlekettik til – kóp ultty eldiń barlyq halqyn saıası - mádenı birlikke uıymdastyrýdyń basty quraly.
14 - bala: - Olaı bolsa, qazaq tilin jete bilý arqyly bizder óner men bilimniń, mádenıet pen ǵylymnyń bıigine jetip, óz halqymyzdyń ótken - ketkenin zerdelep, ony álemge tanyta alamyz. Óz tilimizdi qurmetteý arqyly basqa tildi de úırenip, mádenıetin qadirleı alamyz.
Bári: Ana tilin qasterlep, qurmetteıik!
Á. Tinálıevtiń "Ananyń tili” áni
1 - bastaýshy: - Al, balalar, endi "Jalǵasyn tap” oıynyn oınaıyq.
Oıynnyń sharty boıynsha maqal - máteldiń, qanatty sózderdiń jalǵasyn tabý kerek.
1. Til - adam oıynyń... (aınasy)
2. Ańdamaı sóılegen... (aýyrmaı óledi)
3. Oınap sóıleseń de... (oılap sóıle)
4. Tıse terekke, tımese... (butaqqa)
5. Aıtylǵan sóz,... oqpen teń (atylǵan)
6. Bal tamǵan tilden... tamar (ý)
7. Kóp sóz -... (bos sóz)
8. Kóp sóz - kúmis, az sóz -... (altyn)
9. Jasyńda qyljań bolsań, óskende... bolasyń. (myljyń)
10. Taza sóıleý – bıik... (mádenıettilik)
2 - bastaýshy: Janyn sap, halqyn súıip, baqqan tilim,
Jalyqpaı qupıalar ashqan tilim.
Jahannyń tórt buryshy túgel tanyp,
Jat jurttan da dostaryn tapqan tilim.
1 - bastaýshy: Bul jandy til – meniń azat tilim,
Jadymda talmaı samǵar qanat tilim.
Jyr - qýat, sózi – ana ýyzyndaı,
Jasaı ber, Ana tilim – Qazaq tilim!
Jasaı ber, ana tilim – qazaq tili! júkteý
You Might Also Like
