InfoHub Logo

Bastaý kózin kúni keshegi «Lenınshil jastan» alatyn qaımana qazaqtyń jasyndaı jarqyldaǵan «Jas Alashy» – 95-te... Kóńildi qýanyshqa bólegen osy bir sátte ótkenińdi oı kózimen sholyp, osy men qalamger retinde «Jas Alashqa» qatysym bar ma, bar bolsa qanshalyq?» degen saýalǵa jaýap izdeısiń. Allaǵa shúkir, sonaý 1984-89 jyldar aralyǵynda «Lenınshil jas» gazetinde «Ádepten ozbaıyq», «Toıdan soń», «Sahnada», «Aq kógershin», «Qalaq qolǵa kesh alyndy», «Jol muraty jetý ǵana ma?» «Barymyzdy baǵalaı bilemiz be?» atty maqalalarym jaryq kórdi. Men jarıalanǵan dúnıelerimiń ishindegi eń bastylaryn ǵana aıtyp otyrmyn. Al ózimniń «Nevada –Semeı» qozǵalysyn qyzý qýattaǵanymdy, sol taqyrypta birtalaı materıaldar jınaǵanymdy, sonyń biri «Jaýyrdy jaba toqymaıyq» atty maqalamnyń «Lenınshil jas» gazetiniń birinshi betinde basylǵanyn, azdy-kópti ómirimde tyndyrǵan mańyzdy sharýalarymnyń biri dep bilemin.

Bir atap aıtar jaıt, gazettiń sol jyldardaǵy redaktorlary S.Berdiqulov, Ý. Qalıjanovtar, Sheraǵań salǵan sara joldy sátimen jalǵastyrdy. Ony redaksıa ujymynyń avtorlary men jumys isteý tásilinen aıqyn ańǵarýǵa bolatyn. Birde meniń «Baıan kórkin, Jasybaıdy oılasaq» atty maqalam «Kózqaras» aıdarymen jaryq kórdi. Aıdar: «Mán bersek, el dáýletin eseleýge, mádenıetin kóterýge septigi bolar, biraq sizdiń, onyń, barlyǵymyzdyń tasamyzda qalyp eleýsiz kóringen problemalar az ba? Kelińiz, jańa rýbrıkaǵa atsalysyp, oı bóliseıik, másele kótereıik» – degen redaksıalyq siltememen berilýi – avtorǵa kórsetilgen qoldaý ekeni kúmánsiz.

1989 jyly sol «Kózqaras» aıdarymen «Sýǵa ketken esil eńbek» atty maqalam jarıalandy. Munda kóktemgi sý tasqyny saldarynan Baıanaýyl aýdanyndaǵy «Birlik», «Jańajol» aýyldary men «Leker» mal bordaqylaý pýnktin sý basyp, Sátpaev atyndaǵy keńshardyń tusynda joldyń birshama bóligin tasqyn shaıyp ketkeni jaıly dabyl qaǵyp, másele kóterýmen qatar, óz usynysymdy da jazǵan edim.

Esterińizde shyǵar, ótken jyly «Birlik» aýyly mańyndaǵy joldyń biraz bóligin taǵy da sý shaıyp, «Teńdik» eldi mekeniniń tusyndaǵy kópirdi buzyp ketti. Qazir Baıanaýyl aýdanynyń ákimdigi: «Bárine saqadaı saımyz», – dep jatyr. Ne dese de meıli, tek áıteýir eldi sý baspasa boldy da.

Jas kezimde syrlasym, qartaıǵanda muńdasym bolǵan keshegi, «Lenınshil jas» – búgingi «Jas Alash». Jasym 70-ke tolǵanda «Baıanaýyl Baıazıtovin áspettedi» dep qýanyshyma ortaqtasty. Bázbireýlerge keıigen bir sátimde «Qaıyrymsyz qoǵam, qart qalamger» degen atpen jýrnalıs S.Baıbosynnyń maqalasyn jarıalap, kóńilimdi demedi. Ana bir kezde «Súzegen sóz» aıdarynda «Bir saıasattanýshyǵa» «Balapan partıalar» atty shymshymalarymdy jarq etkizip jarıalaı qoıdy. Sóıtken «Jas Alashymyz» mine, qarıanyń jasy 95-ke tolyp otyr.

Bul tek gazettiń ǵana mereıtoıy emes, jalpy Alash jurtynyń qýanyshy dep túsinem.

Bir ókinishtisi, bizdiń keritartpa zań mereıtoı qarsańynda Alash jurty úshin Abylaıdyń aq týyndaı bolǵan «Jas Alashty» Jasan Zekeıuly degen bireýge jyǵyp berip otyr. Adamnan ar, qoǵamnan uıat ketti degen osy. Biraq, aqqa qara juqpas degen sóz bar. Túbi ádildik jeńetinine senemiz! Sebebi «Jas Alashtyń» artynda qara ormandaı qalyń el tur.

Endi «Jas Alashqa» aıtar tilegim: Jyl qurǵatpaı óńdelip, jóndelip jatatyn shıkili-pisili zańdardy nazaryńa alyp, alatyn aılyǵyn aqtap jeýge shamasy joq depýtattardy táýbasyna keltirip, paraqumar páleketter men jemqorlardyń jegenin jelkesinen shyǵarýdy odan ári jalǵastyra ber. Tiregiń – týǵan til, júregiń Alash dep soqsyn!

---