InfoHub Logo

Iá, týra maǵynasynda da, aýyspaly (beıneli) maǵynasynda da jaıaý júrińiz!

Týra maǵynasyndaǵy jaıaý júrýdiń ne ekenin esi kirmegen kishkentaı búldirshinder men esinen adasqan, aljyǵandardan basqanyń bári biledi. Meniń aıtaıyn degenim ekinshi maǵynasy jaıynda...

Kózińizge temir jolmen kele jatqan poıyzdy nemese tramvaıdy elestetińizshi. Almatydaǵy «Arman» kınoteatrynyń janyndaǵy Kóktóbege aparatyn nemese Medeýden Shymbulaqqa aparatyn aspaly joldy da elestetseńiz bolady. Bulardyń basqa kólik túrlerinen ereksheligi nede?

Iá, olardyń barlyǵy ózderine arnalǵan relsten, trostan, ıaǵnı osy kólik túrleri úshin belgilengen shekten shyǵyp kete almaıdy.

Endi baǵasy «ákeńizdiń qunynan» asatyn, saǵatyna 300-400 shaqyrymdy oılanbaı «shaýyp ótetin» sportkardy elestetip kórińiz. «Býgattı», «Porshe», «Ferrarı», «Mazeratı»...

Mindińiz be (oısha, shynymen minip júrgen bolsańyz tipti jaqsy, uzaǵynan súıindirsin!)? Mingen bolsańyz, bul kólikterdi poıyz-tramvaı-metro, aspaly jol kólikterimen salystyryńyz. Iá, sýper sportkarlar taqtaıdaı jazyq  joldy qajetsinetinin bilesiz. Bulardyń da shekten shyǵa almaıtynyna kózińiz jetti.

Oıyńyzǵa jol talǵamaıtyn kólik kelgen shyǵar? Ol shynymen-aq jol talǵamaı ma? Iá, sportkarlar men jeńil kóliktiń bara almaıtyn jerlerine olardyń «aıaǵy» jetedi. Biraq olardyń jetetin jeriniń de shegi bar ǵoı.

Sózdi kóp sozbaı-aq, jol talǵamaıtyn kóliktiń de, ushaqtyń da, qaıyq-kemeniń de, attyń bara alatyn jeriniń shegi bar ekenin aıtaıyn.

Al endi, jaıaý adam jaıynda ne deısiz? Ary qaraı oqymaı turyp, osy jaıyn oılanyp kórińizshi.

Endi oqyńyz.

Jaıaý adam jolmen de, jolsyzben de júredi. Ras qoı!? Jaıaý adam sýmen de júzedi, aǵashqa da, taý-tasqa da órmeleıdi. Kerýli turǵan arqan bolsa, onymen de biraz jerge jete alady...

— Mynaý nemene myjyp ketti, — dep otyrǵan bolýyńyz múmkin. Sondyqtan negizgi máselege oıysaıyn.

«Psıhologıalyq ınersıa» degen bolady. Qysqasha aıtqanda, ol — belgili bir oıdyń, ıdeıanyń, tujyrymnyń jeteginde ketýdi bildiredi. Iaǵnı, belgili bir «kólik» bolyp qalyptasý degen sóz. Oılaý (oılaný) maǵynasynda «poıyz» bolsańyz, «relsińizden» shyǵa almaı júresiz. Qandaı «kólik» bolsańyz sol kóliktiń «jolyna» túsip alasyz da, basqada shataǵyńyz joq kete beresiz. Basqa «kólik» nemese «qara jaıaý» bolýǵa bolatyny qaperińizge de kirmeıdi.

Baǵanadan beri aıtaıyn dep otyrǵanym — bir saryndy oılanbańyz. «Jaıaý adamnyń» «kólikke» qaraǵanda alymdy bolatynyn endi bilesiz. Problema týraly oılanbańyz, ol problemany qalaı jaıǵaýǵa bolatyny týraly oılanyńyz. Aqyl-keńesterin bergen dos-jarandaryńyzdy muqıat tyńdańyz. Ol kisilerdiń qandaı «kólik» turǵysynan aqyl-keńes aıtyp turǵanyn da qaperde ustańyz. Sebebi, «Qaıyq» tap bolǵan qyjalattan relsin ǵana biletin «Poıyzdyń» shyǵarýy múmkin emes. Jaıaý adam kez kelgen kólikti tizgindeı alady, al kólik jaıaýdy tizgindeı ala ma?

Qysqasy, birdeńeden qyjalat bolyp tursańyz, «kólikten» túsip, «jaıaýlap» kórińiz. Sonda problemańyzdy áldeqaıda ońaı jaıǵaısyz.

Densaýlyǵyńyz jaqsy bolsyn deseńiz — jaıaý júrińiz!

Aqylyńyzǵa aqyl qosqyńyz kelse — jaıaý júrińiz!

Jaıaý júrgen qos maǵynasynda da paıdaly.

Saıat Ámirbek

---