Jetkinshekterdegi mazasyzdyq deńgeıin dıagnostıkalaý ádistemesi
Atyraý oblysy, Atyraý qalasy,
№4 Iý. A. Gagarın atyndaǵy orta mektep psıhology
Nurǵalıeva Rysgúl Muhambetqyzy
Jetkinshekterdegi mazasyzdyq deńgeıin dıagnostıkalaý ádistemesi
«Jańbyr astyndaǵy adam» ádistemesi
Grafıkalyq ádister kóbinese derbes jáne kómekshi retinde qurastyrylady. Mamandarda olar negizinen óte nashar senimsiz retinde baǵalanady. Alaıda, olar adamǵa shyndyqty jobalaý jáne óz betinshe elemeýge múmkindik beredi. Demek, sýret belgili dárejede adamnyń jeke tulǵasyn, onyń kóńil - kúıin, sezimderin, ýaıymdaryn, qarym - qatynasyn kórsetedi.
Praktıkter sýret testterdi jıi qoldanady. Sýrettiń nátıjesi bala óziniń kúızelisterin aýyzsha aıtyp jetkize almaıtyndyǵynan onyń ishki dúnıesiniń kórinisin bildiredi. Árıne, zertteýshi úshin onyń sýretteri qandaı beınede qoldanǵany jáne olardyń kómegimen qandaı málimet alynǵandyǵy árqashan túsinikti.
Psıhodıagnostıkanyń maqsaty jobalyq grafıkalyq ádisteriniń onyń nátıjesiniń psıhotúzetý úrdisinde qoldandy, sol sıaqty kóbinese olar bala óziniń ishki dúnıesin kórsetýge jáne ózin túsinýge yqpal etedi.
«Jańbyr astyndaǵy adam» ádistemesi sırek kezdesetin, biraq qyzyqty jáne málimetti ádisteme bolyp tabylady. Ol adamnyń ego kúshiniń dıagnostıkasyna, onyń jaǵymsyz jaǵdaılarǵa qarsy túrý qabiletine baǵyttalǵan. Sonymen qatar, qorǵanys mehanızmderiniń qasıetteri men jeke tulǵa rezervterin ashýǵa kómektesedi.
Nusqaý
Nusqaý klasıkalyq varıantta qarapaıym túrde beriledi. Zertteýshige tik Baǵyttalǵan qaǵazdyń A4 aq paraǵyna adamnyń sýretin salý usynylady, al budan keıin sondaı basqa paraqqa bólek - jańbyr astyndaǵy adamnyń sýretin salýdy tapsyrady.
Eki sýretti salystyrý adamnyń stresstik qolaısyz (jaǵymsyz) jaǵdaıda ol qıyndyq kezinde ne sezinetindigin anyqtaýǵa múmkindik beredi.
Testileý kezinde salynǵan sýretti baqylaý mańyzdy jáne zertteýshiniń barlyq aıtqandaryna nazar aýdarý kerek. Kóbirek senimdi málimet alý úshin zerttelinýshige qosymsha suhbat júrgizý kerek.
Sýretterdi ınterpretasıalaý kezinde kelesi málimetterge kóńil bólý kerek. Interpretasıada usynystarǵa súıene otyryp, logıkalyq kózqaraspen barlyq arnaıy dataldardy taldaýǵa kóshýge bolady.
«Jańbyr astyndaǵy adam» sýretin «Adam» sýretimen salystyrǵanda kóptegen aıyrmashylyqtardy aıqyndaýǵa bolady.
Ekspozısıa qalaı ózgergenin qaraý mańyzdy. Sonymen, mysaly, eger adam kútip turǵandaı beınelense, onda bul ómirdiń qıyn jaǵdaılarynan ketý tendensıasymen baılanysty, qıyndyqtan qashýmen de baılanysty bolýy múmkin (mysaly, ásirese, eger adamnyń beınesi qus ushatyn bıiktikten baqylanǵandaı beınelense).
Jańbyr astyndaǵy adam keskini paraqtyń joǵarǵy jaǵyna jyljý jaǵdaıynda zerttelýshiniń áreketten qashý beıimdiligi, sonymen qatar qorǵanys mehanızmderiniń bar ekendigi aıtylady.
Keskinniń ózgerýi (transformasıa)
Keskinniń kóleminiń ulǵaıýyn keıde jasóspirimderde kezdesedi. Olar kóbirek kúshti jáne ózderine senimdi bolǵandyǵyn bildiredi.
Keskinniń kishireıýi zerttelýshi ózin qorǵaý men jaqtaýshylyqty qajet etkendi tanytady, óziniń ómirindegi jaýapkershilikti basqa adamdarǵa kóshirýdi kózdeıdi. Kishkentaı keskindeýlerdi salatyn bala ádette óziniń sezimin kórsetýge uıalady jáne adamdarmen ózara qarym - qatynasy kezinde keıbir kedergiler men kópshilik tendensıalaryna ıe bolady. Olar stress nátıjesinde depressıalyq jaǵdaıǵa dýshar bolatyndyǵyn sezdiredi.
Eger de Jańbyr astyndaǵy adam sýretinde keskinderdi beıneleý kezinde deneniń qandaı da bir bóligi (aıaq, qol, qulaq, kóz) salynbasa, onda bul qorǵanys mehanızmderiniń ózgeshelikterin jáne ego reaksıasynyń kóriný erekshelikterin kórsetedi. Kıimniń bolmaýy minez - qulyqtyń anyqtalǵan taptaýryndaryn eskermeýmen, sezinýdiń albyrttyǵymen baılanysty.
Jańbyr belgileri (atrıbýttar)
Jańbyr - adamdarda bolatyn kedergiler, jaǵymsyz áserler.
Beıneleýdiń sıpaty adamnyń qıyn jaǵdaılardy qalaı qabyldaıtyndylyǵymen baılanysty: sırek tamshylar - ýaqytsha, jeńýge bolatyn jaǵdaılar, boıalǵan tamshy nemese syzyqtar - qıyn, úzdiksiz jaǵdaılar.
Jańbyrdyń qaıdan «keletinin» (adamnyń oń nemese sol jaǵynan) jáne qandaı bólik kóp jaǵdaıda áreketke dýshar bolatynyn anyqtaý kerek. Interpretasıa adam keskini nemese oń jáne sol jaǵynyń jazylǵan mánimen qatysyp júrgiziledi.
Qara bult jaǵymsyz jaǵdaılardy kútý belgisi bolyp tabylady. Bulttar, qara bulttardyń sanyna, olardyń mólsheriniń qalyńdyǵyna, ornalasýyna nazar aýdarý mańyzdy. Deprssıvtik jaǵdaıda barlyq aspandy alatyn aýyr qara bult beınelenedi. Shalshyq sý, batpaq, balshyq bul úreıli jaǵdaıdyń saldaryn «jańbyrdan» keıin qalatyn qaıǵyrýlardy beıneleıdi.
Shalshyqtyń beıneleý ereksheligine nazar aýdarý qajet (forma, tereńdigi, shashyrandy). Adam keskinine shalshyq qalaı ornalasqanyn eskerý mańyzdy. (Keskenniń artqy jaǵynan nemese aldyńǵy janyna ornalasqan ba, adamdardy barlyq jaǵynan qorshaǵan nemese onyń ózi shalshyqta tur ma?).
Qosymsha bólshekter
Barlyq qosymsha bólshekter (úı, aǵash, oryndyq, mashına) nemese adam qolyna ustaıtyn zattar (sómke, gúl, kitap) qosymsha syrtqy tirekke degen qajettiliktiń kórinis retinde qarastyrylady.
Bólshekterdi kóbirek tolyqtaı túsindirý (mánin ashý) kórsetilgen beıneniń sımvoldyq mánin quraıdy. Mysaly, naızaǵaı damýdaǵy jańa sıkldiń bastaýyn jáne adamnyń ómirindegi qaıǵyly ózgeristerdi beıneleýi múmkin. Naızaǵaıdan keıin jıi paıda bolatyn kúnniń shyǵýyn aldyn - ala bildiretin kempirqosaq tolyǵymen oryndalmaǵan armandardy bildiredi.
Qolshatyrdyń syrty jaǵymsyz nóserlerden psıhıkalyq qorǵanýdyń sımvolıkalyk beınesin túsindiredi. Beınelerdi túsindirý kózqarasy boıynsha qolshatyr beınesinde ana men ákesine baılanysty belgi retinde qarastyrylady. Qolshatyrdyń jaýyn-shashynnan qorǵaýy da, qorǵamaýy da múmkin.
Sonymen, mysaly úlken qolshatyr - sańyraýqulaq adam úshin barlyq qıyn jaǵdaılardy sheshetin anasynyń nemquraıdylyǵyn dáleldeýi múmkin. Adamdardyń keskinine qatysty qolshatyrdyń kólemi men ornalasýy psıhologıalyq qorǵanys mehanızmi áreketiniń qarqyndylyǵyn kórsetedi.
Qatysty bólshekterdiń bolmaýy shıelenisti jaǵdaılarǵa jáne psıhıkalyq qorǵanys mehanızmderin yǵystyrýdyń saldary bolýyn kórsetýi múmkin. Mysaly, sýrette qolshatyrdyń qatyspaýy qıyn jaǵdaıda ata - anasy jaǵynan kómektiń bolmaýy jaǵdaıyn kórsetýi múmkin.
Sýretterdegi túster
Sýretti qarapaıym qalammen oryndaýǵa bolady. Kóp adamdar túrli - tústi qalamnyń qoldanýyn qalaıdy. Eger zerttelýshide túrli - tústi qalamdardyń barlyǵy túgel bolmaǵan jaǵdaıda tústerge qarap sheshim shyǵarýdyń qajeti joq.
Túster belgili bir sezimderdi, kóńil - kúıdi jáne adamdardyń qarym - qatynasyn bildirýi múmkin. Sonymen qatar, ártúrli reaksıalardyń jáne shıelenisý jaǵdaıdyń da beıneleýi múmkin. Jaqsy beıimdelgen emosıalyq qalapty bala ádetke 2 - den 5 - ke deıingi tústerdi qoldanady. 7 - 8 túster joǵary labıldilikti kórsetedi. Bir tústiń qoldanylýy emosıalyq ózgerýde qorqynyshtyń bolýyn kórsetedi.
Qorytyndylaý kezeńi
Sýrettiń ınterpretasıalaý kezeńi 1 - shi jáne 2 - shi kezeńinen alynǵan málimetter jıyntyǵy bolyp tabylady. Standartty testter nátıjesiniń jáne adam týraly málimetterge qatysyp alynǵan barlyq materıaldar taldanady.
Test nátıjesin taldaý kestesi
Balalar aty
Taldaý nátıjesi
Paıdalanatyn ádebıetter:
1. Dıagnostıcheskaıa ı korreksıonnaıa rabota shkolnogog psıhologa. Pod. red. I. V. Dýbrovınoı. M., 1987.
2. Kómekbaeva L. K. Psıhologıalyq qyzmetti uıymdastyrý. A., 2003.
3. Leonova L. B. psıhologıcheskaıa dıagnostıka ı regýlásıa fýnksıonalnyh sostoıanıı ýchashıhsá. M., 1990.
4. Maıers D. Sosıalnaıa psıhologıa. Pıter, 1998.
5. Psıhologıcheskıe testy dlá delovyh lúdeı. Pod. red. Lıtvınsıvoı. M., 2000.
№4 Iý. A. Gagarın atyndaǵy orta mektep psıhology
Nurǵalıeva Rysgúl Muhambetqyzy
Jetkinshekterdegi mazasyzdyq deńgeıin dıagnostıkalaý ádistemesi
«Jańbyr astyndaǵy adam» ádistemesi
Grafıkalyq ádister kóbinese derbes jáne kómekshi retinde qurastyrylady. Mamandarda olar negizinen óte nashar senimsiz retinde baǵalanady. Alaıda, olar adamǵa shyndyqty jobalaý jáne óz betinshe elemeýge múmkindik beredi. Demek, sýret belgili dárejede adamnyń jeke tulǵasyn, onyń kóńil - kúıin, sezimderin, ýaıymdaryn, qarym - qatynasyn kórsetedi.
Praktıkter sýret testterdi jıi qoldanady. Sýrettiń nátıjesi bala óziniń kúızelisterin aýyzsha aıtyp jetkize almaıtyndyǵynan onyń ishki dúnıesiniń kórinisin bildiredi. Árıne, zertteýshi úshin onyń sýretteri qandaı beınede qoldanǵany jáne olardyń kómegimen qandaı málimet alynǵandyǵy árqashan túsinikti.
Psıhodıagnostıkanyń maqsaty jobalyq grafıkalyq ádisteriniń onyń nátıjesiniń psıhotúzetý úrdisinde qoldandy, sol sıaqty kóbinese olar bala óziniń ishki dúnıesin kórsetýge jáne ózin túsinýge yqpal etedi.
«Jańbyr astyndaǵy adam» ádistemesi sırek kezdesetin, biraq qyzyqty jáne málimetti ádisteme bolyp tabylady. Ol adamnyń ego kúshiniń dıagnostıkasyna, onyń jaǵymsyz jaǵdaılarǵa qarsy túrý qabiletine baǵyttalǵan. Sonymen qatar, qorǵanys mehanızmderiniń qasıetteri men jeke tulǵa rezervterin ashýǵa kómektesedi.
Nusqaý
Nusqaý klasıkalyq varıantta qarapaıym túrde beriledi. Zertteýshige tik Baǵyttalǵan qaǵazdyń A4 aq paraǵyna adamnyń sýretin salý usynylady, al budan keıin sondaı basqa paraqqa bólek - jańbyr astyndaǵy adamnyń sýretin salýdy tapsyrady.
Eki sýretti salystyrý adamnyń stresstik qolaısyz (jaǵymsyz) jaǵdaıda ol qıyndyq kezinde ne sezinetindigin anyqtaýǵa múmkindik beredi.
Testileý kezinde salynǵan sýretti baqylaý mańyzdy jáne zertteýshiniń barlyq aıtqandaryna nazar aýdarý kerek. Kóbirek senimdi málimet alý úshin zerttelinýshige qosymsha suhbat júrgizý kerek.
Sýretterdi ınterpretasıalaý kezinde kelesi málimetterge kóńil bólý kerek. Interpretasıada usynystarǵa súıene otyryp, logıkalyq kózqaraspen barlyq arnaıy dataldardy taldaýǵa kóshýge bolady.
«Jańbyr astyndaǵy adam» sýretin «Adam» sýretimen salystyrǵanda kóptegen aıyrmashylyqtardy aıqyndaýǵa bolady.
Ekspozısıa qalaı ózgergenin qaraý mańyzdy. Sonymen, mysaly, eger adam kútip turǵandaı beınelense, onda bul ómirdiń qıyn jaǵdaılarynan ketý tendensıasymen baılanysty, qıyndyqtan qashýmen de baılanysty bolýy múmkin (mysaly, ásirese, eger adamnyń beınesi qus ushatyn bıiktikten baqylanǵandaı beınelense).
Jańbyr astyndaǵy adam keskini paraqtyń joǵarǵy jaǵyna jyljý jaǵdaıynda zerttelýshiniń áreketten qashý beıimdiligi, sonymen qatar qorǵanys mehanızmderiniń bar ekendigi aıtylady.
Keskinniń ózgerýi (transformasıa)
Keskinniń kóleminiń ulǵaıýyn keıde jasóspirimderde kezdesedi. Olar kóbirek kúshti jáne ózderine senimdi bolǵandyǵyn bildiredi.
Keskinniń kishireıýi zerttelýshi ózin qorǵaý men jaqtaýshylyqty qajet etkendi tanytady, óziniń ómirindegi jaýapkershilikti basqa adamdarǵa kóshirýdi kózdeıdi. Kishkentaı keskindeýlerdi salatyn bala ádette óziniń sezimin kórsetýge uıalady jáne adamdarmen ózara qarym - qatynasy kezinde keıbir kedergiler men kópshilik tendensıalaryna ıe bolady. Olar stress nátıjesinde depressıalyq jaǵdaıǵa dýshar bolatyndyǵyn sezdiredi.
Eger de Jańbyr astyndaǵy adam sýretinde keskinderdi beıneleý kezinde deneniń qandaı da bir bóligi (aıaq, qol, qulaq, kóz) salynbasa, onda bul qorǵanys mehanızmderiniń ózgeshelikterin jáne ego reaksıasynyń kóriný erekshelikterin kórsetedi. Kıimniń bolmaýy minez - qulyqtyń anyqtalǵan taptaýryndaryn eskermeýmen, sezinýdiń albyrttyǵymen baılanysty.
Jańbyr belgileri (atrıbýttar)
Jańbyr - adamdarda bolatyn kedergiler, jaǵymsyz áserler.
Beıneleýdiń sıpaty adamnyń qıyn jaǵdaılardy qalaı qabyldaıtyndylyǵymen baılanysty: sırek tamshylar - ýaqytsha, jeńýge bolatyn jaǵdaılar, boıalǵan tamshy nemese syzyqtar - qıyn, úzdiksiz jaǵdaılar.
Jańbyrdyń qaıdan «keletinin» (adamnyń oń nemese sol jaǵynan) jáne qandaı bólik kóp jaǵdaıda áreketke dýshar bolatynyn anyqtaý kerek. Interpretasıa adam keskini nemese oń jáne sol jaǵynyń jazylǵan mánimen qatysyp júrgiziledi.
Qara bult jaǵymsyz jaǵdaılardy kútý belgisi bolyp tabylady. Bulttar, qara bulttardyń sanyna, olardyń mólsheriniń qalyńdyǵyna, ornalasýyna nazar aýdarý mańyzdy. Deprssıvtik jaǵdaıda barlyq aspandy alatyn aýyr qara bult beınelenedi. Shalshyq sý, batpaq, balshyq bul úreıli jaǵdaıdyń saldaryn «jańbyrdan» keıin qalatyn qaıǵyrýlardy beıneleıdi.
Shalshyqtyń beıneleý ereksheligine nazar aýdarý qajet (forma, tereńdigi, shashyrandy). Adam keskinine shalshyq qalaı ornalasqanyn eskerý mańyzdy. (Keskenniń artqy jaǵynan nemese aldyńǵy janyna ornalasqan ba, adamdardy barlyq jaǵynan qorshaǵan nemese onyń ózi shalshyqta tur ma?).
Qosymsha bólshekter
Barlyq qosymsha bólshekter (úı, aǵash, oryndyq, mashına) nemese adam qolyna ustaıtyn zattar (sómke, gúl, kitap) qosymsha syrtqy tirekke degen qajettiliktiń kórinis retinde qarastyrylady.
Bólshekterdi kóbirek tolyqtaı túsindirý (mánin ashý) kórsetilgen beıneniń sımvoldyq mánin quraıdy. Mysaly, naızaǵaı damýdaǵy jańa sıkldiń bastaýyn jáne adamnyń ómirindegi qaıǵyly ózgeristerdi beıneleýi múmkin. Naızaǵaıdan keıin jıi paıda bolatyn kúnniń shyǵýyn aldyn - ala bildiretin kempirqosaq tolyǵymen oryndalmaǵan armandardy bildiredi.
Qolshatyrdyń syrty jaǵymsyz nóserlerden psıhıkalyq qorǵanýdyń sımvolıkalyk beınesin túsindiredi. Beınelerdi túsindirý kózqarasy boıynsha qolshatyr beınesinde ana men ákesine baılanysty belgi retinde qarastyrylady. Qolshatyrdyń jaýyn-shashynnan qorǵaýy da, qorǵamaýy da múmkin.
Sonymen, mysaly úlken qolshatyr - sańyraýqulaq adam úshin barlyq qıyn jaǵdaılardy sheshetin anasynyń nemquraıdylyǵyn dáleldeýi múmkin. Adamdardyń keskinine qatysty qolshatyrdyń kólemi men ornalasýy psıhologıalyq qorǵanys mehanızmi áreketiniń qarqyndylyǵyn kórsetedi.
Qatysty bólshekterdiń bolmaýy shıelenisti jaǵdaılarǵa jáne psıhıkalyq qorǵanys mehanızmderin yǵystyrýdyń saldary bolýyn kórsetýi múmkin. Mysaly, sýrette qolshatyrdyń qatyspaýy qıyn jaǵdaıda ata - anasy jaǵynan kómektiń bolmaýy jaǵdaıyn kórsetýi múmkin.
Sýretterdegi túster
Sýretti qarapaıym qalammen oryndaýǵa bolady. Kóp adamdar túrli - tústi qalamnyń qoldanýyn qalaıdy. Eger zerttelýshide túrli - tústi qalamdardyń barlyǵy túgel bolmaǵan jaǵdaıda tústerge qarap sheshim shyǵarýdyń qajeti joq.
Túster belgili bir sezimderdi, kóńil - kúıdi jáne adamdardyń qarym - qatynasyn bildirýi múmkin. Sonymen qatar, ártúrli reaksıalardyń jáne shıelenisý jaǵdaıdyń da beıneleýi múmkin. Jaqsy beıimdelgen emosıalyq qalapty bala ádetke 2 - den 5 - ke deıingi tústerdi qoldanady. 7 - 8 túster joǵary labıldilikti kórsetedi. Bir tústiń qoldanylýy emosıalyq ózgerýde qorqynyshtyń bolýyn kórsetedi.
Qorytyndylaý kezeńi
Sýrettiń ınterpretasıalaý kezeńi 1 - shi jáne 2 - shi kezeńinen alynǵan málimetter jıyntyǵy bolyp tabylady. Standartty testter nátıjesiniń jáne adam týraly málimetterge qatysyp alynǵan barlyq materıaldar taldanady.
Test nátıjesin taldaý kestesi
Balalar aty
Taldaý nátıjesi
Paıdalanatyn ádebıetter:
1. Dıagnostıcheskaıa ı korreksıonnaıa rabota shkolnogog psıhologa. Pod. red. I. V. Dýbrovınoı. M., 1987.
2. Kómekbaeva L. K. Psıhologıalyq qyzmetti uıymdastyrý. A., 2003.
3. Leonova L. B. psıhologıcheskaıa dıagnostıka ı regýlásıa fýnksıonalnyh sostoıanıı ýchashıhsá. M., 1990.
4. Maıers D. Sosıalnaıa psıhologıa. Pıter, 1998.
5. Psıhologıcheskıe testy dlá delovyh lúdeı. Pod. red. Lıtvınsıvoı. M., 2000.
You Might Also Like
-
Pavlodar oblysy, Estis aýdany, Golýbovka aýyly
