InfoHub Logo

Jyl mezgilderi: jaz, kúz. Belgileri
Uıymdastyrylǵan ashyq oqý qyzmeti
Bilim berý salasy: Áleýmettik orta
Bólimi: Ekologıa negizderi
Maqsaty:
Bilimdilik: Jaz jáne kúz mezgilderiniń belgileri boıynsha túsinikterin qortyndylaý, júıeleý; osy mezgilderge tán tabıǵattaǵy ózgerister, ósimdikter men janýarlardyń tirshiligindegi ózgeristerdi, kún men túnniń uzaqtyǵy týraly túsinik berý.
Damytýshylyq: Sózdik qorlaryn, ózin qorshaǵan orta týraly oıyn jetkize bilý qabiletterin damytý, montessorı tehnologıasyn paıdalana otyryp saýsaq motorıkasyn damytý.
Tárbıelik: Balalardy tabıǵatty qorǵaýǵa, onyń sulýlyǵyn sezine bilýge tárbıeleý.
Ádis – tásilder: Áńgimelesý, túsindirý, jumbaq jasyrý, salystyrý, pán aralyq baılanys.
Sózdik jumys: tirshilik, egistik, shabyndyq
Bılıgvaldi komponent: jyl mezgilderi – vremena goda, jaz – leto, kúz – osen.
Kórneki quraldar: jaz kúz mezgilderiniń ılústrasıalyq sýretteri, jumbaqtar, jyl mezgilderine baılanysty slaıdtar.
Pánaralyq baılanys: qorshaǵan orta, sóıleýdi damytý, shyǵarmashylyq.
Sabaq túri: aralas, dástúrli emes.
Qoldanylatyn tehnologıa: montessorı.

Sabaq barysy:
Psıhologıalyq sát:
- Balalar qarańdarshy bizge qonaqtar kelipti, amandasyp alaıyq.
- Sálemetsizder me? (balalar amandasady)
Shattyq sheńber:
- Qýanamyn mende!
Qýanasyn sende!
Qýanaıyq dostarym!
Araılap atqan ár tańǵa!
- Balalar, tabıǵat degenimiz ne?
- Ol bizdi qorshaǵan orta.
- Balalar tabıǵat neshege bólinedi, atap aıtyp berińdershi?
- Ekige bólinedi: tiri jáne óli tabıǵat.
- Endeshe balalar, biz sendermen «Tiri jáne óli tabıǵat» oıynyn oınaıyq.
- Bul oıynda men tiri tabıǵatty aıtqanda qol shapalaqtaısyńdar, al óli tabıǵatty aıtqanda aıaqtaryńmen topyldatasyńdar. Dóńgelenip turaıyq.
- Qarlyǵash.(Qol shapalaqtaý)
- Taý.(Aıaqpen topyldatý)
- Aǵash. (Qol shapalaqtaý)
- Kún. (Aıaqpen topyldatý)
- Qoıan. (Qol shapalaqtaý)
- Sý. (Aıaqpen topyldatý)
- Balalar, biz sendermen jyl mezgilderi týraly áńgimelesemiz.
- Bárimiz ornymyzǵa otyraıyq.
- Balalar men senderge jyl mezgilderi týraly jumbaq óleń oqımyn, al
sender óleńde qaı jyl mezgili sýrettelgenin taýyp kórińder.
- Qoıynyń toly jemiske,
Kók maısaly egiste,
Kóbelek qýyp oınaıtyn,
Qaı mezgil dep oılaısyń?
- Jaz mezgili.
Balalarǵa jaz mezgili týraly suraqtar qoıý.
- Balalar, jaz mezgiliniń aılaryn qazaqsha jáne oryssha kim atap aıtyp beredi?
- Jansaıa: Maýsym – ıýn, shilde – ıýl, tamyz – avgýst.
- Balalar, jazda qandaı ózgerister bolady?
- Jazda kún ystyq bolady, aınala jasyl jelekke aınalady, gúlder ósip, qustar saıraıdy.
- Óte durys balalar.
- Jaz mezgili senderge unaı ma?
- Unaıdy.
- Jaz mezgilinde qandaı merekeler bar?
- Balalardy qorǵaý kúni, astana kúni, konstıtýsıa kúni.
- Jaz mezgili týraly kim taqpaq biledi?
- Sultan:
Jaz kelipti degenshe,
Alma pisti degeısiń.
Baǵymyzda endeshe,
Alma terý kóbeısin.
- Óte jaqsy Sultan.
(Slaıdtan jaz mezgiliniń sýreti shyǵady, sýret arqyly áńgimeletý)
- Jazda kún uzaryp, tún qysqarady.
- Jaz mezgilinde dıqandar egistikke shyǵady. Egistik degenimiz – egin egetin jer.

Sózdik jumys: egistik - balalar qaıtalaıdy.
- Al endi kelesi jumbaqty jasyraıyn:
Jıyp - terip bolatyn,
Qambaǵa astyq tolatyn,
Qyzyl qyrman oınaıtyn,
Qaı mezgil dep oılaısyń?
- Kúz. (Slaıdtan kúz mezgiliniń sýreti shyǵady, sýret arqyly áńgimeletý)
- Al kúz aılaryn kim biledi?
- Nurasyl: qyrkúıek – sentábr, qazan – oktábr, qarasha – noıabr.
- Kúzde tabıǵatta qandaı erekshelikter bolady?
- Kúzde kókónister men jemister pisedi, aınala altyn túske boıalyp, japyraqtar sarǵaıady, eginshiler shabyndyqtan egin oryp alady, adamdar da jan – janýarlar da qystyq azyq – qorekterin jınaıdy.

- Sózdik jumys: shabyndyq - balalar qaıtalaıdy.
- Kúz týraly taqpaq bilesińder me?
- Balalar taqpaq aıtady.
- Balalar endi men senderge A. Qunanbaev atamyzdyń «Kúz» óleńin oqyp bereıin:
- Sur bult túsi sýyq qaptaıdy aspan,
Kúz bolyp, dymqyl tuman jerdi basqan.
Bilmeımin toıǵany ma, tońǵany ma,
Jylqy oınap, bıe qashqan, taı jarysqan.
- Balalar sender sharshap qalǵan shyǵarsyńdar, ornymyzdan turyp sergitý jattyǵýyn jasaıyq.

Sergitý sáti:
Jel soǵady betime,
Aǵashtardy jelpýde.
Jel tyna qalǵanda,
Aǵashtar bıik bolyp ósedi!

- Al endi balalar biz eki topqa bólinip, túrli tústi jipterdi paıdalana otyryp, jyl mezgilderin beıneleımiz. Ol úshin biz eki topqa bólinemiz:
- 1 – shi top «Jaz» toby.
Maqsaty: Jaz mezgiliniń beınesin berilgen kórnekilik quraldar arqyly beıneleý, qurastyrý.
- 2 – shi top «Kúz» toby.
Maqsaty: Kúz mezgiliniń beınesin berilgen kórnekilik quraldar arqyly beıneleý, qurastyrý.

Mýzyka aqyryndap oınap turady.(Balalardyń is - áreketi)
(Balalardyń jumystaryn taldap, baǵalaımyz)

Dıdaktıkalyq oıyn: «Ne qaıda ósedi?»
Oıyn sharty: ósimdikter men jemisterdi qaıda ósetinin aıtyp, durys ornalastyra bilý.
- Balalar oıyn oınaıdy.
Qorytyndy: jaz jáne kúz kórinisterin qatar qoıyp, salystyrý jumystaryn júrgizý.
- Jaz mezgiline tán belgilerdi atap shyǵyńdar. Kúz mezgiline tán belgilerdi atańdar.
Úıge tapsyrma:
- Ata – analaryńnyń kómegimen «Kúz» óleńin jattap kelý.
Balalardy maqtap madaqtaý:
- Búgin sender suraqtarǵa óte jaqsy jaýap berdińder. Tapsyrmany óte jaqsy oryndadyńdar.
- Balalarǵa «juldyzshalardy taratý».

Kútiletin nátıje:
Oryndaıdy: toptaǵy balalarmen pikir almasýdy, tabıǵatty baqylaýdy;
Túsinedi: jaz jáne kúz mezgiline tán belgilerdi;
Qoldanady: jaz jáne kúz mezgilindegi janýarlar men ósimdikterdiń tirshiligindegi ózgerister týraly bilimdi.