InfoHub Logo

Sabaq barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi. Balalar qyzyl, sary, jasyl jetondardy óz qalaýymen tańdap, alyp úsh topqa bólinip otyrady.

Qyzyǵýshylyqty oıatý.
www. bilimland. kz portalyndaǵy «Vıdeojınaq» resýrsy («Synyp saǵaty taqyryptary» bólimi) http://bilimland. kz/kk/home#lesson=12002 arqyly oqýshylarǵa beınebaıan kórsetý.
Muǵalim:
- Qurmetti oqýshylar, beınebaıannan kórgenimizdeı búgingi tárbıe saǵatymyzdyń taqyryby qandaı dep oılaısyzdar? Nelikten men sizderge qyzyl, sary, jasyl jetondar arqyly topqa bóldim. Bunyń syry nede?
- Durys aıtasyzdar, jolda júrý erejesi, baǵdarshamnyń adam ómirindegi mańyzy týraly bolmaq. Sabaǵymyzdyń basty maqsaty egemendigi men eldigi ornaǵan osyndaı Qazaqstan atty beıbit ólkemizde sábılerdiń qýanyshty kúlkisi men analarymyzdyń ásem júzi baqytqa toly bolsa deımiz, ol úshin ár azamat ómir qaýipsizdigin saqtap, jol tártibin bilý kerek. Biz búgin osy maqsatta jol erejeleri ólkesinde qonaqta bolamyz. Sát sapar, Jas ulan!

II. Maǵynany ashý.
1 - júrgizýshi:
«Jol júrý belgileri jáne olardyń qoldanysy» atty tárbıe saǵatymyzdy ashyq dep jarıalaımyz. Tarıhqa kóz júgirtetin bolsaq, júrip - turýdy retteý qajettiligi mashınanyń az kezinde - aq týǵan kórinedi. Alǵash ret 1868 jyly London qalasynda temir jol baǵdarshamy ornatyldy. Ol qolmen aýystyrylatyn jáne almastyrý úshin arnaıy adam turatyn edi jáne ol kóp ýaqyt alatyn boldy. Keıinirek 1870 jyly amerıkada elektr baǵdarshamy paıda boldy.
2 - júrgizýshi:
Al búgingi tańda baǵdarshamdy elektrondy esepteý mashınasy arqyly basqarý júzege asyrylǵan. Qazaqstanda baǵdarshamdar barlyq iri qalalarda ornatylǵan. Qazaqstanda 1917 jylǵa deıin 127 km ǵana jol bolsa, elýinshi jyldary respýblıkamyzdaǵy asfált joldarynyń uzyndyǵy otyz km deıin jetti. Al qazir segiz júz mıllıon km - den asady.
1 - júrgizýshi:
- MAI qyzmetkeri degenimiz kim? Durys aıtasyzdar, búgin bizge MAI qyzmetkeri kelgen eken. Sizderdiń ushqyr oılaryńyz ben bilimderińizdi synap kórmekshi.
MAI qyzmetkeri:
- Ár bir aımaqtyń ómiri kólikpen tyǵyz baılanysty. Sondyqtan jolda júrý tártibi men qaýipsizdik erejelerin bilýlerin kerek. Árbir jaıaý júrginshi, ár bala jol boıynda asa sabyrlylyqpen aspaı - saspaı júrip turýǵa tıis. Sol sebepti sizderge qoıar birneshe suraǵym bar. Birinshi, jaıaý júrginshiler qandaı jerlermen júredi?
1 - oqýshy:
Jaıaý júrginshiler jıek jolmen júrýge tıis. Al jol ústi tek kóliktiń júrýine arnalǵan. Jaıaý júrginshiler jıek joldyń tek oń jaǵymen júredi, sonda qarsy kele jatqan adamdarǵa bóget jasamaıtyn bolady.

MAI qyzmetkeri:
- Toptalyp kele jatqan júrginshiler jol boıymen qalaı júrýi kerek?
2 - oqýshy:
Bir top jaıaý júrginshi tek jıek jolmen nemese kele jatqan kólikke qarsy baǵytta joldyń sol jaq jıegimen eki qatardan aspaı júrý kerek. Olar joldy kesip ótpek bolsa, eki kósheniń nemese joldyń qıylysqan tusyna toqtaý kerek. Negizinen jol tártibin saqtap, jaıaý júrginshige arnalǵan jolmen nemese baǵdarshamnan ótýi kerek.
MAI qyzmetkeri:
- Jol ótkelinen júgirip ótýge bola ma?
3 - oqýshy:
Júgirip kele jatqan adam aınalasyn baǵdarlaı almaı qalady jáne qarsy kelip qalǵan kólikti baıqaǵanmen, sasqalaqtap jaraqattanýy múmkin. Sondyqtan ár kez saq bolyp, asyqpaı júrgen abzal.
MAI qyzmetkeri:
- Kóliktiń ońǵa burylatynyn qalaı bilýge bolady?
4 - oqýshy:
Ońǵa burylatyn kólik joldyń oń jaǵyndaǵy birinshi qatarda turady jáne oń jaq burylysty bildiretin jaryǵyn jaǵady.
MAI qyzmetkeri:
- Aıaldamaǵa toqtaǵan avtobýstyń qaı jaǵynan ótý kerek?
5 - oqýshy:
Aıaldamaǵa toqtaǵan avtobýstyń aldynan da, artynan da ótýge bolmaıdy. Sol aınalada jol ótkeli bolýǵa tıis, sodan ótý kerek.
MAI qyzmetkeri:
- Jol ústinde toptalyp júrýdiń qaýiptiligi nede?
6 - oqýshy:
Toptalyp kele jatqan balalar ózara áńgimege aınalyp, jolda júrý erejesin umytyp ketýi múmkin. Sondyqtan jol ótkelderinde áńgimeni qoıyp, barlyq zeıindi jol qaýipsizdigine aýdarý kerek.
MAI qyzmetkeri:
- Jaraısyńdar, balalar, jol qaýipsizdigi týraly bilimderin joǵary ekeni kórinip tur. Endi balalar www. bilimland. kz portalyndaǵy «Vıdeojınaq» resýrsyn kórýge shaqyramyn.
MAI qyzmetkeri:
- Balalar, muqıat tyńdasaq, men senderden osy beınebaıannan alǵan bilimderińdi tekserip, emtıhan alamyn. Myna jerde kólik joly jatyr. Baıqasańyzdar, túrli jol kedergileri ornalasqan. Myna mashınaǵa otyryp, osy kedergilerden durys ótip, qandaı belgi ekenin atap berýimiz kerek. Kimde - kim jol tártibin saqtap, múdirmeı jaýap berse, jas ınspektor kýáligine ıe bolady. Kóp upaı jınaǵan komanda jeńiske jetedi. (Ár durys jaýap bergen oqýshylarǵa juldyzsha beriledi)

MAI qyzmetkeri:
- Búgin sender ózderińniń jol erejesi týraly bilimderińdi jaqsy kórsete bildińder. Qaı jerde júrseńder de jolda júrý erejesin erejesin saqtap, basqalardy da soǵan shaqyryńdar. Búgingi tamasha sabaq úshin sizderge alǵysym sheksiz. Sizder sekildi bilimdi urpaq turǵanda elimiz aman, jurtymyz tynysh, sábılerimizdiń jarqyn kúlkisi máńgi estiledi degen úmittemin. Sabaqta bilimimen topta erekshe kózge túsken oqýshylardy ortaǵa shaqyramyn.
(Kóp upaı jınaǵan oqýshylarǵa «jas ınspektor» kýáligi tapsyrylady).

Hor: «Baǵdarsham» áni.

1 - júrgizýshi:
«Shýaqty ómirimiz kúndeı kúlip,
Júrekte búrshik atyp gúldeıdi úmit,
Armanǵa sapar tartý múmkin emes
Jol júrý erejesin bilmeı turyp.
Qaı kóshe, qaı qalaǵa barsańyz da,
Qaı aqyl ólshemine salsańyz da,
Jol júrý erejesi – zańdy tártip,
Ol ortaq úlken - kishi, barshańyzǵa» – deı kele búgingi keshimizdi aıaqtaımyz.
Hormen:
Jol tártibin bileıik,
Aman - esen júreıik.
Qazaq atty elimde,
Baqytty ómir súreıik!