InfoHub Logo

Jumbaqtar álemine saıahat
Maqsaty: Balalarǵa jumbaqtar týraly bilim berý, jumbaqtardyń túrlerimen, halyq aýyz ádebıetimen tanystyrý. Sózdik qoryn, til baılyǵyn,
oı - órisin damytý. Ańǵarympazdyqqa, tez oılana bilýge tárbıeleý.

Balalar, sender jumbaq sheshkendi jaqsy kóresińder me? Jumbaqtar ártúrli bolady eken. Olarmen jaqynyraq tanysý úshin men senderdi jumbaqtar álemine saıahatqa shaqyramyn.
Jumbaq halyq aýyz ádebıetiniń bir túri. Ár jumbaqta zattyń aty atalmaıdy, ony oılap ne týraly aıtylǵanyn tabý kerek. Jumbaqtyń sheshýin ońaı jolmen tabý úshin, uqsaıtyn zatpen salystyrady nemese erekshe sıpaty aıtylady.

İ aıaldama: Oıyn «Jyl mezgilin tap».
Kún uzaryp,
Qar erip,
Sý saılarǵa tolady.
Bul qaı kezde bolady? /Kóktem/
Kúnde ysyp,
Jemis - jıdek pisip,
El pishenin orady.
Bul qaı kezde bolady? /Jaz/
Jaýyp jańbyr,
Jer sabyr,
Shóp, japyraq solady.
Bul qaı kezde bolady? /Kúz/
Sýda muz bar,
Jerde qar bar.
Boran borap soǵady,
Bul qaı kezde bolady? /Qys/
Jyl mezgiliniń erekshelikteri, qazir qaı mezgil, qaı aı ekeni jóninde áńgime.

İİ aıaldama: Oıyn «Mekenin tap».
Bir shette orman tur, qandaı jabaıy janýar ekenin anyqtap ormanǵa jiberý.
Ózi aılaker qý,
Júrgen jeri aıqaı - shý. /Túlki/
Syldyrdan qorqady,
Shoshynyp jortady. /Qoıan/
Qys boıyna jatady,
Tátti uıqyǵa batady. / Aıý/
Bir shette úı tur, úı janýarlaryn taýyp úıge jiberý.
Bıikteý bir janýar,
Ústinde eki taýy bar. /Túıe/
Tonyn kıip týǵan,
Jalap betin jýǵan. /Mysyq/
Basynda múıizi bar,
Ústinde kıizi bar. / Sıyr/
Adamǵa serik,
Kúzetke berik. /It/
Sergitý sáti: Ormandaǵy aıýdyń...

İİİ aıaldama: «Tórtinshi artyq».
Kókónister men jemisterge arnalady.
Ár jeliniń asty tolǵan kók qoıan,
Jaz bolǵanda kók qoıandy jep qoıam. /Qıar/
Qalyń kıimdi unatady,
Sheshindirseń jylatady. /Pıaz/
Jer betinde shashy bar,
Jer astynda basy bar. /Sábiz/
Syrty tátti, ishi tátti,
Ortasynda súıek qatty. /Órik/
Qıar, pıaz, sábiz - kókónister, órik - jemis, sondyqtan órik artyq.
Kókpeńbek edi kóktemde,
Qyzardy kúzge jetkende. / Alma/
Monshaqtaı tizilgen,
Bir - birlep úzilgen. /Júzim/
Elektr shamǵa uqsaımyn,
Dámimdi tatshy aǵaıyn. /Almurt/
Doptar jatyr jelisi bar,
Qabat - qabat terisi bar. /Oramjapyraq/
Alma, júzim, almurt - jemister, oramjapyraq - kókónis, kókónis artyq.

İV aıaldama. Oıyn: «Sıpattama boıynsha tap».
Jumbaqtyń sheshýin tapqan qandaı qyzyq, al jumbaqty oılap tapqan odan da qyzyq, balalar. Mynaý tik tórtburyshtar, solardyń astynda tyǵylyp turǵan zattar bar, zattarǵa men sıpattama berip, jumbaq oıladym, ol ne zat ekenin sender tabyńdar.
Shirkinniń ózine obal - aq,
Júredi aıaqta domalap. /Dop/
Úrleseń jep - jeńil,
Elpildep ketedi.
Jarylyp qalmasa,
Bultqa da jetedi. /Shar/.
V aıaldama. Qorytyndy, madaqtaý.