InfoHub Logo

Kimde-kim adamdarmen ádiletti túrde qarym-qatynas jasaıtyn bolsa, basqalar da ádildikti qabyldaıtyn bolady".  

Qazaqtyń adaldyq jaıynda ózindik paıym-túsinigi týraly Uly Abaı: «Aldaý qospaı, adal eńbegin satqan, qoly ónerli qazaqtyń áýlıesi sol», – deıdi. Adamgershilik ujymdyq ortada boıyna sińirgen tárbıesine, bilimine, adal eńbektenýge baılanysty qalyptasyp, adamnyń jeke basyn syıpattaıdy. Adaldylyq adamzat balasynyń asyl táji. Búgingi meniń qozǵaıtyn taqyrybym keń kólemdi ári úlken izdenistikti talap etedi.
Adaldylyq sózine toqtala ketsek. Adaldylyq degen ne ózi? Dostyqqa adal ıa bolmasa kúndelikti istep júrgen isińe adaldylyq pa? Joq joq adaldylyq munymen shektelmeıdi.  

Men bolashaq jýrnalıs. Meniń basty mindetim mamandyǵyma degen shyn berilgendigim. Ashyǵynda adaldylyǵym.
Otan aldyndaǵy borysh ispettes, mamandyq aldyndaǵy boryshymyzdy qapy qaldyrmaýymyz qajet. Adaldylyq jýrnalısiń irgetasy. Bul jerde jýrnalısiń basty mindeti qoǵamnyń qamyn oılap, ádildiktiń jaǵyna shyǵý. Bolashaq jýrnalıs retinde júregimde shyndyqty saqtap, sony ǵana jazý kerek dep esepteımin. Bul mamandyq aldyndaǵy Antymyz. Keı bir jandardyń pikirinshe bul qoǵam ádildikti talap etpeıdi deıdi. Sanamyzǵa nege? degen suraq keledi. Zertteý jasaıyq.

Kázirgi qoǵam uly sózde uıat joq. Aqshasy bar adam adam, al aqshasy joq adam ókinishke oraı.

Bizdiń qoǵamymyzda osynshalyqty qaǵıda qalyptasýyna ne túıitkil boldy? Árıne ádiletsizdik. Ádiletsizdik jaıpaǵan qoǵamda adaldylyq qaıdan bolsyn. Osy oraıda Uly Abaıdyń sózin áńgimeme tıek etsem.

"Óziń úshin eńbek qylsań, ózi úshin ottaǵan haıýannyń biri bolasyń. Adamshylyqtyń qaryzy úshin eńbek qylsań, Allanyń súıgen quly bolasyń". Men bul sózge tolyqtaı kelisemin. Adam balasy ózi úshin ǵana emes, halyq úshin de eńbek qylsa nur ústine nur.
Naǵyz jýrnalıs adaldylyq joq degen sózben kúresýi qajet. Árdaıym ádildiktiń týyn jalaý etip, ádildiktiń sózin sóıleý. Halyqtyń qamyn oılaǵan shynaıy jýrnalıs halyqpen birge ómir súrip, halyqtyń sózin sóıleıdi. Bizdiń mindetterimiz tek efır aldynda sóıleý emes, munymen shektelmeıdi de. Kázirgi tańda mamandyǵyna Ant berip keıin orta joldan taıyp ketetin jandardy kezdestiremiz. Olardyń qarasy az emes. Sóılegen sózi men istegen isi eki bólek. Dál osy jaǵdaıda halyqtyń senimi azaıady. Úmiti óshedi. Bir- birine kúdikpen qaraıdy. Sol úshin de halyqtyń renishi qara qazandaı. Renish oryndy. Eger de qoǵamyzdy ádildilik bılegende halyq oıyn ózgertpes edi.

Mine jýrnalıs osyndaı dúnıelerdiń aq qarasyn ajyratýshy. Shyndyqty jyrlap jazýshy. Qara halyqtyń qara qamyn, turmysyn, tirshiligin,taǵdyryn baıandap jetkizýshi. Joǵary bılik ókilderine. Jýrnalıstiń bul oraıda eńbegi orasan zor. Egerde jumysyna shyn berilse.

Osy oraıda myna maqal esime tústi 
Jylýy joq júrek - qur keýde. Maǵynasy tereńde.
Adamda meıirim, janashyrlyq,shapaǵat bolmasa júregine qara daq túsedi. Ol degen qatygezdiktiń belgisi. Elde bolyp jatqan qatygezdik, aramdatýshylyq, jaýyzdyq, paraqorlyq t. b kórgen jýrnalıs shyndyqty jazbaı qoımaıdy. Eger júregi ádildik, adaldyq dep soqsa.

Sóz sońyn Jýrnalıs qoǵammen birge tynystap, qoǵammen birge ómir súredi. Ádildik, adaldyq týyn jelbiretedi.

Arýjan Moldrasyl. Q.A.Iasaýı atyndaǵy HQTÝ stýdenti

---