InfoHub Logo

Belgili qalamger, jazýshy Sherhan Murtaza: “arqalaǵany-altyn, jegeni-jantaq” – dep, halyqtyń tirshiliginen, áleýmettik ál-aýqatynan, rýhanıaty men qoǵam tynysynan habar taratatyn qalam ıeleri ıakı jýrnalıser jaıly dóp basyp aıtqan. Iá, qyzyǵy men shyjyǵy mol bul salanyń ókilderi – búginde halyq pen bılik arasyndaǵy altyn kópir. Sondaı-aq, tórtinshi bılik ıeleri – qarymdy qalam terbep, qoǵamdyq pikir týdyratyn, jańalyqtyń jarshysy bolatyn aqıqat shyraqshylary.

Aqparattyq tehnologıalardyń qaryshtap damyǵan zamanynda ókinishke qaraı, jýrnalısıka salasyna nuqsan tıgizip otyrǵan jaıttar az emes. Eń áýelisi, ekiniń biri bloger atanyp, ǵalamtor jelisinde anyq-qanyǵyna kóz jetkizbeı, aqparatty taratýǵa áýes. Nátıjesinde, jýrnalıser qaýymy qoǵam arasynda óz bedelinen aıyrylyp otyrǵandaı ispetti. Sondyqtan, ár nárseniń óz orny bar emes pe?! Ár salanyń da óz mamany bolýy shart. 

Qazirgi qoǵam ámbebap jýrnalıserdi qalaıdy. Iaǵnı, jýrnalıs kez kelgen sátte dáriger, zańger, saıasatker, muǵalim bola alady. Alaıda, bul mamandyq ıeleri jýrnalıs bola almas.

Jalpy, “ámbebap jýrnalıs” uǵymyn brıtan jýrnalısi Devıd Rendall “The Universal Journalist” atty eńbeginde qalyptastyrdy. Brıtandyq jýrnalıs bul uǵymǵa bylaısha anyqtama beredi: “Ámbebap jýrnalıs - bir salanyń ǵana mamany emes. Olar kez kelgen jaǵdaıda reportaj jasaýǵa daıar bolýy kerek, kez kelgen materıaldyń qalaı jasalatynyn bilýleri kerek, aqparat taratýdy, buqaranyń kóńilin kótere bilýleri tıis. Olar redaksıa jasaı alady, maket jasaıdy, bezendirýdiń túrli qyrlarynan habardar keledi, redaksıany basqara alady, jańa tehnologıalardy qabyldaı alady, sonymen birge jańa gazet ashyp, ony sata biledi”. Iaǵnı, ol jýrnalısiń ámbebaptyǵy dep kásibıligi men qabiletin aıtyp otyr. Alaıda, elimizde ámbebaptyqqa ótý sál qıyndyq týǵyzady. Sebebi kópshilik ár túrli taqyrypty qozǵap, sapaǵa emes, sanǵa mán berip otyrady. Osy turǵydan salalyq jýrnalısıkanyń damýyn da aınalyp ótý qıyn.

Jýrnalısıkanyń qoǵamdaǵy orny men negizgi mindetterin Elbasy Nursultan Nazarbaev XI Eýrazıalyq medıa-forýmda atap ótti. “Medıa-salanyń rólin arttyrý tek ekonomıkada ǵana emes, sonymen birge saıasatta, áleýmettik ómirde, qoǵamnyń rýhanı-adamgershilik jaǵdaıynyń damýynyń joǵary standarttaryn qalyptastyrýshy, men «buqaralyq ınovasıa quraldary» dep atap otyrǵan jańa BIQ-tyń paıda bolýyna alyp keledi. Men budan ultty jáne jahandyq mass-medıanyń XXI ǵasyrdaǵy basty mısıasyn kóremin”, - dedi Nursultan Nazarbaev.

“Eger isim ónsin deseń – retin tap” – dep hakim Abaı aıtpaqshy, naǵyz jýrnalıs deıtin maman óz salasynyń qyry men syryna qanyǵyp, halqyna qyzmet jasaı otyra, óz salasynyń sheberi bolary sózsiz.

Indıra Berjanova
L.N.Gýmılev atyndaǵy
EUÝ stýdenti

---