Júırikten júırik ozar jarysqanda
Taqyryby: Júırikten júırik ozar jarysqanda
Maqsaty: Oqýshylardy ulttyq salt-dástúr negizinde bilimin keńeıtý. Adamgershilikke, ultjandylyqqa, ımandylyqqa tárbıeleý, ulttyq dúnıetanymyn qalyptastyrý. Tatýlyqqa, yntymaqtyqqa, birlikke shaqyrý.
Kórnekiligi: Slaıd, óner jaıly qanatty sózder men maqal - mátelder
Barysy:
Muǵalim: Qaıyrly kún, qurmetti ustazdar, ata - analar, oqýshylar! Sizder búgin «Júırikten júırik ozar jarysqanda» atty 7 - synyptar arasyndaǵy jigitter saıysyna qosh keldińizder. Jigitterimiz óz ónerlerin kórsetip qana qoımaı, bizdiń salt - dástúrimizdi, sheberlikterin, onymen qosa bilimdilikterin kórsetedi. Olaı bolsa jigitterimizge sát - sapar tileı otyryp, saıysymyzdy ashyq dep jarıalaýǵa ruqsat etińizder!
Ýa, halaıyq, halaıyq,
Munda nazar salaıyq.
Ata jolyn jalǵamaq,
El dástúrin qoldamaq.
Jigitter shyqsyn ortaǵa,
El namysyn qorǵamaq
Qaısysy kúıshi, kim bıshi,
Talabyna qaraıyq.
Kimder zerek, kim jyldam,
Talanttaryn tabaıyq.
Ortaǵa saıysqa qatysatyn toptardy shaqyraıyq.
1. 7a synyby -«Báıterek» toby
2. 7á synyby - «Qyran» toby
3. 7b synyby - «Bolashaq» toby
4. 7v synyby - «Daryn toby
Saıystyń kezeńderi:
1. Sálem - sózdiń anasy (Ár top ózderin tanystyrady)
2. Táýelsiz elim - tuǵyrym (Táýelsiz Qazaqstan jaıly óleńder mánerlep oqý)
3. Bilimdi myńdy jyǵar ( Pán boıynsha suraq-jaýap)
4. Oıly bolsań, ozyp kór (Maqal aıtý jarysy)
5. Salt - dástúrim – qazynam ( Dástúrge baılanysty suraqtar)
6. Oılan tap (Jumbaq sheshý saıysy)
7. Batamenen el kógerer ( Bata aıtý saıysy)
1 - kezeń: Sálem - sózdiń anasy (Tanystyrý)
Al qanekı, qyrandar!
Bosqa qarap turmandar,
Bastap jigit ónerin,
Alystarǵa samǵańdar!
Tanystyryp ózińdi
Top namysyn qorǵańdar..
Ár top ózderin tanystyrady.
2 - kezeń: Táýelsiz elim - tuǵyrym (Mánerlep oqý)
Táýelsizdik alǵanymyzǵa asa kóp ýaqyt bolmasa da bizdiń elimiz álemge áıgili memleketter qatarynda. Osyndaı beıbit elimizde, ata - baba jerimizde bilim alyp baqytty ómir súrip jatyrmyz. Egemen elimizdiń tynyshtyǵy men abyroıy myna senderdiń qoldaryńda. Senderdiń tula boılaryńda Otanǵa, elge degen patrıottyq sezim bolýy tıis. Olaı bolsa, Táýelsiz elimizdi maqtan etip jyrymyzǵa nege qospasqa!
3 - kezeń: Bilimdi myńdy jyǵar (Bilim saıysy)
Bilekti jyqsa bireýdi,
Bilimdi myńdy jyǵady
Inemen qudyq qazǵandaı,
Bilimniń shyńyna shyǵady - dep kelesi kezekti bilim saıysyna beremiz.
Oqýshylardyń tehnologıa páninen alǵan bilimderi tekseriledi.
1. Eginshiliktiń 3 júıesin atap ber. (Qarapaıym, ekstensıvti, ıntensıvti)
2. Parǵa qaldyrý degendi qalaı túsinesiń? (Bir jaz boıy egin ekpeı, jerdi óńdeý)
3. Intensıvti júıesi qaı elde, qaı ǵasyrda paıda boldy? (Anglıada, 18 ǵasyrda)
4. El arasyndaǵy «ekinshi nan» qaı daqyl? (Kartop)
5. Kartop +18 - 25 temperatýrada neshe kúnde kóktep shyǵady? (13 - 15 kún)
6. Kartop egý ara qashyqtyǵy qansha sm? (70sm)
7. Maldyń túrine qaraı shópti qalaı ázirleıdi? (İri qaraǵa 4 - 5sm, jylqyǵa 3 - 4sm, qoıǵa 2 - 3sm)
8. Shóp unyn nemen ázirleıdi? (Arnaıy agregatpen)
9. Aǵash óńdeıtin tokar stanogynyń markasy? (STD 120 - M)
10. Móldir ekran ne úshin qajet? (Kózdi saqtaý úshin)
4 - kezeń: Oıly bolsań, ozyp kór (Maqaldyń jalǵasyn tabý)
Ata - dástúr abyroı kótergenge,
O, bul sózder súıekten óter demde!
Toqtalamyz endi biz, al halaıyq,
Qanatty sóz maqal men mátelderge.
Konvert ishinde jasyrylǵan maqaldardyń jalǵasyn tabý kerek. Ár topqa bes maqaldan.
1. Ónerliniń qoly altyn, (Óleńshiniń sózi altyn)
2. Ata kórgen oq jonar, (Sheshe kórgen ton pisher)
3. Sheberdiń qoly ortaq,( Sheshenniń tili ortaq)
4. Erinbegen óner tabar, (Shegine bergen sońyna qalar)
5. Eńbeksiz ómir joq, (Aýyrsyz jeńil joq)
6. Eńbek ómirdi uzartady, (Uıat betti qyzartady)
7. Úırengeniń ózińe qut, (İstegeniń elińe qut)
8. Sheber kóp jerde, (Óner kóp)
9. Eńbek etseń erinbeı, (Toıady qarnyń tilenbeı)
10. Eńbek erlikke jetkizer, (Erlik eldikke jetkizer)
11. Barmaǵynan bal tamǵan sheber bolǵyń kelse, ( Barmaqtaıyńnan mashyqtan)
12. Eńbektiń nany tátti, ( Jalqaýdyń jany tátti)
13. Úlgisi kóptiń órnegi kóp, (Órnegi kóptiń ermegi kóp)
14. Talappen bastap, (Talǵammen aıaqta)
15. Ónerliniń on saýsaǵy teń, (Ónersizdiń bir saýsaǵy kem)
16. Ónerli jigit órde ozar, (Ónersiz jigit jer soǵar)
17. Óner aldy - birlik, (Yrys aldy - tirlik)
18. Asyl tastan shyǵar, (Óner jastan shyǵar)
19. Aqyl kópke jetkizer, (Óner kókke jetkizer)
20. Talapty erge (Nur jaýar)
5 - kezeń: Salt - dástúrim – qazynam (Dástúrge baılanysty suraqtar)
Salt - dástúrli sanamyz gúldenetin,
Oıynymen, bıimen gúldenetin.
Ádet - ǵuryp, dástúrdi qasterleıik,
Urpaq bolsań shynymen izdenetin.
Dástúrge baılanysty suraqtar konvert ishinde jasyrylǵan. Ár topqa úsh suraqtan.
1. «Súıinshi» degen ne? (Qýanyshty habar jetkizý)
2. «Shashý» degenimiz ne? (Qýanysh aıǵaǵy retinde jasalatyn dástúr. Úılený toıynda, quda kelgende, qonys toıynda, t. b.)
3. «Qonaqasy» degendi qalaı túsinesiń? (Úıge kelgen qonaqqa arnaıy mal soıyp, syı - sıapat kórsetý)
4. «Enshi» degen ne? (Er jetken balalaryn dúnıe - múlkin berip ata - anasynyń bólek shyǵarýy)
5. «Baıǵazy» degendi qalaı túsinesiń? (Jańa zat nemese jańa kıim úshin beriletin aqshalaı nemese zattaı syılyq)
6. «Erýlik» degen qandaı dástúr? (Jańadan kóship kelgen kórshilerge burynnan turatyn kórshilerdiń úıine qonaqqa shaqyryp as berýi)
7. «Sybaǵa» degen sózdi qalaı túsinesiń? (Qurmetti qonaqqa nemese jaqyn - jýyqqa arnaıy saqtaǵan kádeli et, jilik músheleri)
8. «Aıdar» degen ne? (Er balany til - kózden saqtaý úshin qoıylatyn shash)
9. Bes dushpandy ata? (Ósek, ótirik, maqtanshaq, erinshek, mal shashpaq)
10. Bes asyl isti ata? (Talap, eńbek, tereń oı, qanaǵat, raqym)
11. Bes qarýdy ata? (Myltyq, sadaq, naıza, qylysh, aıbalta)
12. At ábzelderin ata? (Er - toqym, júgen, quıysqan, ómildirik, tartpa, úzeńgi t. b.)
6 - kezeń: Oılan, tap ( Jumbaq sheshý)
Kel, balalar, oınaıyq,
Oınaıyq ta oılaıyq.
Qandaı jumbaq bolsa da,
Sheshpeı ony qoımaıyq.
1. Jarqyldaǵan qos qylysh,
Qolǵa tıse joq tynysh. (Qaıshy)
2. «Estirtpe»- dep ıne - jiptiń kúńkilin,
Bútindeıdi qaǵaz, kitap jyrtyǵyn. (Jelim)
3. Júrgen saıyn júırigim,
Qysqartady quıryǵyn. (Ine - jip)
4. Uqsaıtyn sheńberge
Qabyrǵasy jıylyp, keriledi.
Jıhazy mol, keń bólme,
Tóbesinen juldyzdar kórinedi. (Kıiz úı)
5. Adamǵa sonsha paıdaly, basynda sansyz kózi bar. (Oımaq)
6. Qyldyryqtaı bir nárse ıretilgen,
Moınynda uzyn arqan súıretilgen. (Ine, jip)
7. Kóringen jol ústinde dońǵalaı bas,
Qoly joq, aıaǵy joq bul qandaı bas?
Janynan shapalaqpen jaılap ursań,
Atyndaı jolaýshynyń jorǵalar bas. (Urshyq)
8. Qolymda bir qusym bar eki basty,
Aıaǵyn basqan kezde záre qashty.
Aýzyn ajdahadaı ashqan kezde,
Bólektep atyp tastar ishken asty. (Qaıshy)
9. Qatar - qatar tisi bar,
Ózine tán isi bar. (Qol ara)
10. Júzimen jaramyn,
Shúıdesimen qaǵamyn. (Balta)
11. Segiz taram qaıystan,
Órimi bar buzaý tis.
Jumsaq jaǵy maıysqan,
Aınymaǵan jylan tús. (Qamshy)
12. Bir tyshqanda eki quıryq. (Ine, jip)
7 - kezeń: Batamenen el kógerer (Bata aıtý saıysy)
Bataly qul arymas,
Batasyz qul jarymas.
Batamenen el kógeredi,
Jaýynmenen jer kógeredi.
Ár toptan bir jigit shyǵyp, ózderi biletin bir bata aıtady.
Qorytyndy
Boılaryńda ot bar eken baıqadym,
Júrekterde shoq bar eken, baıqadym.
Árqashanda osy shoqty óshirmeı,
Jalyndatyp sharyqtańdar árdaıym.
Osymen «Júırikten júırik ozar jarysqanda» atty 7 kezeńnen turatyn saıys óz máresine jetti.
Qazylar ornyqtyrar ádildikti,
Kimderdiń jaýaptary kámil shyqty.
Óner men sheberliktiń saıysynda,
Jeńiske jeter deımiz naǵyz myqty – dep sóz kezegin ádilqazylar alqasyna bereıik.
Ádilqazy alqasy jeńimpaz topty anyqtap, marapattaıdy.
Maqsaty: Oqýshylardy ulttyq salt-dástúr negizinde bilimin keńeıtý. Adamgershilikke, ultjandylyqqa, ımandylyqqa tárbıeleý, ulttyq dúnıetanymyn qalyptastyrý. Tatýlyqqa, yntymaqtyqqa, birlikke shaqyrý.
Kórnekiligi: Slaıd, óner jaıly qanatty sózder men maqal - mátelder
Barysy:
Muǵalim: Qaıyrly kún, qurmetti ustazdar, ata - analar, oqýshylar! Sizder búgin «Júırikten júırik ozar jarysqanda» atty 7 - synyptar arasyndaǵy jigitter saıysyna qosh keldińizder. Jigitterimiz óz ónerlerin kórsetip qana qoımaı, bizdiń salt - dástúrimizdi, sheberlikterin, onymen qosa bilimdilikterin kórsetedi. Olaı bolsa jigitterimizge sát - sapar tileı otyryp, saıysymyzdy ashyq dep jarıalaýǵa ruqsat etińizder!
Ýa, halaıyq, halaıyq,
Munda nazar salaıyq.
Ata jolyn jalǵamaq,
El dástúrin qoldamaq.
Jigitter shyqsyn ortaǵa,
El namysyn qorǵamaq
Qaısysy kúıshi, kim bıshi,
Talabyna qaraıyq.
Kimder zerek, kim jyldam,
Talanttaryn tabaıyq.
Ortaǵa saıysqa qatysatyn toptardy shaqyraıyq.
1. 7a synyby -«Báıterek» toby
2. 7á synyby - «Qyran» toby
3. 7b synyby - «Bolashaq» toby
4. 7v synyby - «Daryn toby
Saıystyń kezeńderi:
1. Sálem - sózdiń anasy (Ár top ózderin tanystyrady)
2. Táýelsiz elim - tuǵyrym (Táýelsiz Qazaqstan jaıly óleńder mánerlep oqý)
3. Bilimdi myńdy jyǵar ( Pán boıynsha suraq-jaýap)
4. Oıly bolsań, ozyp kór (Maqal aıtý jarysy)
5. Salt - dástúrim – qazynam ( Dástúrge baılanysty suraqtar)
6. Oılan tap (Jumbaq sheshý saıysy)
7. Batamenen el kógerer ( Bata aıtý saıysy)
1 - kezeń: Sálem - sózdiń anasy (Tanystyrý)
Al qanekı, qyrandar!
Bosqa qarap turmandar,
Bastap jigit ónerin,
Alystarǵa samǵańdar!
Tanystyryp ózińdi
Top namysyn qorǵańdar..
Ár top ózderin tanystyrady.
2 - kezeń: Táýelsiz elim - tuǵyrym (Mánerlep oqý)
Táýelsizdik alǵanymyzǵa asa kóp ýaqyt bolmasa da bizdiń elimiz álemge áıgili memleketter qatarynda. Osyndaı beıbit elimizde, ata - baba jerimizde bilim alyp baqytty ómir súrip jatyrmyz. Egemen elimizdiń tynyshtyǵy men abyroıy myna senderdiń qoldaryńda. Senderdiń tula boılaryńda Otanǵa, elge degen patrıottyq sezim bolýy tıis. Olaı bolsa, Táýelsiz elimizdi maqtan etip jyrymyzǵa nege qospasqa!
3 - kezeń: Bilimdi myńdy jyǵar (Bilim saıysy)
Bilekti jyqsa bireýdi,
Bilimdi myńdy jyǵady
Inemen qudyq qazǵandaı,
Bilimniń shyńyna shyǵady - dep kelesi kezekti bilim saıysyna beremiz.
Oqýshylardyń tehnologıa páninen alǵan bilimderi tekseriledi.
1. Eginshiliktiń 3 júıesin atap ber. (Qarapaıym, ekstensıvti, ıntensıvti)
2. Parǵa qaldyrý degendi qalaı túsinesiń? (Bir jaz boıy egin ekpeı, jerdi óńdeý)
3. Intensıvti júıesi qaı elde, qaı ǵasyrda paıda boldy? (Anglıada, 18 ǵasyrda)
4. El arasyndaǵy «ekinshi nan» qaı daqyl? (Kartop)
5. Kartop +18 - 25 temperatýrada neshe kúnde kóktep shyǵady? (13 - 15 kún)
6. Kartop egý ara qashyqtyǵy qansha sm? (70sm)
7. Maldyń túrine qaraı shópti qalaı ázirleıdi? (İri qaraǵa 4 - 5sm, jylqyǵa 3 - 4sm, qoıǵa 2 - 3sm)
8. Shóp unyn nemen ázirleıdi? (Arnaıy agregatpen)
9. Aǵash óńdeıtin tokar stanogynyń markasy? (STD 120 - M)
10. Móldir ekran ne úshin qajet? (Kózdi saqtaý úshin)
4 - kezeń: Oıly bolsań, ozyp kór (Maqaldyń jalǵasyn tabý)
Ata - dástúr abyroı kótergenge,
O, bul sózder súıekten óter demde!
Toqtalamyz endi biz, al halaıyq,
Qanatty sóz maqal men mátelderge.
Konvert ishinde jasyrylǵan maqaldardyń jalǵasyn tabý kerek. Ár topqa bes maqaldan.
1. Ónerliniń qoly altyn, (Óleńshiniń sózi altyn)
2. Ata kórgen oq jonar, (Sheshe kórgen ton pisher)
3. Sheberdiń qoly ortaq,( Sheshenniń tili ortaq)
4. Erinbegen óner tabar, (Shegine bergen sońyna qalar)
5. Eńbeksiz ómir joq, (Aýyrsyz jeńil joq)
6. Eńbek ómirdi uzartady, (Uıat betti qyzartady)
7. Úırengeniń ózińe qut, (İstegeniń elińe qut)
8. Sheber kóp jerde, (Óner kóp)
9. Eńbek etseń erinbeı, (Toıady qarnyń tilenbeı)
10. Eńbek erlikke jetkizer, (Erlik eldikke jetkizer)
11. Barmaǵynan bal tamǵan sheber bolǵyń kelse, ( Barmaqtaıyńnan mashyqtan)
12. Eńbektiń nany tátti, ( Jalqaýdyń jany tátti)
13. Úlgisi kóptiń órnegi kóp, (Órnegi kóptiń ermegi kóp)
14. Talappen bastap, (Talǵammen aıaqta)
15. Ónerliniń on saýsaǵy teń, (Ónersizdiń bir saýsaǵy kem)
16. Ónerli jigit órde ozar, (Ónersiz jigit jer soǵar)
17. Óner aldy - birlik, (Yrys aldy - tirlik)
18. Asyl tastan shyǵar, (Óner jastan shyǵar)
19. Aqyl kópke jetkizer, (Óner kókke jetkizer)
20. Talapty erge (Nur jaýar)
5 - kezeń: Salt - dástúrim – qazynam (Dástúrge baılanysty suraqtar)
Salt - dástúrli sanamyz gúldenetin,
Oıynymen, bıimen gúldenetin.
Ádet - ǵuryp, dástúrdi qasterleıik,
Urpaq bolsań shynymen izdenetin.
Dástúrge baılanysty suraqtar konvert ishinde jasyrylǵan. Ár topqa úsh suraqtan.
1. «Súıinshi» degen ne? (Qýanyshty habar jetkizý)
2. «Shashý» degenimiz ne? (Qýanysh aıǵaǵy retinde jasalatyn dástúr. Úılený toıynda, quda kelgende, qonys toıynda, t. b.)
3. «Qonaqasy» degendi qalaı túsinesiń? (Úıge kelgen qonaqqa arnaıy mal soıyp, syı - sıapat kórsetý)
4. «Enshi» degen ne? (Er jetken balalaryn dúnıe - múlkin berip ata - anasynyń bólek shyǵarýy)
5. «Baıǵazy» degendi qalaı túsinesiń? (Jańa zat nemese jańa kıim úshin beriletin aqshalaı nemese zattaı syılyq)
6. «Erýlik» degen qandaı dástúr? (Jańadan kóship kelgen kórshilerge burynnan turatyn kórshilerdiń úıine qonaqqa shaqyryp as berýi)
7. «Sybaǵa» degen sózdi qalaı túsinesiń? (Qurmetti qonaqqa nemese jaqyn - jýyqqa arnaıy saqtaǵan kádeli et, jilik músheleri)
8. «Aıdar» degen ne? (Er balany til - kózden saqtaý úshin qoıylatyn shash)
9. Bes dushpandy ata? (Ósek, ótirik, maqtanshaq, erinshek, mal shashpaq)
10. Bes asyl isti ata? (Talap, eńbek, tereń oı, qanaǵat, raqym)
11. Bes qarýdy ata? (Myltyq, sadaq, naıza, qylysh, aıbalta)
12. At ábzelderin ata? (Er - toqym, júgen, quıysqan, ómildirik, tartpa, úzeńgi t. b.)
6 - kezeń: Oılan, tap ( Jumbaq sheshý)
Kel, balalar, oınaıyq,
Oınaıyq ta oılaıyq.
Qandaı jumbaq bolsa da,
Sheshpeı ony qoımaıyq.
1. Jarqyldaǵan qos qylysh,
Qolǵa tıse joq tynysh. (Qaıshy)
2. «Estirtpe»- dep ıne - jiptiń kúńkilin,
Bútindeıdi qaǵaz, kitap jyrtyǵyn. (Jelim)
3. Júrgen saıyn júırigim,
Qysqartady quıryǵyn. (Ine - jip)
4. Uqsaıtyn sheńberge
Qabyrǵasy jıylyp, keriledi.
Jıhazy mol, keń bólme,
Tóbesinen juldyzdar kórinedi. (Kıiz úı)
5. Adamǵa sonsha paıdaly, basynda sansyz kózi bar. (Oımaq)
6. Qyldyryqtaı bir nárse ıretilgen,
Moınynda uzyn arqan súıretilgen. (Ine, jip)
7. Kóringen jol ústinde dońǵalaı bas,
Qoly joq, aıaǵy joq bul qandaı bas?
Janynan shapalaqpen jaılap ursań,
Atyndaı jolaýshynyń jorǵalar bas. (Urshyq)
8. Qolymda bir qusym bar eki basty,
Aıaǵyn basqan kezde záre qashty.
Aýzyn ajdahadaı ashqan kezde,
Bólektep atyp tastar ishken asty. (Qaıshy)
9. Qatar - qatar tisi bar,
Ózine tán isi bar. (Qol ara)
10. Júzimen jaramyn,
Shúıdesimen qaǵamyn. (Balta)
11. Segiz taram qaıystan,
Órimi bar buzaý tis.
Jumsaq jaǵy maıysqan,
Aınymaǵan jylan tús. (Qamshy)
12. Bir tyshqanda eki quıryq. (Ine, jip)
7 - kezeń: Batamenen el kógerer (Bata aıtý saıysy)
Bataly qul arymas,
Batasyz qul jarymas.
Batamenen el kógeredi,
Jaýynmenen jer kógeredi.
Ár toptan bir jigit shyǵyp, ózderi biletin bir bata aıtady.
Qorytyndy
Boılaryńda ot bar eken baıqadym,
Júrekterde shoq bar eken, baıqadym.
Árqashanda osy shoqty óshirmeı,
Jalyndatyp sharyqtańdar árdaıym.
Osymen «Júırikten júırik ozar jarysqanda» atty 7 kezeńnen turatyn saıys óz máresine jetti.
Qazylar ornyqtyrar ádildikti,
Kimderdiń jaýaptary kámil shyqty.
Óner men sheberliktiń saıysynda,
Jeńiske jeter deımiz naǵyz myqty – dep sóz kezegin ádilqazylar alqasyna bereıik.
Ádilqazy alqasy jeńimpaz topty anyqtap, marapattaıdy.
You Might Also Like
