InfoHub Logo

Balqash - eń syrshyl ózen. 

Bir jartysy tushshy, ekinshisi tuzdy sý qoımasyn elestetip kórińiz. Múmkin emes pe? Biraq ol bar. Bul Balqash – sýynyń hımıalyq sıpattamalary ártúrli álemdegi jalǵyz kól. Eki bóliktegi mıneraldaný dárejesi de ártúrli. Bul erekshelik – Balqashtyń eń úlken qupıasy. Biraq jalǵyz emes.

Bul álemdegi Kaspıı teńizinen/kólinen keıingi ekinshi úlken, keýip ketpeıtin tuzdy kól. Eń úlken kólder tiziminde ol 14 – shi orynda.
Kóldiń batys bóligi tushshy, shyǵysy tuzdy. Shyǵys jaǵalaýynda Kól jıi teńiz dep atalady. Bul ejelgi zamannan beri tarıhı túrde qalyptasqan. Qazirgi ataý "balhı" sózinen shyqqan. Tatar, qazaq jáne altaı tilderinde bul sóz "batpaqtaǵy soqqylar"degendi bildiredi.

Kóldiń pishini jarty aıǵa nemese býmerańqa uqsaıdy, ol ortasynda tarylady. Ortasy-eni shamamen 3 shaqyrym bolatyn Buǵaz. Ol kóldiń ártúrli bólikterin baılanystyrady. Tushshy jáne tuzdy jartysy eshqashan aralaspaıdy. Ǵalymdar bul qubylysty áli túsindire almaıdy.
Balqash dala boıymen 600 km-ge taralady, kóldi bes iri ózen tolyqtyrady jáne odan birde-bireýi aǵyp ketpeıdi. Kóldiń shyǵýy joq, sý jaı býlanyp ketedi. Bul Balqashtyń taǵy bir ereksheligi nemese jumbaǵy.

---