InfoHub Logo

Bilim berý salasy: «Tanym»
Taqyryby: «Kóktem keldi»
Bólimi: «Ekologıa»
Maqsaty:
• Balalardyń tabıǵatta kóktemde bolatyn ózgerister týraly túsinigin keńeıtý. Balalarǵa kóktem mezgiliniń aýa - raıynyń, adamdardyń kıimderinde, qarapaıym tabıǵı ózgeristerdi baıqaýǵa úıretý. Qorshaǵan álemniń ádemiligi men oǵan degen qamqorlyq qarym - qatynasqa baılanysty meıirim sezim, qumarlyq qasıetterge tárbıeleý. Balalarǵa tabıǵat pen aýa - raıyn baqylaý nátıjelerin tildik sóıleý arqyly jetkizýin úıretý.
Ádis tásilder: Tájirıbe, saıahat, qurastyrý, japsyrý.
Qostildilik komponent: Sý - voda, qum - pesok, móldir – prozrachnyı

Tárbıeshiniń áreketi
Psıhologıalyq sát: «Aýa raıy» oıyny:
Kún uıyqtady
Kún oıandy
Jel turdy
Bult shatyrlady
Jańbyr jaýdy
Jańbyr basyldy
Kún ashyldy
(Balalar alaqandaryn túıistirip, bir birine jylý taratyp, kúlimsireıdi)
Ǵajaıyp sát: ústel ústindegi «Syıqyrly qaqpalardyń»paıda bolǵanyn kórip, onyń qalaı paıda bolǵanyn izdep, buryshtan jabýly turǵan zattyń betin ashyp balalardyń nazaryn aýdaryp, astynan hat pen syıqyrly taıaqshany tabý. Hattyń «Tabıǵat anadan»ekenin, birneshe tapsyrmalar berilgenin, ony oryndaǵan kezde qaqpalardyń ashylatynyn habarlaý. Qaqpalardyń qola, kúmis, altyn ekenin aıtý.

I tapsyrma:
1) Jyldyń qaı mezgili?
2) Kóktem mezgilinde aýa - raıy jylyp, kún nesin shashady?
3) Qar erip, jer keýip, jerge neler shyǵa bastaıdy?
4) Qandaı qustar ushyp keledi?
Mine balalar senderdiń kóktem mezgili týraly bergen jaýaptaryńa, «Tabıǵat ana»rıza bolyp óziniń qola qaqpasyn ashady dep, - taıaqty tıgizip, qaqpany ashý.

II tapsyrma:
Qola qaqpanyn ishinen konvertti alyp, oqyp, «Tabıǵat syıy», tabıǵat degenimiz ne? – degen balalardyń jaýabynan (aspan, aı, kún...) keıin, mine balalar osyndaı ásem tabıǵatty jaqsy kórip aıalaý kerek. Osy tabıǵattyń bir túri sýmen tájirıbe jasaımyz. Ol úshin sýdyń túrlerin ataýmyz kerek. Sýdyń túrleri(tuman, jańbyr, qar, muz, shyq) Mine senderdiń aldarynda sý, qum tur. Búgingi oqý is - áreketinde taza sýdyń qalaı lastanatynyn baqylaımyz. Sý - voda, qum - pesok, móldir - prozrachnyı.
1) sý qandaı?
2) sýdyń túsi barma?
3) Qumdy sýǵa salǵanda, sý qandaı kúıge aınalady? Balalarǵa «Ózen jaǵalaýyna»baryp kóktemgi tabıǵatty, ózendegi sýdy baqylaýǵa baratyndaryn aıtyp, kózderin jumǵyzý, avtobýsta dem alyp keıin, kózderin ashyp, avtobýstan túsýlerin aıtý. Ózendegi kóńilsiz jaǵdaıdy kórip, onyń aınalasyndaǵy qaǵaz, qoqysty jınatyp, ýaq tastardy tájirıbe jasaýǵa jınap alýlaryn túsindirý.
Sergitý sáti:(Bala baqshaǵa tabıǵatty baqylap, serýendep baratyndaryn aıtý) Jańa oqý is áreketin nyǵaıtý.
Kóktemgi tabıǵatty qıma sýretter arqyly qurastyryp, kúmis qaqpany ashý.

III tapsyrma: tabıǵatty aıalap, ondaǵy tirshilikti búldirmeý úshin tyıym sózder aıtqyzý. «Kóktemgi baqbaqtar» ádemi gúlderin japsyrtyp, ujymdyq jumys jasatý, kóktemniń alǵashqy gúlderin ataý, taqpaqtaryn aıtý. «Tabıǵat ana»rızashylyǵyn bildirdi dep, - altyn qaqpany ashý. Altyn qaqpa ishinen, altyn sandyq shyǵarý.

IV tapsyrma:
Altyn sandyq ashylý úshin biletin ertegilerdiń attaryn atatqyzyp, sandyq ishine jumyrtqany shyǵaryp, balapandy kórsetip, «Tabıǵat syıy» degenimiz osy dep, oqý is áreketin aıaqtaý.