Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 1 kún buryn)
Kórkem ádebıet sabaǵynan jyldyq kúntizbelik jáne sabaq jospary
Saran qalasy, OJBB №4 mektep
mektepaldy daıarlyq tobynyń jetekshisi
Shaımurat Dámesh

Kórkem ádebıeti.
1. Birinshi qyrkúıek bilim kúni
2. Kúz
3. Ázilhan mektepke barady
4. Mektep
5. Birinshige baramyn
6. Jomart kúz
7. Qazaqstan Respýblıkam meniń
8. Ana - ómirdiń gúli
9. Túlki men qasqyr
10. Otan
11. Nan qaıdan shyǵady?
12. Atasynyń balasy.
13. Qazaqstan jalaýy
14. Kel, jańa jyl
15. Tólder jyry: laq, torpaq, qozy, bota
16. Qys
17. Qysta qyzyq jumys
18. Qasqyr men aı
19. Qańtar men aqpan
20. Ne deý kerek?
21. Aǵashtar nege ashýlandy
22. Tatý dospyz bárimiz
23. Ana - ómir gúli
24. B. Momyshuly «Aq áje»
25. Ańqaý arystan
26. Naýryzym, armysyń
27. Tilegimiz - beıbit kún
28. Áke men bala
29. Ǵaryshker
30. Kórikti kóktem
31. Jaz
32. Biz mektepke baramyz.

Sabaq josparlary.
№1
Taqyryby: Bilim kúni - birinshi qyrkúıek.
Sabaqtyń maqsaty: Balalarǵa 1 qyrkúıek Bilim kúni ekenin aıtyp, bilim alý maqsatynda alǵash mektep, balabaqsha tabaldyryǵyn attaǵan balalardy quttyqtaý. Bilimniń qasıeti týraly áńgimeleý. Elimizde tek qana beıbitshilik, tynyshtyq úshin, ár adam oǵan atsalysý kerektigin túsindirý.
Kórnekilikter: Sýretter: sıqyrly sandyq.
Ádis-tásilderi: suraq-jaýap, túsindirý, kórsetý, áńgimeleý.

Tárbıe jumysynyń barysy.
Uıymdastyrý kezeńi.
- Sálemetsińder me balalar?
- (Balalar jaýaby) Sálemetpiz.
- Qazir bizde kórkem ádebıet sabaǵy. Sabaqqa qajetti qural – jabdyqtardy alyp oqýshy erejege saı otyramyz.
Psıhologıalyq sát.
Balalardy sheńber jasap turǵyzyp, bir - birine erteńgilik jyly lebizderin bildirý.
Armysyń, asyl kún!
Armysyń, asyl jyr!
Armysyń kók aspan!
Armysyń jan dosym!
Jylýyma jylý qos,
Mine meniń qolym!
- Balalar, biz bir-birimizdiń qolymyzdan ustasyp turǵanda neni sezinemiz?
- endeshe bárimiz ornymyzǵa jaıǵasamyz.

Kirispe áńgime.
- Búgingi sabaq "Beıbitshilik sabaǵy" dep atalady.
- "Beıbitshilik", "Tynyshtyq", "Yntymaqtastyq", "Dostyq" dep, bir shańyraq astynda tatý tátti ómir súrip jatqan kóp ultty memlekettiń adamdaryn ataıdy eken.
- Sondyqtan bir synypta oqıtyn oqýshylar da bir – birimen tatý bolýy kerek.
- Búgin bilim kúni bolǵan soń ár bala mektepke arnap óleń, taqpaqtar jattapty. Qane tyńdap kóreıik.

1. Qosh kelipsiz bizge búgin
Papalar men mamalar
Qosh kelipsiz qonaq bolyp
Ardaqty bizdiń ustazdar
Quttyqtaımyz bárińizdi
Merekemen búgingi

2. Armysyzdar, ata – analar
Bolashaqqa jol bastar
Balalar kepti ortaǵa
Bilim degen ǵajaptyń
Álippesin meńgergen

3. Shashý, shashý shashaıyq,
Aq sandyqty ashaıyq.
Bul mereke, bul toıdyń,
Bastańǵysyn jasaıyq.

4. Ótti qyzyq kóp kúnder,
6 – jasqa jettińder.
Kelińder de mektepke,
Bir - birlep ótińder.

5. Ósti mine oılaryń,
Ósti mine aqyl, oılaryń.
Qýanyshqa ortaqpyn,
Qutty bolsyn toılaryń

6. Mektep ana bolmasa
Bala qushaq jaıa ma
Oqyp synnan ótemin
Maqsatyma jetemin
Ol syılyǵyń tek seniń
Aıaýly altyn mektebim

7. Taný úshin babańdy,
Taný úshin anańdy.
Taný úshin ǵalymdy,
Mektep kerek adamǵa!

8. San jaqsylar oqyǵan
Qutty ekensiń mektebim
Oqyǵanyn toqyǵan
Qut mekenim mektebim

9. Qýantýǵa elimdi,
Qýantýǵa jerimdi
Qýantýǵa júrekti
Qýantýǵa túlekti
Men mektepke baramyn!

10. Taýdaı bıik talabym
Shyrqap ánge salamyn
Salty menen sáni bar
Men mektepke baramyn!

11. Kún nuryndaı bilimniń
Kúnimen mol bilimniń
Quttyqtaımyn dostarym
Qutty bolsyn uly kún
Berem alǵash kezekti
Dostaryma álbette

Án: «Sálem saǵan mektebim»
Sálem saǵan mektebim,
Sálem bilim ordasy
Jasyl baqtyń kóktemi,
Jastyq shaqtyń joldasy.
Sennen bilip shyǵarmyn,
Aspan baryn, kún baryn.
Sen arqyly uǵarmyn,
Jumbaq ilem syrlaryn.

Sergitý sáti.
Syldyr, syldyr sý,
Syldyr sýǵa betińdi jý.
Jýynsań sen árdaıym,
Appaq betiń, mańdaıyń
Sýret saldyrý.
"Ashyq aspan, jaryq kún".

Qorytyndy.
Kim kináli?
- Kim syzdy myna partany? – dedi muǵalim.
- Men emes, - dedi Úsenbek:
- Men emes, - dedi Úmit:
- Men emes, - dep Kúmis aıtty:
- Buǵan jalǵyz kináli – Elemes únsiz turyp qaldy.

Suraq – jaýap.
- Áńgime ne týraly aıtylǵan?
- Búgingi sabaqta neni meńgerdik?
- Búgin qandaı kún?
- Sender qaıda keldińder?
- Mektep unady ma?
- Endeshe osy altyn uıa mektepterińde sender 11 jyl birge oqısyńdar. Eshqashan bir – birińdi renjitpeńder. Sabaqty jaqsy oqyńdar. Analaryń men ákelerińdi, ata - ájelerińdi tyńdańdar. Uqypty bolyńdar. Óıtkeni oqýshynyń óz zatyna qarap, taza ustaýy óte mańyzdy.
Óleńdi jattaý
Qıynǵa tózýge
Jamannan bezýge
Jaqsylyq jasaýǵa
Qamqory ul, qyzdyń,
Muǵalim ol bizdiń.

№2
Taqyryby: Kúz.
Maqsaty: Balalardyń kúz mezgili jaıynda uǵymdaryn keńeıtý "Kúz" óleńin oqyp berý, túsindirý, jattaý.
Ádis-tásilderi: suraq-jaýap, kórsetý, jattaý.
Kórnekilikter: sýretter, plakattar.
Tárbıe jumysynyń barysy.
Uıymdastyrý kezeńi.
- Sálemetsińder me balalar?
- (Balalar jaýaby) Sálemetpiz.
- Qazir bizde kórkem ádebıet sabaǵy. Sabaqqa qajetti qural – jabdyqtardy alyp oqýshy erejege saı otyramyz.
Psıhologıalyq sát.
Kúndeı jyly bol!
Almadaı tátti bol!
Doptaı kóńildi bol!
Aınadaı jaryq bol!
Júzik sıaqty ádemi bol!
Suraq jaýap.
- Balalar qazir qaı mezgil?
- Kúz.
- Kúz mezgiliniń qaı aıy?
- birinshi.
- Jalpy kúz mezgilinde neshe aı bolady?
- Úsh.
- Kúz mezgilinde qandaı ózgerister bolady?
- Japyraq sarǵaıady, kún sýytady, jańbyr jaýyp, adamdar qys mezgiline daıyndyq jasaıdy.
- Qustar ne isteıdi?
- Jyly jaqqa ushyp ketedi. Ondaı qustardy «Jyl qusy deımiz». Olar óz eline kóktem mezgilinde keledi. Óıtkeni sýyq kúnderde olarǵa tamaq taýyp jeý qıynǵa soǵady.
- Adamdar qysqa qalaı daıyndalady?
- Eginderin jınap, qys mezgiline daıyndyq jasaıdy. Otyn, kómir túsirip alady.
- Jan – janýarlar kúzde ne isteıdi?
- Olar da qysqy azyǵyn ózderiniń ini men apanyna jınap ap, uzaq uıqyǵa ketedi eken. Mysaly aıý – bal, japyraq jınap alsa, tıin – jańǵaq, sańyraýqulaq, japyraq jınap alady eken. Al qoıan óziniń túsin eki ret aýystyrady. Ol kúzde, kóktemde, jazda - qońyr, al qysta - aq bolyp ózgeredi. Sebebi ol óte qorqaq janýar. Sondyqtan ol jyly kezderde aǵash butaǵy sıaqty, sýyqta qar sıaqty buǵyp jata qalady eken.

Áńgime
Jemis.
Ernur ákesimen aýyl mańyndaǵy alma baǵyn aralady. Bireýler pisken jemisti jınap jatyr eken.
Ernur ákesine:
- Áke, aǵashtar adamǵa tegin jemis beredi ǵoı. Al adamdar nege ony aqshaǵa satady? – dedi.
Tosyn suraqqa ákesi úndemeı qalady.

Suraq – jaýap
- Áńgime ne týraly aıtylǵan?
- Sen almany ne ister ediń?
- Nege almany tegin bere salmaımyz?
- Óte jaqsy, almany ósirý úshin de adam eńbektenedi emes pe? Sondyqtan mańdaı terińmen tapqan aqshanyń esh uıaty joq.

Kúz. Abaı Qunanbaev.
Sur bult túsi sýyq qaptaıdy aspan,
Kúz bolyp dymqyl tuman jerdi basqan.
Bilmeımin toıǵany ma, tońǵany ma,
Jylqy oınap, bıe qashqan, taı jarysqan.
- Bul óleńde jyldyń qaı mezgili týraly aıtylǵan?
- Kúz.
- Abaı Qunanbaev kim?
- Aqyn, jazýshy, dramatýrg.
- Abaı atamyzdyń basqa qys, jaz, kóktem mezgilderine arnalǵan óleńderin bilemiz be?
Kúz mezgiline baılanysty óleńder oqý.

Kúz I. Jansúgirov
Oı, balalar, balalar,
Qońyrqaı kúz bolypty.
Qýrap japyraq solypty.
El eginin orypty.
Oı, balalar, balalar,
Oınalyq ta, kúlelik,
Endi oqýǵa kirelik.

Kúzgi japyraqtar Q. Jumaǵalıev
Jaıdary kúz, jarqyn kúz,
Aıaýly kúz, altyn kúz.
Dánge toly en dalam
Darıadaı shalqyp júr.
Meıirli kúz, myrza kúz
Syılyǵyńa yrzamyz.
Appaq araı tańyńda,
Shomylamyz nurǵa biz.
Kúndi kórse tolǵanar,
Bultty kórse shamdalar,
Qysty qazir jolatpa,
Tola tússin qambalar.
Kók aspanyń móldirep,
Altyn kúzim eljirep,
Asyr salyp júre ber,
Sary kóılegiń jelbirep.

Kúzgi japyraqtar Q Shańǵytbaev.
Altyn, sary, qyzyl, kók,
Alýan - alýan japyraq,
Kúzgi baqta kúlimdep,
Kóz tartady jalbyrap.
Taýdan salqyn jel soqsa,
Sybdyrlaıdy qaltyrap,
Jaqyn qaldy jeltoqsan,
Jabyrqaıdy japyraq.

Sergitý mınýty.
Kel, balalar kúleıik!
Kúlkimenen túleıik!
Qabaq túıgen ne kerek,
Kóńildi bop júreıik!

Dıdaktıkalyq oıyn.
"Qaı mezgil?"
- Balalar men qazir suraq qoıamyn, sender qaı mezgil ekenin qol kóterý arqyly aıtyp beresińder.
- Dúnıeniń bári sap – sary túske aınalady. Ol qaı mezgil.
- Kúz.
- Kún sýytyp, jer , úıler aq kórpe jamylady. Ol qaı mezgil?
- Qys
- Jan – janýarlar uıqysynan oıanyp, jerge kók shyǵyp, tórt túlik tóldep, jyly jaqtan qustar ushyp keledi. Bul qaı mezgil?
- Kóktem.
- Eń jaqsy ýaqyt, balalar uzaq ýaqytqa demalysqa shyǵady, sýǵa shomylyp, saıahatqa shyǵamyz. Ol qaı mezgil?
- Jaz.
Qortyndylaý.
- Búgin sabaqta qandaı taqyrypty óttik, ne týraly aıttyq?
- Kúz mezgili unaı ma?
- Kúzde qandaı ózgerister bolady?
- Kúz mezgiline arnap óz oıyńnan óleń shyǵar.
Jumbaq:
Jıyp - terip bolatyn,
Qambaǵa astyq tolatyn,
Qyzyl qyrman oınaıtyn,
Qaı mezgil dep oılaısyń?
(Kúz)

Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.

You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama