Kóshe – kezdeısoq oqıǵalar álemi
Aqtóbe oblysy, Aqtóbe qalasy
№20 «Dıdar» MDU tárbıeshi
Mýkatova J.B.
Bilim salasy: Tanym
Uıymdastyrylǵan oqý is-áreketi: Aınala men tanystyrý jáne ekologıa
Taqyryby: Kóshe – kezdeısoq oqıǵalar álemi
Maqsaty: Jolda júrý erejelerine sáıkes baǵdarshamnyń atqaratyn qyzmetimen tanystyrý. Kóshe jaǵdaıyndaǵy keńistikti baǵdarlaı bilý daǵdylaryn damytý (kóshe, burylystar). Balany zeıindi epti bolýǵa tárbıeleý. Kóshede júrý erejesi, kóshe qıylysy, baǵdarsham, jol belgileri, qoǵamdyq kóliktegi tártip erejeleri týraly bilimderin bekitý.
Kórneki quraldar: kósheler, júrginshilerge arnalǵan belgileri bar qıylystar, jol belgileri salynǵan sýretter, jaıaý júrginshiler ótetin jer, «Alǵashqy dárigerlik kómek», «Janarmaı stansıasy», «Tamaqtaný orny», «Telefon», «Mashına qoıatyn jer», t.b.
Sózdik jumys: kóshe qıylysy, qarama-qarsy baǵyttaǵy jol qozǵalysy.
Sabaqqa daıyndyq: baqylaý-saıahat, mazmundy-róldi oıyndar
Sabaqtyń barysy: sabaq aldynda jaqyn jatqan baǵdarsham bar kóshemen burylystarǵa maqsatty saıahat jasalady. Bul saıahatta balalar men birge baǵdarshamnyń jumysyna, mashınalardyń árli-berli júrýine, júrgizýshilerge kóńil aýdaryp, baqylaý jasaıdy. Tárbıeshi qala kósheleri beınelengen sýretti kórsetedi
Mynaý qala kóshelerime álde, aýyl kóshelerime?
Biz qazir sendermen qalamyzdyń bir kóshesine serýenge baramyz. Eger bárimiz jaıaý júrip barsaq, onda bizdi kimder dep ataıdy? (Jaıaý júrginshi). Al júrginshiler úshin jol qozǵalysynyń arnaıy erejeleri bar.
Qala men onyń kóshesinde,
Júrmeıdi tek alańsyz,
Erejesin bilmeseńiz,
Túsedi qaıǵy amalsyz
Saqtyq oılar árdaıym
Keýdesinde jany bar
Júrginshi men júrgizýshiniń
Ózine tán zańy bar
Al qazir biz jol erejelerin eske túsiremiz.
Jaıaý júrginshiler qaı jermen júrý kerek? (jaıaý júrginshilerge arnalǵan jolmen)
Joldyń qaı jaǵymen júrgeni durys (joldyń oń jaǵymen)
Durys aıtasyńdar, joldyń oń jaǵymen júrseńder basqa júrginshilerge kedergi jasamaısyńdar.
Júrginshiler kósheniń qaı jerinen qıyp óte alady? (jaıaý júrginshiler ótetin jol)
Durys, al endi balalar osy kóshe qıylystarynda júrginshilerdiń qozǵalysyn rettep turatyn kómekshiler bar. Káne, myna jumbaqtardy sheship kóreıik:
Kúndiz-túni janamyn,
Dabyl berip bárine.
Úsh túrli túsim bar
Belgili jas pen kárige
(Baǵdarsham)
Qarashy kúshin keremet,
Kóshe tártibin saqtap tur.
Siltep edi oń qolyn,
Dáý mashına toqtap tur.
(Retteýshi mılısıoner)
Baǵdarsham kózderi neni bildiredi?
Qyzyl – Toqta!
Sary – Kút!
Jasyl – Júr!
2. Júrginshilerdiń ǵylymı mektebi.
Dymbilmes júgirip kelip, ózderimen birge ala ketýlerin suraıdy (balalar kelisim beredi)
Sender jol boıynda turǵan belgilerdi kórdińder me? Bular – jol belgileri. Ár jol belgisi neni bildiredi?
Balalar jol belgilerine qarap, olardy ataı bastaıdy. («Jaıaý júrginshiler ótetin jol», «Alǵashqy dárigerlik kómek», «baılanys kómekshisi», «kólik qoıatyn oryn»). Dymbilmes te balalarmen birge jol belgilerin qaıtalap, úırene bastaıdy.
Búgin biz jańa belgilermen tanysamyz. Olar úshburysh pishindi bolyp keledi. Onda eki balanyń beınesi salynǵan. Ol «balalar» dep atalatyn belgi. Bul belgi mektepter men basqa da balalar mekemeleriniń janynda turady. Bul belgi senderdiń kómekshileriń, munda júrgizýshiler óte saq bolǵany durys.
Jaraısyńdar, balalar! Sender jol belgilerin jaqsy ajyratyp. «Júrginshilerdiń ǵylymı mektebinde» óte jaqsy degen baǵa aldyńdar.
3. «Júrginshi» oıyny.
Biz jaıaý júrginshiden jolaýshylarǵa aınalamyz. Biz avtobýsty qaı jerde kútýimiz kerek? (aıaldamada)
Eger sender myna jumbaq sheshýin tez tapsańdar, avtobýs aıaldamaǵa tez keledi.
Bul ne qylǵan kók úı,
Aınalasy tereze oıyp alǵan.
Aıaǵynda etigi rezeńke
Al ózi benzınge toıyp alǵan.
Al mine, avtobýs ta keldi. Oryndyqty avtobýs qylyp qoıady. («sý taýshy» óleńiniń áýeni oınalady).
Zýyldaımyz, zýlaımyz
Alys-alys jerlerge
Baqytty biz dostarmyz
Sapar shekken elderge.
Biz kólikte kele jatqandyqtan, qoǵamdyq kólik erejeleri týraly áńgime etemiz:
A) kólikke kirgen kezde bos orynǵa umytylmaı, aldymen jan-jaǵyna baıyppen qarap al, óıtkeni seniń qataryńda adam nemese balaly ana turýy múmkin;
Á) kólikte oryn tańdap, beıbastyq kórsetpe, kez kelgen bos orynǵa otyrýyń kerek;
B) kólik qozǵalysy kezinde esigin qolmen ıterýge bolmaıdy; esikti júrgizýshiniń ózi ashqanǵa deıin kútip turý kerek;
V) kólik júrip kele jatqanda, júrgizýshini alańdatýǵa bolmaıdy;
G) terezeden syrtqa asylýǵa tyıym salynady, bul – óte qaýipti;
Ǵ) kólikte qatty sóıleýge bolmaıdy, basqa júrginshilerge kedergi jasaısyń.
3. Jaǵdaıattardy sheshý.
Abzal ákesimen avtobýsqa kirdi.
Abzal aldyna qaraı umytylyp, qolaıly bir oryndyqty tańdap: «Áke, men saǵan oryn alyp qoıdym, tez kel», - dep aıqaılaıdy. Adamdardyń barlyǵy oǵan tańdana qarady, al ákesi onyń qulaǵyna sybyrlady.
Ákesi Abzalǵa ne dep aıtty?
Maıra anasymen tramvaıǵa kele jatty. Maıra tereze aldynda otyrǵan. Aıaldamadan kóp adam mindi. Anasy jyljyp, Maırany tizesine otyrǵyzyp, bir áıelge oryn berdi. Ol alǵys aıtty. Al Maıra bolsa, qyńyrlanyp, ózine orynnyń tar ekendigin aıtty. Tipti qasynda otyrǵan áıeldiń sypaıy sózine jaýap ta bergen joq.
Maıranyń qylyǵyna qandaı baǵa beresińder?
4. Dáptermen jumys.
- ózińe unaǵan sýretterdiń astyn syz. Al unamaǵan sýretterdi múlde syzyp tasta jáne nege ekendigin túsindir.
- jaraısyńdar! Sender óte jaqsy jolaýshylar ekensińder. Avtobýs pen troleıbýsa ózderińdi jaqsy ustasańdar, eshkim senderge eskertý jasamaıdy.
Osymen bizdiń saıahatymyz aıaqtaldy. Avtobýspen jaımen túsemiz de, qaıtadan júrginshiler bolamyz.
Balalar, joldyń qarsy betine qalaı durys ótemiz?
Jaıaý júrginshiler ótetin jerge barýmyz kere.
5. Sýret salý.
Tárbıeshi Dymbilmeske syılyq retinde jol belgilerin salyp berýdi usynady.
№20 «Dıdar» MDU tárbıeshi
Mýkatova J.B.
Bilim salasy: Tanym
Uıymdastyrylǵan oqý is-áreketi: Aınala men tanystyrý jáne ekologıa
Taqyryby: Kóshe – kezdeısoq oqıǵalar álemi
Maqsaty: Jolda júrý erejelerine sáıkes baǵdarshamnyń atqaratyn qyzmetimen tanystyrý. Kóshe jaǵdaıyndaǵy keńistikti baǵdarlaı bilý daǵdylaryn damytý (kóshe, burylystar). Balany zeıindi epti bolýǵa tárbıeleý. Kóshede júrý erejesi, kóshe qıylysy, baǵdarsham, jol belgileri, qoǵamdyq kóliktegi tártip erejeleri týraly bilimderin bekitý.
Kórneki quraldar: kósheler, júrginshilerge arnalǵan belgileri bar qıylystar, jol belgileri salynǵan sýretter, jaıaý júrginshiler ótetin jer, «Alǵashqy dárigerlik kómek», «Janarmaı stansıasy», «Tamaqtaný orny», «Telefon», «Mashına qoıatyn jer», t.b.
Sózdik jumys: kóshe qıylysy, qarama-qarsy baǵyttaǵy jol qozǵalysy.
Sabaqqa daıyndyq: baqylaý-saıahat, mazmundy-róldi oıyndar
Sabaqtyń barysy: sabaq aldynda jaqyn jatqan baǵdarsham bar kóshemen burylystarǵa maqsatty saıahat jasalady. Bul saıahatta balalar men birge baǵdarshamnyń jumysyna, mashınalardyń árli-berli júrýine, júrgizýshilerge kóńil aýdaryp, baqylaý jasaıdy. Tárbıeshi qala kósheleri beınelengen sýretti kórsetedi
Mynaý qala kóshelerime álde, aýyl kóshelerime?
Biz qazir sendermen qalamyzdyń bir kóshesine serýenge baramyz. Eger bárimiz jaıaý júrip barsaq, onda bizdi kimder dep ataıdy? (Jaıaý júrginshi). Al júrginshiler úshin jol qozǵalysynyń arnaıy erejeleri bar.
Qala men onyń kóshesinde,
Júrmeıdi tek alańsyz,
Erejesin bilmeseńiz,
Túsedi qaıǵy amalsyz
Saqtyq oılar árdaıym
Keýdesinde jany bar
Júrginshi men júrgizýshiniń
Ózine tán zańy bar
Al qazir biz jol erejelerin eske túsiremiz.
Jaıaý júrginshiler qaı jermen júrý kerek? (jaıaý júrginshilerge arnalǵan jolmen)
Joldyń qaı jaǵymen júrgeni durys (joldyń oń jaǵymen)
Durys aıtasyńdar, joldyń oń jaǵymen júrseńder basqa júrginshilerge kedergi jasamaısyńdar.
Júrginshiler kósheniń qaı jerinen qıyp óte alady? (jaıaý júrginshiler ótetin jol)
Durys, al endi balalar osy kóshe qıylystarynda júrginshilerdiń qozǵalysyn rettep turatyn kómekshiler bar. Káne, myna jumbaqtardy sheship kóreıik:
Kúndiz-túni janamyn,
Dabyl berip bárine.
Úsh túrli túsim bar
Belgili jas pen kárige
(Baǵdarsham)
Qarashy kúshin keremet,
Kóshe tártibin saqtap tur.
Siltep edi oń qolyn,
Dáý mashına toqtap tur.
(Retteýshi mılısıoner)
Baǵdarsham kózderi neni bildiredi?
Qyzyl – Toqta!
Sary – Kút!
Jasyl – Júr!
2. Júrginshilerdiń ǵylymı mektebi.
Dymbilmes júgirip kelip, ózderimen birge ala ketýlerin suraıdy (balalar kelisim beredi)
Sender jol boıynda turǵan belgilerdi kórdińder me? Bular – jol belgileri. Ár jol belgisi neni bildiredi?
Balalar jol belgilerine qarap, olardy ataı bastaıdy. («Jaıaý júrginshiler ótetin jol», «Alǵashqy dárigerlik kómek», «baılanys kómekshisi», «kólik qoıatyn oryn»). Dymbilmes te balalarmen birge jol belgilerin qaıtalap, úırene bastaıdy.
Búgin biz jańa belgilermen tanysamyz. Olar úshburysh pishindi bolyp keledi. Onda eki balanyń beınesi salynǵan. Ol «balalar» dep atalatyn belgi. Bul belgi mektepter men basqa da balalar mekemeleriniń janynda turady. Bul belgi senderdiń kómekshileriń, munda júrgizýshiler óte saq bolǵany durys.
Jaraısyńdar, balalar! Sender jol belgilerin jaqsy ajyratyp. «Júrginshilerdiń ǵylymı mektebinde» óte jaqsy degen baǵa aldyńdar.
3. «Júrginshi» oıyny.
Biz jaıaý júrginshiden jolaýshylarǵa aınalamyz. Biz avtobýsty qaı jerde kútýimiz kerek? (aıaldamada)
Eger sender myna jumbaq sheshýin tez tapsańdar, avtobýs aıaldamaǵa tez keledi.
Bul ne qylǵan kók úı,
Aınalasy tereze oıyp alǵan.
Aıaǵynda etigi rezeńke
Al ózi benzınge toıyp alǵan.
Al mine, avtobýs ta keldi. Oryndyqty avtobýs qylyp qoıady. («sý taýshy» óleńiniń áýeni oınalady).
Zýyldaımyz, zýlaımyz
Alys-alys jerlerge
Baqytty biz dostarmyz
Sapar shekken elderge.
Biz kólikte kele jatqandyqtan, qoǵamdyq kólik erejeleri týraly áńgime etemiz:
A) kólikke kirgen kezde bos orynǵa umytylmaı, aldymen jan-jaǵyna baıyppen qarap al, óıtkeni seniń qataryńda adam nemese balaly ana turýy múmkin;
Á) kólikte oryn tańdap, beıbastyq kórsetpe, kez kelgen bos orynǵa otyrýyń kerek;
B) kólik qozǵalysy kezinde esigin qolmen ıterýge bolmaıdy; esikti júrgizýshiniń ózi ashqanǵa deıin kútip turý kerek;
V) kólik júrip kele jatqanda, júrgizýshini alańdatýǵa bolmaıdy;
G) terezeden syrtqa asylýǵa tyıym salynady, bul – óte qaýipti;
Ǵ) kólikte qatty sóıleýge bolmaıdy, basqa júrginshilerge kedergi jasaısyń.
3. Jaǵdaıattardy sheshý.
Abzal ákesimen avtobýsqa kirdi.
Abzal aldyna qaraı umytylyp, qolaıly bir oryndyqty tańdap: «Áke, men saǵan oryn alyp qoıdym, tez kel», - dep aıqaılaıdy. Adamdardyń barlyǵy oǵan tańdana qarady, al ákesi onyń qulaǵyna sybyrlady.
Ákesi Abzalǵa ne dep aıtty?
Maıra anasymen tramvaıǵa kele jatty. Maıra tereze aldynda otyrǵan. Aıaldamadan kóp adam mindi. Anasy jyljyp, Maırany tizesine otyrǵyzyp, bir áıelge oryn berdi. Ol alǵys aıtty. Al Maıra bolsa, qyńyrlanyp, ózine orynnyń tar ekendigin aıtty. Tipti qasynda otyrǵan áıeldiń sypaıy sózine jaýap ta bergen joq.
Maıranyń qylyǵyna qandaı baǵa beresińder?
4. Dáptermen jumys.
- ózińe unaǵan sýretterdiń astyn syz. Al unamaǵan sýretterdi múlde syzyp tasta jáne nege ekendigin túsindir.
- jaraısyńdar! Sender óte jaqsy jolaýshylar ekensińder. Avtobýs pen troleıbýsa ózderińdi jaqsy ustasańdar, eshkim senderge eskertý jasamaıdy.
Osymen bizdiń saıahatymyz aıaqtaldy. Avtobýspen jaımen túsemiz de, qaıtadan júrginshiler bolamyz.
Balalar, joldyń qarsy betine qalaı durys ótemiz?
Jaıaý júrginshiler ótetin jerge barýmyz kere.
5. Sýret salý.
Tárbıeshi Dymbilmeske syılyq retinde jol belgilerin salyp berýdi usynady.
You Might Also Like
-
№197 qazaq orta mektebiniń tehnologıa pániniń muǵalimi:
