InfoHub Logo

Atyraý qalasy, D.Baıbosynov atyndaǵy
№ 13 ulttyq mektep gımnazıasynyń bastaýysh synyp muǵalimi
Muhambetova Botagóz Jeksenǵalıqyzy
Pán:Qazaq tili
Synyp: 2

Sabaqtyń taqyryby: Qarama-qarsy maǵynaly sózder
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: Qarama-qarsy maǵynaly sózder týraly alǵashqy túsinikterin qalyptastyrý;berilgen sózderge qarama-qarsy maǵynaly sóz taýyp aıta bilýge úıretý;
Damytýshylyq: Oqýshylardyń baılanystyryp sóıleı alý qabiletterin damytyp, sózdik qorlaryn keńeıtý.
Tárbıelik: Óz betimen qorytyndy shyǵara alýǵa, alǵan bilimin qoldana alýǵa, adamgershilikke tárbıeleý
Sabaqtyń túri: jańa sabaq
Sabaqtyń tıpi:jańa bilimdi meńgertý sabaǵy
Sabaqtyń ádisi: suraq-jaýap, shyǵarmashylyq tapsyrma, túsindirý t.b.
Sabaqtyń kórnekiligi: syzba, dıdaktıkalyq materıaldar t.b.
Sabaqtyń júrisi
İ Uıymdastyrý kezeńi
Oqýshylardy sabaqqa ázirleý.

İİ Psıhologıalyq daıyndyq
Qazaq tilim – óz tilim, ana tilim,
Abaı, Muhtar sóılegen dana tilim.
Qasterleıdi ul-qyzyń máńgi seni
Bolashaǵym, baqytym, dara tilim.
(J. Moldaǵalıev)

Úı tapsyrmasyn tekserý
a) «Sıqyrly sandyq» oıyny uıymdastyrylady.
Sandyqsha ishindegi sózderdi oqy. Ár sózdiń neni bildiretinin aıtý.
Oqýshylar shyǵyp, sandyqshadan qaǵazdarǵa jazylǵan sózderdi alady.
Taý – suraǵy ne? Zattyń ataýy
Oqýshy – suraǵy kim? Zattyń ataýy
Qyzyl – qandaı? Sapanyń ataýy
Kúlý – ne isteý? Qımyl ataýy
Uıalshaq, túıe, on jeti, jyǵylý, tapqyr, júırik, altaý

á) Úı tapsyrmasyn qorytyndylaý
Sóz degenimiz ne?
Sóz degenimiz qandaı da bir zattyń, ne qımyldyń, ne sapanyń, ne sannyń ataýy.
Sóz neden quralady?
Sóz dybystan quralady
Sóz neni bildiredi?
Sóz maǵynany bildiredi.


IV Jańa sabaq

Dápterdi ashý, búgingi kúnniń jadyn jazý
Kórkem jazý
Mysaldar keltirý:
Úlken-kishi, bıik-alasa, qymbat-arzan, aq-qara, kún-tún.
Syzbamen túsindirý, sýretke qarap sóılem qurastyrý.
Jańa sabaqty qorytý
Sóz maǵynasynyń qandaı túrleri bar?
Maǵynasy qarama-qarsy, maǵynasy jýyq, dybystalýy birdeı, maǵynasy ár basqa sózder.

V Sabaqty bekitý
a) Oqýlyqpen jumys
2-jattyǵý. Ozǵan-murat,
Qalǵan-uıat.
Igiliktiń erte-keshi joq.
3-jattyǵý. Birinshi qatardaǵy sózderge ekinshi qatardan qarama –qarsy maǵynaly sózderdi taýyp jaz.
Tar
Jas
Qalyń
Kirý
Kóshý
Jumsaq
Uzyn

Qoný
Qatty
Qysqa
Juqa
Kári
Keń
Shyǵý

4-jattyǵý
Jazǵy kıimi-jasyl
Qysqy kıimi aqshyl.
(aǵash)
Kúndiz bilinbeıdi
Túnde kúlimdeıdi
(aı)

Sergitý sáti (óleńmen)

á) Shyǵarmashylyq tapsyrma
*Kóp núkteniń ornyna sol sózge mándes sózderdi taýyp jaz jáne sóılem qura.
Sulý, … (ádemi, kórikti, ajarly)
Ataqty, … (áıgili, belgili, kórnekti)
Sýyq, … (muzdaı, salqyn)

*Sózderdiń maǵynasyn ashyp jazý
Tús (tús kórý, qyzyl tús, arbadan tús)
Bas, alma, úı, shash, nan.

∆ Qarama-qarsy maǵynasyn tap.
Bıik – Adal – Ashyq –
Aq – Qatty – Arzan –
Uzyn – Ótirik – Ystyq –
Joǵary – Jaqsy – Batyr –

«Qaı sóz artyq» oıyny
As, tamaq, taǵam, asaba, dám
Aspan, kók, sharyqtaý, áýe
Úlgili, ónegeli, tárbıeli, tártipti, ónege
Aıtqyz, sóıletkiz, sóılettir, aıtqysh
Mátindermen jumys
5-jattyǵý oryndalady

VI Sabaqty qorytý
Oqýshylar óz betimen izdenýine berilgen tapsyrmalar

*Dybystalýy birdeı, maǵynasy ár basqa sózderdiń tobyn OMONIMDER dep ataımyz. Mysaly: qara shash, taqtaǵa qara
aryq at, sý aǵatyn aryq

* Maǵynalary bir-birine jaqyn, biraq ár túrli dybystalyp aıtylatyn sózder toby SINONIMDER dep atalady.
Sınonımderge tán belgiler:
a) Sózdiń dybystarynda ózgeshelik bolady;
á) Sózder bir ǵana uǵymdy bildiredi;
b) Sózder bir ǵana sóz tabyna qatysty.
Mysaly: kúshti, myqty, áldi, qarýly, qaıratty, qajyrly

*Maǵynasy bir-birine qarama-qarsy sózder ANTONIMDER dep atalady.
Mysaly: úlken – kishi, sýyq – jyly, eski – jańa, qatty – jumsaq

VII Úıge tapsyrma
6-jattyǵý
VIII Baǵalaý