Ólshemdi anyqtaý, pishimderdi paıdalaný
Qyzylorda qalasy,
№197 qazaq orta mektebiniń tehnologıa pániniń muǵalimi:
Aljanova Roza Zeınýllaevna
Ólshemdi anyqtaý, pishimderdi paıdalaný
Sabaqtyń maqsaty: oqýshylarǵa óz betinshe ólshem alýdy úıretý. Oqýshylardy ásemdikke, talǵammen ádemi kıine bilýdi úıretý.
Sabaqtyń mindeti:
Bilimdiligi: oqýshylarǵa ólshem alý týraly tolyq maǵlumat berý, ólshem alýdy úıretý;
Damytýshylyǵy: teorıalyq bilimderin saramandyq jumysta paıdalana bilý, oqýshylardy óz betinshe izdenýge daǵdylandyrý, olardyń oı - órisin damytý;
Tárbıeliligi: oqýshylardy, uqyptylyqqa, talǵampazdyqqa, ıkemdilikke tárbıeleý, ónerge qyzyǵýshylyǵyn arttyrý.
Pánaralyq baılanys: geometrıa, syzý, tarıh, beıneleý óneri, bıologıa,
Sabaqtyń ádisi. Teorıalyq sabaq, Saramandyq, áńgimeleý, túsindirý
Sabaqtyń barysy: 1) Uıymdastyrý kezeńi:
• Oqýshylarmen sálemdesemin;
• Oqýshylardy túgendeý;
• Oqý - quraldaryn tekserý.
• Oqýshylardyń zeıinin sabaqqa aýdartý;
Ótken sabaqty qaıtalaý.
• Sán sóziniń maǵynasy qandaı?
• Sán sózi qaı elden shyqqan?
• Sán jýrnaldaryn atańdar?
• Materıaldyq shyǵyn degenimiz ne?
• Qosymsha paraq degenimiz ne?
• Túsinikteme mátin degenimiz ne?
Jańa sabaqty túsindirý.
Pishimdi kóshirip alý úshin mynadaı quraldar qajet: santımetrlik taspa, kálka, qaryndash nemese qalam, syzǵysh, qaıshy, túıregishter.
Pishimdi kóshirip alýdan buryn árkim berilgen keste boıynsha óziniń ólshemin alý qajet. Ol úshin mynandaı tártippen árbir jeke ólshemderdi bilip alý kerek (oqýlyqtyń 108 bet 44 sýret).
1. Keýde oramy – santımetrlik taspamen keýdeniń eń shyǵyńqy tusynan aınaldyra orap alǵandaǵy ólshem;
2. Bel oramy – beldi aınaldyra alǵandaǵy ólshem;
3. Myqyn oramy – myqynnyń barynsha shyǵyńqy tusyn aınaldyra alǵandaǵy ólshem;
4. Keýdeniń bıiktigi – moıynnyń ıyqqa ótetin tusynan aınaldyra alǵandaǵy ólshem;
5. Aldyńǵy boıdyń belge deıingi uzyndyǵy – moıynnyń dál ortasynan bastap keýdeniń eń shyǵyńqy jeri arqyly bel syzyǵyna deıingi ólshem;
6. Beldemsheniń uzyndyǵy – belden bastap qajetti deńgeıge deıingi ólshem;
7. Artqy boıdyń belge deıingi uzyndyǵy – jetinshi moıyn omyrtqadan belge deıingi ólshem;
8. Iyqtyń uzyndyǵy – moıynnyń ıyqqa ótetin tusynan ıyqtyń qolǵa ótetin tusyna deıingi ólshem;
9. Jeńniń uzyndyǵy – ıyqtyń qolǵa ótetin tusynan bastap shyntaq arqyly bilekke deıingi ólshem;
10. Moıyn oramy – moıyndy aınaldyra oraǵandaǵy ólshem;
11. Aıaqtyń syrtqy jaǵynyń uzyndyǵy – belden edenge deıingi ólshem;
12. Aıaqtyń ishki jaǵynyń uzyndyǵy – shaptan edenge deıingi ólshem;
13. Boı – edennen moıynnyń eń bıik núktesine deıingi ólshem.
Pishimder qalypty músindi (asa tolyq emes) adamǵa arnalǵan jáne kestelerde kórsetilgen ólshem birlikterine sáıkes keledi. Ózderińniń ólshemderińdi kestede berilgen málimettermen salystyryńdar. Eger aýytqý bar bolsa, onda pishimge qajetti túzetý engizińder. Biraq esterińde bolsyn, pishimdi ólshemnen artyq úlkeıtýge ne kishireıtýge bolmaıdy. Úlginiń ólshemderi úsh sanmen tańbalanady. Mysaly: 170 - 88 - 96. Mundaǵy birinshi san – sm - men ólshengen boı, ekinshisi – keýde oramy jáne úshinshisi – myqyn oramy.
Tańdaǵan ólshemniń durystyǵyna senimdi bolý úshin: qosymsha betti ashý kerek, tańdalǵan ólshemniń bólikterin keýde, myqyn jáne bel deńgeıinde ólsheý qajet jáne qaǵaz pishimdegi kólemdi anyqtaı otyryp nátıjesin eki eselegen jón;
Qaǵaz pishimde belgilengen ólshemder boıynsha erkin qonymdylyq qosymshasynyń kólemin eseptep shyǵarý kerek. Olar ádette mynandaı ólshemde bolady:
• Blýzka, kóılek – 6, 5 - 7, 5sm;
• Astarsyz jaket – 7, 5 - 10sm;
• Palto, halat – 10 - 12, 5sm;
Sondaı – aq erkin qonymdylyq qosymshasy ólshemi paıdalanatyn mataǵa baılanysty: qalyń matalar juqa matalarǵa qaraǵanda qosymshany kóp, sozylmaly matalar sozylmaıtyn matalarǵa qaraǵanda az talap etedi, al toqyma matalardan jasalǵan buıymdar erkin qonymdylyq qosymshasyn múlde qajet qylmaıdy.
Erkin qonymdylyq qosymshasyn anyqtaýda úlgi sulbasynyń atqaratyn róli zor. Eger buıym sozylmaly bolsa, onda qosymsha barynsha az, al eger sporttyq pishinde bolsa, qosymsha barynsha kóp bolady. Qosymshalar arqyly dene qurylysy kemistigin kórsetpeı jiberýge de bolady.
Saramandyq jumys.
Oqýshylar santımetrlik taspamen ólshemderin ólshep, syzba qurastyrady. Iyqty buıymdarǵa qajetti ólshemderdi túsirý.
1) Keýde aınalymy - Ka. Keýdeniń joǵarǵy núktesi arqyly aınaldyra ólsheý;
2) Bel aınalymy - Ba. Aldyn ala beldi baýmen baılap alyp, santımetrlik taspany belge tyǵyzdaý etip, aınaldyra ólsheý;
3) Bókse aınalymy - BKa. Taspamen bókseniń shyǵyńqy jerlerin aınaldyra ólsheý;
4) Keýde bıiktigi - Kb. Iyqtyń joǵarǵy núktesinen keýdege deıin ólsheý;
5) Aldyńǵy boıdyń belge deıingi uzyndyǵy - Ap. b. ú. Iyqtyń joǵarǵy núktesinen keýdege deıin ólsheý;
6) Artqy boıdyń belge deıingi uzyndyǵy - Ar. b. u.
7) Iyq uzyndyǵy - I. úz. Iyqtyń joǵarǵy núktesinen qolmen jalǵasqan
jerine deıin ólsheý;
8) Qoldyń uzyndyǵy - Q. úz. Qoldy sál ıip, onyń ıyqpen jalǵasqan jerinen
bilezikke deıin;
9) Qoldyń joǵarǵy bólsheginiń aınalymy - Qa. Qoldyń eń jalpaq bólshegin aınaldyra ólsheý;
10) Moıyn aınalymy - Ma. Moıyndy aınaldyra ólsheý;
11) Ólshemderdi túsirip, dápterińe jazyp al Pishim paraǵy qalaı alynady?
Sabaǵymyzdy bekitý úshin ólshem alý joldaryn atańdar?
1) Keýde aınalymy;
2) Bel aınalymy;
3) Moıyn oramy;
4) Bókse aınalymy;
5) Keýde bıiktigi;
6) Aldyńǵy boıdyń belge deıingi uzyndyǵy;
7) Iyq uzyndyǵy;
8) Qoldyń uzyndyǵy;
9 ) Qoldyń joǵarǵy belsheginiń aınalymy;
10) Keýdeden belge deıingi uzyndyq;
11) Belden tizege deıingi uzyndyq.
Úıge tapsyrma: ólshem alyp kelý.
№197 qazaq orta mektebiniń tehnologıa pániniń muǵalimi:
Aljanova Roza Zeınýllaevna
Ólshemdi anyqtaý, pishimderdi paıdalaný
Sabaqtyń maqsaty: oqýshylarǵa óz betinshe ólshem alýdy úıretý. Oqýshylardy ásemdikke, talǵammen ádemi kıine bilýdi úıretý.
Sabaqtyń mindeti:
Bilimdiligi: oqýshylarǵa ólshem alý týraly tolyq maǵlumat berý, ólshem alýdy úıretý;
Damytýshylyǵy: teorıalyq bilimderin saramandyq jumysta paıdalana bilý, oqýshylardy óz betinshe izdenýge daǵdylandyrý, olardyń oı - órisin damytý;
Tárbıeliligi: oqýshylardy, uqyptylyqqa, talǵampazdyqqa, ıkemdilikke tárbıeleý, ónerge qyzyǵýshylyǵyn arttyrý.
Pánaralyq baılanys: geometrıa, syzý, tarıh, beıneleý óneri, bıologıa,
Sabaqtyń ádisi. Teorıalyq sabaq, Saramandyq, áńgimeleý, túsindirý
Sabaqtyń barysy: 1) Uıymdastyrý kezeńi:
• Oqýshylarmen sálemdesemin;
• Oqýshylardy túgendeý;
• Oqý - quraldaryn tekserý.
• Oqýshylardyń zeıinin sabaqqa aýdartý;
Ótken sabaqty qaıtalaý.
• Sán sóziniń maǵynasy qandaı?
• Sán sózi qaı elden shyqqan?
• Sán jýrnaldaryn atańdar?
• Materıaldyq shyǵyn degenimiz ne?
• Qosymsha paraq degenimiz ne?
• Túsinikteme mátin degenimiz ne?
Jańa sabaqty túsindirý.
Pishimdi kóshirip alý úshin mynadaı quraldar qajet: santımetrlik taspa, kálka, qaryndash nemese qalam, syzǵysh, qaıshy, túıregishter.
Pishimdi kóshirip alýdan buryn árkim berilgen keste boıynsha óziniń ólshemin alý qajet. Ol úshin mynandaı tártippen árbir jeke ólshemderdi bilip alý kerek (oqýlyqtyń 108 bet 44 sýret).
1. Keýde oramy – santımetrlik taspamen keýdeniń eń shyǵyńqy tusynan aınaldyra orap alǵandaǵy ólshem;
2. Bel oramy – beldi aınaldyra alǵandaǵy ólshem;
3. Myqyn oramy – myqynnyń barynsha shyǵyńqy tusyn aınaldyra alǵandaǵy ólshem;
4. Keýdeniń bıiktigi – moıynnyń ıyqqa ótetin tusynan aınaldyra alǵandaǵy ólshem;
5. Aldyńǵy boıdyń belge deıingi uzyndyǵy – moıynnyń dál ortasynan bastap keýdeniń eń shyǵyńqy jeri arqyly bel syzyǵyna deıingi ólshem;
6. Beldemsheniń uzyndyǵy – belden bastap qajetti deńgeıge deıingi ólshem;
7. Artqy boıdyń belge deıingi uzyndyǵy – jetinshi moıyn omyrtqadan belge deıingi ólshem;
8. Iyqtyń uzyndyǵy – moıynnyń ıyqqa ótetin tusynan ıyqtyń qolǵa ótetin tusyna deıingi ólshem;
9. Jeńniń uzyndyǵy – ıyqtyń qolǵa ótetin tusynan bastap shyntaq arqyly bilekke deıingi ólshem;
10. Moıyn oramy – moıyndy aınaldyra oraǵandaǵy ólshem;
11. Aıaqtyń syrtqy jaǵynyń uzyndyǵy – belden edenge deıingi ólshem;
12. Aıaqtyń ishki jaǵynyń uzyndyǵy – shaptan edenge deıingi ólshem;
13. Boı – edennen moıynnyń eń bıik núktesine deıingi ólshem.
Pishimder qalypty músindi (asa tolyq emes) adamǵa arnalǵan jáne kestelerde kórsetilgen ólshem birlikterine sáıkes keledi. Ózderińniń ólshemderińdi kestede berilgen málimettermen salystyryńdar. Eger aýytqý bar bolsa, onda pishimge qajetti túzetý engizińder. Biraq esterińde bolsyn, pishimdi ólshemnen artyq úlkeıtýge ne kishireıtýge bolmaıdy. Úlginiń ólshemderi úsh sanmen tańbalanady. Mysaly: 170 - 88 - 96. Mundaǵy birinshi san – sm - men ólshengen boı, ekinshisi – keýde oramy jáne úshinshisi – myqyn oramy.
Tańdaǵan ólshemniń durystyǵyna senimdi bolý úshin: qosymsha betti ashý kerek, tańdalǵan ólshemniń bólikterin keýde, myqyn jáne bel deńgeıinde ólsheý qajet jáne qaǵaz pishimdegi kólemdi anyqtaı otyryp nátıjesin eki eselegen jón;
Qaǵaz pishimde belgilengen ólshemder boıynsha erkin qonymdylyq qosymshasynyń kólemin eseptep shyǵarý kerek. Olar ádette mynandaı ólshemde bolady:
• Blýzka, kóılek – 6, 5 - 7, 5sm;
• Astarsyz jaket – 7, 5 - 10sm;
• Palto, halat – 10 - 12, 5sm;
Sondaı – aq erkin qonymdylyq qosymshasy ólshemi paıdalanatyn mataǵa baılanysty: qalyń matalar juqa matalarǵa qaraǵanda qosymshany kóp, sozylmaly matalar sozylmaıtyn matalarǵa qaraǵanda az talap etedi, al toqyma matalardan jasalǵan buıymdar erkin qonymdylyq qosymshasyn múlde qajet qylmaıdy.
Erkin qonymdylyq qosymshasyn anyqtaýda úlgi sulbasynyń atqaratyn róli zor. Eger buıym sozylmaly bolsa, onda qosymsha barynsha az, al eger sporttyq pishinde bolsa, qosymsha barynsha kóp bolady. Qosymshalar arqyly dene qurylysy kemistigin kórsetpeı jiberýge de bolady.
Saramandyq jumys.
Oqýshylar santımetrlik taspamen ólshemderin ólshep, syzba qurastyrady. Iyqty buıymdarǵa qajetti ólshemderdi túsirý.
1) Keýde aınalymy - Ka. Keýdeniń joǵarǵy núktesi arqyly aınaldyra ólsheý;
2) Bel aınalymy - Ba. Aldyn ala beldi baýmen baılap alyp, santımetrlik taspany belge tyǵyzdaý etip, aınaldyra ólsheý;
3) Bókse aınalymy - BKa. Taspamen bókseniń shyǵyńqy jerlerin aınaldyra ólsheý;
4) Keýde bıiktigi - Kb. Iyqtyń joǵarǵy núktesinen keýdege deıin ólsheý;
5) Aldyńǵy boıdyń belge deıingi uzyndyǵy - Ap. b. ú. Iyqtyń joǵarǵy núktesinen keýdege deıin ólsheý;
6) Artqy boıdyń belge deıingi uzyndyǵy - Ar. b. u.
7) Iyq uzyndyǵy - I. úz. Iyqtyń joǵarǵy núktesinen qolmen jalǵasqan
jerine deıin ólsheý;
8) Qoldyń uzyndyǵy - Q. úz. Qoldy sál ıip, onyń ıyqpen jalǵasqan jerinen
bilezikke deıin;
9) Qoldyń joǵarǵy bólsheginiń aınalymy - Qa. Qoldyń eń jalpaq bólshegin aınaldyra ólsheý;
10) Moıyn aınalymy - Ma. Moıyndy aınaldyra ólsheý;
11) Ólshemderdi túsirip, dápterińe jazyp al Pishim paraǵy qalaı alynady?
Sabaǵymyzdy bekitý úshin ólshem alý joldaryn atańdar?
1) Keýde aınalymy;
2) Bel aınalymy;
3) Moıyn oramy;
4) Bókse aınalymy;
5) Keýde bıiktigi;
6) Aldyńǵy boıdyń belge deıingi uzyndyǵy;
7) Iyq uzyndyǵy;
8) Qoldyń uzyndyǵy;
9 ) Qoldyń joǵarǵy belsheginiń aınalymy;
10) Keýdeden belge deıingi uzyndyq;
11) Belden tizege deıingi uzyndyq.
Úıge tapsyrma: ólshem alyp kelý.
You Might Also Like
