InfoHub Logo

(Bes kórinisti shaǵyn qoıylym)

Qatysýshylar:

Qoıanbek – 3-synyp oqýshysy
Syrym – Qoıanbektiń ákesi
Sáýle – Qoıanbektiń sheshesi
Baltabaı, Erden – Qoıanbektiń synyptys dostary
Sársenbek – muǵalim
Pashaev – kóshe tártibin baqylaýshy ınspektor
Qart, dáriger, shofer sekildi taǵy da úsh-tórt adam qatysady.

İ KÓRİNİS

Synyp ishi. Taqtada túrli tústi kórneki quraldar ilýli tur. Muǵalim balalarǵa jol qozǵalysynyń túsindirip jatady.

Sársen: Balalar, ǵylym men tehnıkanyń damyp, mádenıetimizdiń sharyqtaǵan shaǵynda jolda júrý erejelerin bilý – úlken demeı, kishi demeı, árkimniń eń basty mindeti.

Baltabaı: Aǵaı, eger bilmesek qaıtemiz?

Sársen: Bilmeseń – úırenesiń, bilseń – ózgelerge úıretesiń.

Erden: Men jol qozǵalysynyń erejelerin jaqsy bilemin. Óıtkeni, demalys kúnderi papamnyń mashınasymen qalada da, dalada da kóp qydyramyz. Sonda papam maǵan jol qozǵalysy erejelerin únemi túsindirip otyrady.

Qoıanbek: Aǵaı, jalpy sol jol qozǵalysy erejelerin jattap, bas qatyrýdyń qanshalyqty qajeti bar?

Baltabaı: Qoıanbek durys aıtady. Odan da mashına az júretin asfáltti jolda dop qýǵanǵa ne jetsin!

Sársen: Balalar, tynyshtalyńdar! Jańa aıttym ǵoı senderge, keregi bolsyn, bolmasyn, jol qozǵalysynyń erejelerin bes saýsaqtaı bilýge báriń birdeı mindettisińder. Óıtkeni, bizde kólik apaty bolyp turady ma? (Balalarǵa qaraıdy).

Erden: Ondaı apattar bolyp turady. Anada kórshimizdiń alty jasqa kelip qalǵan balasyn mashına qaǵyp, qatty jaraqattap ketti jáne sol mashına basqa bir mashınamen soǵysyp qaldy.

Sársen: (Balalarǵa qarap). Erdenniń sózin ańǵardyńdar ma, balalar? Demek, bizdiń eldegi balalardyń apatqa ushyrap, qatty jaralanýy nemese ólimi aýrýdan ne ashtyqtan emes, jol qozǵalysynyń erejelerin saqtamaǵandyqtan bolady eken.

Qoıanbek: Aǵaı, málenkı, men papama velosıped alap ber dep edim. Ol jaqynda bolatyn meniń týǵan kúnime syılaımyn dep ýáde berdi. Velesıped alǵan soń, aldymen aıdaýdy jaqsylap úırenemin. Sodan soń bar ǵoı, asfált jolǵa shyǵyp alyp, azynatamyn kelip!

Sársen: Toqta, toqta, balaqaı! Azynatpas buryn jol qozǵalysynyń erejelerin jattaýyń kerek.

Qoıanbek: Onyń maǵan qanshalyqty qajeti bar? Velosıpedpen mashınalardyń ara-arasymen lyp-lyp etip ótip ketemin. Tipti, bolmaı bara jatsa, trotýarǵa shyǵyp ketemin.

Sársen: Velosıped minbek túgil, jaıaý júrseń de jol qozǵalysynyń erejelerin bilýge tıissiń. Ony jaqsy meńgergenderiń jas ınspektorlar tobyna múshe bolyp qatysýlaryńa bolady.

Erden: Aǵaı, jas ınspektorlar tobyna aldymen meni jazdyryńyzshy (Mundaı tilek bildirgen taǵy da birneshe bala qol kóteredi. Muǵalim olardyń tizimin jasaıdy da, sabaǵyn ármen qaraı jalǵastyrady. Qoıanbek sabaqqa kóńil bólmeı, ózinshe oınap otyrady).

Qoıanbek: (Qasyndaǵy Baltabaıǵa sybyrlaıdy). Áı, Baltabaı, papam velosıped alyp berse, úırenýge kómektesesiń ǵoı?

Baltabaı: (Ol da sybyrlaı sóılep). Ol jaǵyn qatyramyn. Biraq, men velosıped alǵanǵa deıin ara-tura minýge maǵan da bere tursań jarar edi.

Qoıanbek: Jaraıdy, ekeýimiz joldas emespiz be? Joldasymnan esh nársemdi de aıamaımyn.

Erden: (Qoıanbek pen Baltabaıǵa eskertý jasaıdy). Tynysh otyrsańdarshy. Odan da muǵalimniń aıtqanyn uǵyp almaısyńdar ma?

Qoıanbek: (Yzalanyp). Seniń jumysyń qansha? Jaıyńa otyr. (Osy kezde qońyraý soǵylyp, balalar ýlap-shýlap syrtqa lap qoıady).

İİ KÓRİNİS

Qala ortalyǵyndaǵy úlken gúlzar. Sýbúrkektiń aınalasynda bir top bala oınap júredi. Ortalarynda Qoıanbek pen Baltabaı. Kóshe jaqtan jetekke alǵan velosıpedi bar Syrym men Sáýle kórinedi. Ózara kerildesip keledi.

Sáýle: Balany jaqsy kórgende osylaı jaqsy kóre me eken? Kıt etse boldy, asty-ústine túsip, janyń qalmaıdy. Qylysh kerek dep edi, alyp berdiń. Onymen kórshiniń balasynyń kózin shyǵaryp jibere jazdap, bir báleden áreń qutyldyq. Dop kerek dep edi, ony da alyp berdiń. Kósheniń eki betindegi úılerde saý tereze qalǵan joq. Talaıdyń qarǵysyn estip, qulaǵymyz sarsyp, aıybyn tartyp, qaltamyz qaǵyldy. Búgin velosıped kerek dep edi, ony da alyp otyrsyń. Endi qandaı álekke túserimizdi Allam bilsin?

Syrym: Jar degende jalǵyz ulym Qoıanbekten nemdi aıaıyn?

Sáýle: Al, áıtpese, jalǵyzym dep esirte ber.

Syrym: (Oınap júrgen balalarǵa daýystap). Qoıanbek, aý, Qoıanbek! Má, saǵan velosıped ákeldim. (Qoıanbek pen Baltabaı Syrymǵa qaraı tura júgiredi. Qoıanbek kele velosıpedke jarmasady).

Qoıanbek: Papa, kóp rahmet! Endi samǵaıtyn bolamyn.

Sáýle: Abaıla, qaraǵym. Bireýdi qaǵyp ne mashınaǵa urynyp júrme.

Qoıanbek: Aldymen aıdaýdy úırenip alaıyn, sodan soń ǵoı, jol bermeıtin júrginshilermen bolsyn jumysym.

Sáýle: Táıt ári. «Tektek-tentek degenge, bórki qazandaı boladynyń» kebin kıme. Eki ortada mashınanyń astyna óziń túsip qalarsyń.

Syrym: Balanyń betinen qaqpa, Sáýle. Bilgenin istesin, esi kirgen tentek qoı Qoıanbek. (Balasyna qarap) Al, káne, Baltabaı ekeýiń úırene berińder.

Baltabaı: Senińiz, aǵa, men endi Qoıanbekke qatyryp turyp úıretemin. (Qoıanbekke qarap). Otyr, Qoıanym!

Qoıanbek: ( Velosıpedtiń rólin qos qoldap utap alǵan, ony ózine qaraı qısaıtyp, oń aıaǵyn kótere berip, qaıta tartyp alady). Qorqamyn...

Baltabaı: Oı, sýjúrek. Mine, bylaı otyrý kerek. (Velosıpedti Qoıanbekten julyp alyp, ózi qarǵyp mine berem degende, kelesi jaǵyna aýyp túsedi. Qoıanbek te, alystan baqylap turǵan Syrym men Sáýle de shek-sileleri qata kúledi).

Qoıanbek: Bar bol, bar bolǵyr. Sen menen de ótken soraqy ekensiń ǵoı. Qoı, odan da ózim-aq mineıin. Sen bir jaǵyn súıeı tur. (Baltabaı velosıpedtiń ekinshi jaǵynan súıep, Qoıanbekti otyrǵyzady. Ol bolsa ary bir, beri bir aýyp, alǵa qaraı jyljı bastaıdy. Buǵan ekeýi birdeı qýanady).

Baltabaı: Aıttym ǵoı qatyramyn dep. Endi eki-úsh qadam júrseń, óziń-aq aıdap ketesiń.

Qoıanbek: Joq, áli biraz jerge deıin artymnan ustap júr (Ekeýi qısańdap júrip, sýbúrkekti bir aınalyp shyǵady).

Baltabaı: Qoıanbek, deneńdi tik usta! Aıaǵyńdy jyldamyraq aınaldyr. Mine, mine, endi durys (Sóıtip ıterip kele jatyp qolyn aqyryndap velosıpedten bosatady. Qoıanbek muny baıqamaıdy. Biraq, qaltańdap ózi ketip bara jatady).

Qoıanbek: Baltabaı, qolyńdy eptep qoıa bershi, ózim júrip kóreıin.

Baltabaı: Men qolymdy baǵana-aq qoıa bergem, qazir óziń ketip bara jatyrsyń. Endi qoryqpaı zymyraı ber.

Qoıanbek: Oho! Ózim-aq aıdaı alady ekenmin. Baltabaı, qara da tur endi! (Gúlzardaǵy sýbúrkekti shyrkóbelek aınalyp júrgende, bir qartty qaǵyp ketip qalpaqtaı ushyrady. Anandaı jerge jetip, ózi de qulap túsedi).

Qart: (Ornynan áreń turyp, qatty renjýli kúıde ústi-basyn qaǵynady). O, pátshaǵar, kózińe qarap júrseń qaıtedi? Kóshe jetpegendeı, gúlzarda saırańdaýyń qalaı?

Qoıanbek: (Ornynan aýyrsyna turyp, etek-jeńin qaǵynady). Ata, eshnárse etpeıdi. Zato men de quladym ǵoı. Qaıta, maǵan jol berýińiz kerek edi.

Qart: Óziń sózdi uqpaıtyn bala ekensiń. Gúlzar shaıtan arbanyń joly emes. Munda jurt demelý úshin keledi.

Baltabaı: (Sózge aralasady). Ata, biz de demalyp júrmiz.

Qoıanbek: (Baltabaıdy qoshtap, demeý tapqanyna qýanyp ketedi). Iá, ıá, demalyp júrmiz. (Osy kezde qolynda ala taıaǵy bar polısıa kıimindegi kóshe tártibin baqylaýshy ınspektor kelip qalady).

Pashaev: Káne, balaqaı, bul jerde ne istep júrsiń?

Qoıanbek: (Sasqalaqtap). Aǵataı, jaı demalyp, oınap júr edik...

Pashaev: Men saǵan aǵataı emes, jol qozǵalysyn baqylaýshy aǵa leıtenant joldas Pashaev bolamyn.

Baltabaı: Joldas aǵa leıtenant Pashaev, biz demalyp júr edik...

Qoıanbek: (Batyldanyp). Tap solaı, demalyp júrmiz.

Pashaev: (Qatqyldaý keıippen). Tap solaı dep taqyldaýyn. Demalatyn bolsańdar, bul jerge jaıaý kelińder. Velosıpedpen tek jolda ǵana júrýge bolady. Onyń ózinde on tórt jasqa tolǵan balalarǵa ruqsat etiledi. Al, myna gúlzarda jol qozǵalysy erejelerin saqtamaǵandyqtaryń úshin aıyp tartasyńdar.

Qoıanbek: (Jasqanshaqtap). Bizde aqsha joq qoı.

Pashaev: Sende aqsha joq bolsa, aıyppuldy ata-anań tóleıdi. Qazirshe myna velosıpedti men alyp ketemin (Papksyn ashyp, Qoıanbekke bir qaǵazdy ustatady). Má, myna túbirtek qaǵaz boıynsha osynda kórsetilgen somany kezkelgen jınaq kasasyna tólep, velosıpedti sodan soń qalalyq avtoınspeksıa mekemesinen ákeń baryp alyp ketedi.

Qoıanbek: (Jylamsyrap) Aǵataı, tastap ketińizshi, endi bul jerde oınamaıyq.

Baltabaı: (Qoıanbekti túrtip qalady). Dárejesin, atyn durys aıtpaısyń ba?

Qoıanbek: (Sodan keıin ınspektorǵa qarap taǵy jalynady). Joldas ınspektor aǵa leıtenant Pashaev, budan keıin tártip buzbaımyz, bir jolǵa keshirip, velosıpedti qaldyryp ketińiz.

Pashaev: Bolmaıdy. Sender tártip qana buzǵan joqsyńdar. Qart kisini qaǵyp ketip, apat jasadyńdar (Inspektor ketedi. Eki bala ańyryp qala beredi).

İİİ KÓRİNİS

Taǵy da sol kórinis. Gúlzar. Ortada sýbúrkek.Arǵy jaqta mashınalar aryly-berili aǵylyp jatqan úlken kóshe. Qoıanbek ándetip, velosıpedpen sýbýúrkekti aınalyp júr.

Qoıanbek:

Meniń atym Qoıanbek,
Biraq, qoıan emespin.
Tanyńyzdar noıan dep,
Talasatyn joq eshkim.
Jeldi qýyp jetemin,
Velosıped mingenim.
Qaǵyp-soǵyp ótemin,
Jol bermese kimde-kim.
Bos jiberip qolymdy,
Zyrlata da alamyn.
Bógemeńder jolymdy,
Asyǵystap baramyn.
Velosıped – tulparym,
Basyp ozar «Volvany».
Aspandaǵy suńqaryń,
Teńese almas ol daǵy.
Meniń atym Qoıanbek,
Biraq, qoıan emespin.
Tanyńyzdar noıan dep,
Talasatyn joq eshkim.

(Bir buryshtan Baltabaı shyǵa keledi)

Baltabaı: Jaraısyń, dosym, jaraısyń! Myna óleń, myna túrińmen Qyrym asyp ketersiń. Biraq, baıqa, abaılamasań, bireýdi qaǵyp ketýiń yqtımal.

Qoıanbek: (Velosıpedtiń júrisin doǵaryp). Baltabaı-aý, álgi ala taıaty Pashaev bolmasa, basqasynan qoryqpaımyn.

Baltabaı: Ol bul mańda kórinbeıdi. Meni artyńa mingestirshi.

Qoıanbek: Kel, mine ǵoı (ándete otyryp ekeýi sýbúrkekten uzap, jol jıegine kelip qalady)

Meniń atym Qoıanbek,
Biraq, qoıan emespin.
Tanyńyzdar noıan dep,
Talasatyn joq eshkim...

Baltabaı: Jaraısyń, Qoıanym! Velosıpedti tipti jaqsy aıdaıtyn bolyp alypsyń. Bylaısha aıtqanda, mastersiń!

Qoıanbek: (Lepire túsedi). Meni áli kóresiń, velosıpedshilirdiń halyqaralyq jarysyna qatysyp, altynnan alqa taǵamyn.

Baltabaı: (Qoshtap, qolpashtap qoıady). Sóz joq, sóıtesiń. Biraq, biz bul jerden shyǵyp, ana mashınalar júrip jatqan úlken jolǵa tússek qaıtedi?

Qoıanbek: Mashına degeniń seńdeı soǵysady. Bireýine qaqtyǵysyp qalamyn ba dep júreksinemin.

Baltabaı: Jol qozǵalysy erejelerin jaqsy bilseń, bále de joq.

Qoıanbek: Áı, qoıshy sony. Kitap kemirip, bas qatyrýǵa shydamym jetpeıdi.

Baltabaı: Pashaevtyń qolyna bir tússeń, jol qozǵalysy erejelerin tez-aq túsinersiń (Olar áńgimelese otyryp, sýbúrkekten uzap, úlken kóshege shyǵyp ketedi. Baǵdarsham istemegendikten, kólikterdiń jol qıylysynan ótýin ınspektor Pashaev qolyndaǵy ala taǵymen rettep turady. Muny kórgen Qoıanbek kilt toqtaıdy).

Qoıanbek:

Taıaqshasy shoshaıyp,
Buryshta tur Pashaev.
Túsinbeımin túgine,
Bul báleden qashaıyq.

Baltabaı: (Kúlip). Mynaýyń jattap alatyn óleń eken. Óziń shyǵardyń ba?

Qoıanbek: (Kóterilip qalady). Janyń qysylsa, sen de aqyn bolyp ketersiń.

Baltabaı: Inspektordyń taıaǵymen jasaǵan qımylyn shynymen-aq túsinbeısiń be?

Qoıanbek: Ras aıtam.

Qastaryna Erden kelip qalady

Erden: Halderiń jaqsy ma? Velosıped alǵaly beri qaramaıtyn bolyp kettińder ǵoı tegi.

Qoıanbek: Birde úırenemiz dep, endi birde ınspektordan qashamyz dep-aq áýrlenip júrgenimiz.

Erden: (Tańdanyp) Inspektordan nege qashasyńdar?

Baltabaı: (Qoıanbekti nusqaıdy). Myna kójebasqyr Qoıanbek ınspektordyń taıaǵymen jasaǵan qımyldaryn túsinbeıdi.

Baltabaı: Anada muǵalim mektepte jol qozǵalysy erejelerin jaqsylap túsindirgen edi ǵoı.

Qoıanbek: Sonda kóńil bóldi deısiń be? Qatelegim shekeme endi tıip tur.

Erden: Onda óz obalyń ózińe. Biraq, men túsindirip bereıin, qulaǵyńa quıyp al. Eger ınspektor taıaǵyn tómen túsirip, saǵan qarap ne arqasymen tursa, onda seniń júrýge de, jan-jaqqa burylýǵa da qaqyń joq. Eger ınspektor taıaǵyn alǵa sozyp, saǵan bir qyrymen tursa, onda seniń týra júrýińe jáne solǵa burylýyńa bolady. Inspektor saǵan qarap, taıaǵyn alǵa sozyp turǵan jaǵdaıda, ońǵa buryla alasyń. Inspektor taıaǵyn túsirip, saǵan sol ıyǵymen tursa, onda tik júrýińe jáne ońǵa burylýyńa bolady. Uqtyń ba? Endi umytpaıtyn bol.

Qoıanbek: Uǵýyn uqqandaımyn. Biraq, ınspektordy kórgende, qutym qashyp, ne isterimdi bilmeı qalamyn.

Osy kezde jolaýshylardyń biri balalarǵa eskertý jasaıdy

Júrginshi: Qaraqtarym, jaıaýlar júretin jaǵalaý jolda velosıpedpen júrýge bolmaıdy. Jol qozǵalysy erejelerin bilmeseńder, aman-saýlaryńda úılerińe qaıta qoıyńdar.

Qoıanbek: (Baltabaıǵa qarap). Shynynda, qaıtsaq qaıtaıyq.

Taıaqshasy shoshaıyp,
Buryshta tur Pashaev.
Túsinbeımin túgine,
Bul báleden qashaıyq.

Velosıpedke Baltabaıdy mingestirip alyp, ekeýi keri qaıtady.

İV KÓRİNİS

Taǵy da sol kórinis. Gúlzar. Ortada sýbúrkek. Arjaǵynda úlken kóshe. Velosıpedtiń artyna kóldeneń baılap alǵan qarmaǵy bar Qoıanbek eki qolyn rólden bos jiberip, sýbúrkekti aınalyp, ándetip kele jatady:

Meniń atym Qoıanbek,
Biraq, qoıan emespin.
Tanyńyzdar noıan dep,
Talasatyn joq eshkim.
Jeldi qýyp jetemin,
Velosıped mingenim.
Qaǵyp-soǵyp ótemin,
Jol bermese kimde-kim.
Bos jiberip qolymdy,
Zyrlata da alamyn.
Bógemeńder jolymdy,
Asyǵystap baramyn.
Velosıped – tulparym,
Basyp ozar «Volvany».
Aspandaǵy suńqaryń,
Teńese almas ol daǵy.
Baǵdarshamyń sóz be eken:
Qyzyl, jasyl, sarysy.
Kútip turar kez be eken,
Maǵan birdeı bárisi.
Meniń atym Qoıanbek,
Biraq, qoıan emespin.
Tanyńyzdar noıan dep,
Talasatyn joq eshkim.

Osylaısha ándetip kele jatyp, úlken jolǵa shyǵyp ketedi. Kútip turǵan mashınalarǵa, janyp turǵan baǵdarshamǵa qaramastan, Qoıanbek kóshe qıylysynan óte beredi. Kelesi buryshtan shyǵa kelgen mashınanyń birine soqtyǵysyp qala jazdaıdy. Mashınanyń júrgizýshisi kabınadan basyn shyǵaryp, Qoıanbekke judyryǵyn túıedi. Muny kórip qalǵan ınspektor Pashaev tártip buzýshyǵa toqta degen belgimen ysqyryp qalady. Qoıanbek tyńdamaı, qasha jóneledi. Pashaev tez motosıkline umtylady. Osy kezde kóldeneń kósheden shyqqan mashınaǵa soqtyǵysyp, Qoıanbek dońǵalaqtyń astyna túsedi. Jeńil mashına tabanda toqtap, júrgizýshisi jan daýysy shyǵyp jatqan Qoıanbektiń qasyna jetip barady. Osy eki ortada jurt ta jınalyp qalady.

Qoıanbek: (Ornynan qozǵala almaı). Oıbaı, aıaǵym-aı! Oıbaı, aıaǵym-aı!

Júrginshi: (Abyrjyp). Qaraǵym-aı, baǵdarshamǵa qaramaı, sonsha nege asyǵyp eń?

Qoıanbek: Oıbaı, aıaǵym-aı! Balyq aýlaýǵa bara jatyr edim. Oıbaı, aıaǵym-aı!

Pashaev: (Motosıklinen asyǵys túse júgirip jetedi) Taǵy da senbisiń? Óziń ekensiń ǵoı jol qozǵalysy erejelerin buzyp júrgen. Mine, myna apat – sonyń saldary. Birinshiden, velosıpedke qarmaqty uzynynan baılaýdyń ornynan kóldeneń qystyra salǵansyń. Bul erejege saı emes pe? Saı emes. Ekinshiden, velosıpedpen kósheniń ortasymen emes, shetimen júrýge tıis ediń. Sen olaı etpediń. Úshinshiden, baǵdarshamǵa qaramadyń. Jasyl jaryqtyń ornyna qyzyl jaryqqa júrip kettiń. Tórtinshiden, ınspektor toqta dep belgi bergende, toqtamadyń. Sonymen, apattyń negizgi aıypkeri ózińsiń.

Qoıanbek: Baǵdarshamy qurysyn. Oıbaı, aıaǵym-aı!

(Jedel járdem mashınasynyń dabyly estilip, Qoıanbektiń qasyna aq jeleńdi dáriger keledi).

Ásıa: (Azap shegýshi Qoıanbektiń aıaǵyn sıpap kóredi).

Balaqaı, myna jeriń aýyra ma?

Qoıanbek: Aýyrady. Oıbaı, aıaǵym-aı!

Ásıa: (Inspektorǵa qarap). Sol aıaǵy synǵan. Tezdep aýrýhanaǵa jetkizý kerek. (Qoıanbekti zembilge salyp, eki adam jedel járdem mashınasynya alyp ketedi. Ol oıbaılap bara jatady).

Qoıanbek: Oıbaı, aıaǵym-aı! Oıbaı, aıaǵym-aı!

Mashınanyń gúrildep qozǵalǵan daýysy estiledi.

Jurt tarqaı bastaıdy.

V KÓRİNİS

Gúlzarly aýrýhana aýlasy. Qazaqtyń kıiz úıine uqsas dóńgelete soǵylǵan ádemi qalqanshanyń ishinde baldaqty Qoıanbek otyrady.

Meniń atym Qoıanbek,
Naǵyz qoıan ekenmin.
Sóz tyńdamaı qoıam dep,
Ótkizippin beker kún.
Aqyl aıtqan kisini
Túsinbedim, uqpadym.
Bos maqtanmen isinip,
Ózime ózim quptadym.
Jeldeı esip qarqynym,
Jol ústinde gýledim.
Pashaevtyń tártibin
Qulaǵyma ilmedim.
Aqyrynda aptyǵyp,
Abaı bolar saǵatta,
Mashınaǵa qaqtyǵyp,
Ushyradym apatqa.
Endi osydan emdelip,
Shyǵar bolsam qaıtadan,
Erejeni meńgerip,
Sol esemdi qaıtaram.

Qolynda balmuzdaq jáne bir shoq gúli bar Erden gúlden gúldi tasalap, Qoıanbektiń qasynan bir-aq shyǵady.

Erden: Aý, Qoıanbek, amanbysyń? Qalaı, aıaq túzeldi me?

Qoıanbek: (Bir jaǵynan abyrjyp, bir jaǵynan qýanyp qalady). Erdenbisiń? Qustaı ushyp kelgenbisiń?

Erden: Óleńdetip sóıleıtin bolǵanbysyń?

Qoıanbek: Iá, myna jerde jatyp, ishim pysady. Sonysyn eptep óleń jazamyn, kitap oqımyn.

Erden: (Salmaqpen) Qoıanbek, jalpy sen essiz bala emessiń. Biraq, sál erkelik jasaısyń. Mine, endi durys jolǵa túskensiń.

Qoıanbek: (Ázildep). Aıaǵym saýda adasyp, aıaǵym synǵanda týra jol tapqanym ba?

Erden: (Yńǵaısyzdanyp qalady). Sen olaı túsinbe. Amandyq bolsa, aıaǵyń tez-aq jazylady. Áńgime aıaqpen emes, aqylmen júrýde. «Aqymaq bas aıaqqa damyl taptyrmas» degendi estip pe ediń? Apattan keıin sen aqylǵa kóshe bastadyń. Týra jolǵa tústiń dep sony aıtamyn.

(Qolyndaǵy balmuzdaq pen gúl shoǵyn usynady).

Qoıanbek: (Gúldi ıiskeleıdi). Qandaı tamasha! Rahmet, Erden. Bárin de túsindim. Biraq, snyptas dostarymdy qatty saǵyndym. Olar meni umytyp ketken joq pa? Óziń nege jalǵyz keldiń?

Erden: Pálli! Sol da sóz bolyp pa? Synypta saǵat saıyn seni eske alyp otyramyz. Myna men saǵan solardyń atynan kelip otyrǵan joqpyn ba? Búgin bizdiń synyp oqýshylary ekskýrsıaǵa barmaqshy edi. Meni olar ádeıi qaldyryp, saǵan jiberdi.

Qoıanbek: Taǵy da rahmet!

Osy kezde dáriger Ásıamen áńgimelesip kele jatqan Syrym men Sáýle Qoıanbekti qushyp, kezek-kezek btinen súıedi.

Syrym: Aınalaaıyn, jaryǵym! Aıaǵyń jazylaıyn dedi me? Keshegiden qalaı?

Ásıa: (Qoıanbektiń ata-anasyna qarap). Sizder onsha ýaıymdaı bermeńizder. Aıaǵy biraz bitip qaldy. Amandyq bolsa, aldaǵy aptada baldaqsyz-aq aıaǵyn basyp qalar. Biraq, óte saq bolý kerek. Qansha aıtqanymen, oıyn balasy ǵoı, júgiremin dep júrip súrinip ketse, qıynǵa soǵady.

Qoıanbek: Taǵy da velosıped aıdaıtyn bolamyn ba?

Ásıa: Árıne, aıdaıtyn bolasyń.

Syrym: (Balasyn aınalyp-tolǵanyp). Aınalaıyn, jazylyp shyqqan soń, velosıped túgili motosıkl alyp beremin.

Sáýle: (Kúıeýine renjip). Sóıtedi endi bul. Aıaqty qoıyp, qabyrǵasyn qıratsyn deısiń be? (Bularǵa jaqyn oryndyqta gazet oqyp otyrǵan qart sózge aralasady).

Qart: (Syrymǵa qarap). İnim, mrtosıkl de alyp berýge bolar. Biraq, mynaý esińnen shyqpasyn: balany tym erkelete bermeý kerek. Onyń ornyna durys tárbıe berip, jol qozǵalysy erejelerin jaqsylap úıretken jón. Balalardyń kezdeısoq apatqa ushyraýyna kóbine-kóp ata-analary kináli.

Sáýle: (Kúıeýine qarap). Aqsaqal óte durys aıtady. Jalǵyzym, jalǵyzym dep, Qoıanbekti esirtip alǵan ózińsiń.

Qart: Jalǵyz bala jalǵyz sende me? Qaıta, sol jalǵyz balany jalǵyzsyratpaı, kópshilikpen birge jumys isteıtindeı kópshil etip ósirý kerek.

Pashaev pen Baltabaı keledi.

Pashaev: (Syrymmen sálemdesedi). Sálemetsiz be? (Qoıanbekke jyly júzben kúle qaraıdy). Aıaq qalaı, tentek?

Qoıanbek: (Uıalyńqyrap). Aıaq pa, aıaq eptep jazylyp qaldy.

Pashaev: (Syrymǵa qarap). Aǵasy, osynyń bári ózińizden. Erterek eskergende, aldyn alǵanda, apattyń bolmaýy múmkin edi.

Syrym: (Oılanyp qalady). Keshirińiz, joldas ınspektor. Aıyp ózimnen eken. Anada velosıpedin alyp qoıǵan kezde-aq qatty eskertken edińiz. Sonda saq bolý kerek edi.

Pashaev: Oqasy joq, kelesi kezekte munysy jaqsy sabaq bolady

Baltabaı: Joldas ınspektor, aǵa leıtenant Pashaev, siz bizge renjimeńiz. Sizdiń aǵalyq qamqorlyǵyńyzdy qataldyq dep túsinip, kezinde siz týraly ázil óleń de shyǵaryp edik.

Pashaev: (Eleńdep). Ony estimep edim. Káne, aıtyp jibershi, balaqaı.

Baltabaı: (Qoıanbekke qarap). Aıtsańshy!

Qoıanbek: (Qyzaryp ketedi). Ásheıin aıtady, umytyp qalyppyn.

Qoıanbek: Uıalmaı-aq qoı, men renjimeımin.

Baltabaı: (Pashaevqa qarap). Shynynda Qoıanbek qysylyp tur. Ony men-aq aıtyp jibereıin:

Taıaqshasy shoshaıyp,
Buryshta tur Pashaev.
Túsinbeımin túgine,
Bul báleden qashaıyq.

(Barlyǵy da kúledi)

Pashaev: (Qoıanbekke qarap). Erejeni bilmegenmen, óleńim jaqsy eken.

Baltabaı: Joldas ınspektor aǵa leıtenant Pashaev, aıta berseńiz, Qoıanbekti naǵyz aqyn deýge de bolady. Jol qozǵalysy erejeleri jaıynda jazǵan óleńderi jetkilikti.

Qoıanbek: (Qysylyńqyrap). Jáı, erigip jatqanda jazylǵan ólńder ǵoı.

Pashaev: Jol qozǵalysynyń erejeleri erikkenniń ermegi emes. Ony óziń de túsingen bolarsyń. Al, ol jaıynda jazylǵan óleńderiń bolsa, gazet, jýrnaldarǵa ber. Basqa balalar úlgi alsyn.

Erden: (Qoıanbekke qarap). Onyń nesine uıalasyń? Óleń kóringenniń qolynan kele bermeıdi. Jazǵanyńdy jasyrma. Aldymen ózimizdiń qabyrǵa gazetimizge basaıyq. Sodan keıin basqa jaqqa da bere jatarsyń.

Qoıanbek: Aldymen jazylyp shyǵaıyn.

Ásıa: Qoıanbek, endi kóp jatpassyń, az kúnde mektebińe oralasyń.

Qoıanbek: (Salmaqtana Pashaevqa qarap). Keshirińiz, bárine aıypty ózimmin. Anada bir jaǵy sizdiń toqta degenińizge toqtamaı qashamyn dep... baıqamaı mashınaǵa qaqtyǵysyp qaldym. Budan bylaı jol qozǵalysy erejelerin jaqsy bilmeı, jolǵa shyqpaımyn dep ýáde beremin.

Pashaev: Mine, jónge endi keldiń. Jol qozǵalysy erejelerin qaltqysyz qadaǵalaý – kimniń de bolsa mindeti.

Aýrýhanaǵa kóńil surap kelýshiler tezirek jazylyp shyǵýǵa tilekterin bildirip, Qoıanbekpen qoshtasady.

(Shymyldyq)

---