InfoHub Logo

Synyby: 9
Páni: hımıa
Taqyryby: Kúkirt.
Sabaqtyń maqsaty:
1. Kúkirt, onyń qasıetterin, tabıǵatta taralýy men qoldanylýyn túsindirý.
2. Oqýshylardyń jaýapkershiligin arttyryp, oılaý jáne este saqtaý qabiletterin damytý.
3. Óz betinshe jumys isteýge, negizgi oıdy qorytyndylaýǵa, kúkirt qosylystarynyń ómirde, turmysta qoldanylýyn bilýge tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: kiriktilgen sabaq
Sabaqtyń ádisi: baıandaý, suraq – jaýap, salystyrý.
Kórnekilikteri: kúkirt, ınteraktıvti taqta, sýretter, t. b

Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý bólimi
İİ. Úı tapsyrmasyn suraý
«Kim bilimpaz?»
1. İ – İİİ topta qandaı beımetaldar ornalasqan?
2. Beımetaldardyń metaldarǵa qaraǵanda qandaı aıyrmashylyǵy bar?
3. Salǵyrt gazdarǵa qaı toptyń beımetaldary jatady?
4. Syrtqy elektrondy formýlasy ps2pr4 bolatyn qaı top elementteri?
5. Eń kúshti totyqtyrǵysh, eń kúshti beımetall?
6. Beımetaldardyń qandaı fızıkalyq qasıetteri bar?
7. Perıodtyq kestede metaldar kóp pe, álde beımetaldar ma?
«Formýla qurastyr»
K+ jáne ON - ------------------------ Ag+ jáne Cl -
Al+3 jáne Cl ------------------------- Mg+2 jáne PO4 - 3
Ca+2 jáne CO3 - 2 ------------------ Ba+2 jáne Cl -

İİİ. Jańa sabaq
1. Qyzyǵýshylyqty oıatý.
Jumbaq sheshý
Osy zatpen eski úıdi alastaıdy,
Túsine qarasań altynǵa uqsaıdy,
Bul ne dep oılaısyńdar, balalar?
Iá, bul kúkirt.
Endeshe, búgingi sabaǵymyzda kúkirt týraly áńgimeleıtin bolamyz. Hımıalyq tańbasy S,
Rettik nomeri – 16
Salystyrmalyq atomdyq massasy – 32
Atom qurylysy – 1s22s22p63s23p4
Ol İİİ perıodta ornalasqan.
Kúkirt – sýda erimeıdi, ońaı untaqtalady, biraq organıkalyq eritkishterde azdap ermdi. Sary tústi kúkirtti sýǵa salsaq, onyń betine qalqyp shyǵady. Iissiz, mort synatyn krıstaldy zat. Kúkirt 119 S0 - ta balqıdy da, sary qońyr túske boıalady.
Kúkirttiń eń baıy Maıqaıyńda, taza kúkirt Altaıda, Jońǵar Alataýynda, sondaı – aq tuzdary – mırabılıt Pavlodar jerinde kezdesedi. Taza kúkirtti Aqtóbeniń Jańajol gaz óńdeý zaýytynda óndiredi.
Kúkirt hımıalyq reaksıa kezinde ári totyqtyrǵysh, ári totyqsyzdandyrǵysh qasıet kórsetedi. Ol metaldarmen de, beımetaldarmen de jaqsy árekettesedi. Metaldarmen joǵary temperatýrda árekettesip, sýlfıdter túzedi.

2Al+3S=Al2S3
Zn+S=ZnS
S+H2=H2S

Kúkirttiń negizgi qoldanylatyn jerleri

IV. Pysyqtaý tapsyrmalary
1. «Kim jyldam?» oıyny
1. Kúkirt atomynyń elektorndyq konfıgýrasıasyn jaz.
2. Kúkirt topshasyna kiretin elementter sany
3. Kúkirt qandaı totyǵý dárejelerin kórsetedi?
4. Quramynda kúkirt bolatyn mańyzdy qosylystardy atańdar.
5. Kúkirttiń VI valentti oksıdindegi kórsetetin totyǵý dárejesi?
6. Kúkirt topshasy ornalasqan top nómiri?
7. Kúkirttiń sýtekti qosylysynyń ataýy?
8. Kúkirt elementiniń atomdyq massasy

2. Hımıalyq dıktant.
1. Kúkirt... toptyń... perıodtyq elementi.
2. Kúkirt... tústi, mort synatyn krıstal
3. Kúkirt sýtekpen áreketteskende... qasıet kórsetedi
4. Kúkirt... quramyna kiretindikten, tirshilik negizi bolyp tabylady.
5. Bos kúkirtti... Qazaqstannyń munaıly ólkesinen kezdestirýge bolady
V. Bekitý
«Oılan tap» tapsyrmalary
Myna zattardyń quramyndaǵy kúkirttiń totyǵý dárejelerin anyqtańdar
1 – nusqa
CaS, CaSO3, CaSO4
Massasy 4 g kúkirtti jaqqanda túziletin kúkirt (IV) oksıdiniń kólemin (q. j) esepteńder

2 – nusqa
K2SO4, K2SO3, H2S
11, 2 l kúkirtsýtek janǵanda ottektiń qansha bolatynyn esepteńder

VI. úıge tapsyrma: Kúkirt, №7 - 9
VII. Baǵalaý