InfoHub Logo

Sabaq taqyryby: Kún júıesiniń qurylysy týraly ejelgi ǵalymdardyń kózqarastary.
Sabaq maqsaty:
Bilimdilik: oqýshylardyń kún júıesiniń qurylysy týraly maǵlumat berý, sabaqty pánaralyq baılanys arqyly uǵyndyrý.
Damytýshylyq: teorıany praktıkamen ushtastyra otyryp, logıkalyq oılaý qabiletin damytý.
Tárbıelik: oqýshylardyń óz betinshe eńbek etýge úıretý, izdenýge baýlý, oı - órisin keńeıtip, jaýapkershilikti sezinýge, adamgershilikke tárbıeleý.
Sabaq túri: jańa sabaq.
Kórnekiligi: plakattar, kespe qaǵazdar, baǵalaý jetondary, qosymsha materıaldar, ǵalymdardyń portretteri, slaıdtar, balyqtar, kól beınesi beınelengen plakat.
Ádis - tásilder: túsindirý, suraq - jaýap, baǵalaý.
Pánaralyq baılanys: bıologıa, astronomıa, dúnıetaný, matematıka.

Sabaq barysy:
İ. Uıymdastyrý bólimi (2mın)
a/ oqýshylardyń sabaqqa zeıinin jınaqtap, olardyń sabaqqa ázirligin tekserý.
b/ jańa sabaqtyń maqsat - mindetterin aıtý.
v/ Psıhologıalyq daıyndyq.

İİ. Úı tapsyrmasyn tekserý. (7 mın)
Balyq aýlaý oıynyn oınaý. Taqtaǵa kól beınesi beınelengen plakat ilinedi. Kól ústinde balyqtar júredi. Oqýshy balyqty aýlap, suraqtarǵa jaýap beredi.
Eklıptıka dep neni aıtady? (Ǵalymdar erte kezden - aq Kún juldyzdar arasynda qozǵala otyryp, bir jylda aspan sferasynyń úlken dóńgelegi boıymen bir aınalym jasaıtynyn baıqaǵan. Bul úlken dóńgelekti ejelgi grekter eklıptıka dep ataǵan)
Zodıak shoqjuldyzdary nesheý jáne olar qalaı atalady? (Zodıak shoqjuldyzdary 12, olar: Eshkimúıiz, Mergen, Saryshaıan, Tarazy, Bıkesh, Arystan, Shaıan, Egizder, Torpaq, Toqty, Balyqtar, Sýquıǵysh dep atalady)
Zodıak beldeýi degen ne? (Olardyń sany bir jyl ishindegi aılar sanyna sáıkes keledi, al osy shoqjuldyzdardyń jıyny zodıak beldeýi dep atalady)
Kún men túnniń kóktemgi jáne kúzgi teńelý núkteleri qaı shoqjuldyzdarǵa sáıkes keledi? (Balyqtar)
Jazǵy jáne qysqy Kún toqyraý qaı kúnderi bolady? (22 shildede jáne 22 jeltoqsanda)

İİİ. Qyzyǵýshylyqty oıatý
1. Jurttyń bári sony súıedi,
Biraq qaraǵysy kelmeıdi. (Kún)
2. Bir emen, jeti terek, alty qaıyń,
Butaǵy tolyp jatyr daıym - daıym,
İshinde shynar terek, úsh qaraǵaı,
Óńgesin aıta berip ne qylaıyn. (Sholpan, Jetiqaraqshy, Úrker, Úsh tarazy)
3. Darıanyń ortasynda eki jaıyn
Biri ketse biri daıyn. (Kún men Aı)
Jańa sabaqty meńgerý. (15 mın)

Adamdar ózin qorshaǵan álemniń qurylysyn, ondaǵy bolyp jatqan qubylystardy zertteýge ejelden - aq qumar boldy.
Kóne zamandaǵy álem qurylysy týraly alǵashqy túsinikter óte qarapaıym jáne olar dinı nanymdarmen astasyp jatty. Aspan men Jer bólek qarastyrylyp, Jer dúnıeniń qozǵalmaıtyn sentri retinde qabyldandy.
Jerdiń búkil álemniń sentrinde ornalasqany jóninde qalyptasqan Ejelgi Gresıa ǵalymdary dúnıeniń gelıosentrlik júıesiniń negizine aldy.
Bizdiń zamanymyzdyń İİ ǵasyrynda ómir súrgen ejelgi grek ǵalymy Aleksandrıalyq Klavdıı Ptolemeı (90 - 160jj.) ózinen buryn ómir súrip, keıingilerge jol salyp ketken Arıstotel, Gıpparh, t. b. eńbekterine súıene otyryp, dúnıeniń jetildirilgen, gelıosentrlik (grekshe geo - jer) júıesin jasady. Ol dúnıeniń sentrine qozǵalmaıtyn Jerdi qoıdy da, ony ózge shyraqtar aınalyp júredi dedi.
Orbıtalary Jer orbıtasynyń ishki jaǵynda ornalasqan planetalar tómengi planetalar dep atalady. Olarǵa Merkýrıı jáne Sholpan jatady. Al orbıtalary Jer orbıtasynyń syrtynda ornalasqan planetalar joǵarǵy planetalar dep atalady. Olar: Mars, Iýpıter, Satýrn, Ýran, Neptýn.
Sondaı - aq Merkýrıı, Sholpan, Jer jáne Mars – Kún mańyndaǵy planetalarǵa jatady. Al Iýpıter, Satýrn, Ýran jáne Neptýn alyp planetalar bolyp sanalady.

İV. Jańa sabaqty bekitý (5 mın).
Suraq qoıý arqyly jańa sabaqtan alǵan bilimderin tekserý.
● 973 jyly Horezmde dúnıege kelgen jáne 150 eńbeginiń 50 - in astronomıaǵa arnaǵan ortaazıalyq ǵalym - astronom, fızık, geograf, fılosof, etnograf kim? (Ábý Raıhan ál - Bırýnı)
● Orbıtalary Jer orbıtasynyń ishki jaǵynda ornalasqan planetalar qalaı atalady? (Tómengi planetalar)
● Tómengi planetalarǵa qandaı planetalar jatady? (Merkýrıı, Sholpan)
● Orbıtalary Jer orbıtasynyń syrtynda ornalasqan planetalar qalaı atalady? (Joǵary planetalar)
● Alyp planetalarǵa qandaı planetalar jatady? (Iýpıter, Satýrn, Ýran, Neptýn)

V. Sergitý sáti (2 mın).
Vİ. Jańa sabaqty qorytyndylaý. (4 mın)
Jańa sabaqqa baılanysty maqal - mátelder aıtý arqyly jańa sabaqtan alǵan bilimderin tekserý.
Vİİ. Úıge tapsyrma. (2 mın)
§20; Ózin - ózi tekserý suraqtary.

Vİİİ. Baǵalaý. (2 mın)
Fızıka páni qıyn emes balaǵa,
Bilim izdep, ǵylym qýǵan danaǵan.
Zeıin qoıyp tyndasańdar, balalar,
Fızıka páni jaryq bolyp jaǵylar.
Uly aıqasta jaýdy jeńip kettińder,
Bul jeńiske zor eńbekpen jettińder.
Úles qosqan talapkerge búgingi