Kúı atasy – Qurmanǵazy
Aqtóbe qalasy,
№ 53 orta mektebiniń mýzyka pániniń muǵalimi
Safına Lıza Kýantaevna
Sabaqtyń taqyryby: Kúı atasy – Qurmanǵazy
Sabaqtyń maqsaty:Uly kúıshi Qurmanǵazy shyǵarmalary arqyly oqýshylardy rýhanı baıytý, óner arqyly shyǵarmashylyq oılaryn maqsatynda jáne mýzykany sanaly túrde qabyldaýǵa, mánerleý dybysy arqyly mýzykanyń damý ereksheligin anyqtaýǵa.
Sabaqtyń mindetteri:
a)bilimdiligi:Kúı atasy – Qurmanǵazy týraly tolyq maǵlumat berý.
á)damytýshylyǵy: Oqýshylardyń án – kúıler tyńdaý arqyly áýendik sezimtaldyǵyn arttyrý, este saqtaý, qıaldaý, oılaý qabiletterin damytý.
b)tárbıeligi: Ónerdi qurmetteýge, ózin – ózi ustaýǵa, adamgershilikke tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: Aralas sabaq
Sabaqtyń kórnekiligi: Qurmanǵazy sýreti, maqal – mátelder, psıhologıalyq trenıń, slaıdtar.
Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi
Oqýshylardy túgendeý
İİ Psıhologıalyq daıyndyq:
Úlkenderge siz,
Kishilerge biz.
Ádeppen bas ıip,
Sálem berdik biz!
Úı tapsyrmasyn tekserý: 1. Aspaptyq mýzyka degenimiz ne?
2. Kúı degenimiz ne?
3. Kúı neshege bólinedi?
4. Qandaı kúıshilerdi bilemiz?
5. Dáýletkereıdiń kúıin ata?
İİİ. Jańa sabaq
1. Psıhologıalyq trenıń
Balalar mýzyka sabaǵynda qandaı janrlarymen tanysamyz?
Suraqtarǵa jaýap berý?
- Án, kúı, bı, jyr
- Án, bı, kúı, jyrlar nege jatady? Árıne ónerge.
Óner týraly qandaı maqal – mátelder bilemiz
«Ónerli bala-súıkimdi».
Ónerlige – óris keń.
- Ándi, kúıdi, jyrdy, bıdi oryndaıtyn óner adamdaryn ne deımiz?
- Árıne ánshi, kúıshi, bıshi, jyrshy.
«Aman, bol sheshem, aman, bol» - Qurmanǵazynyń kúıin tyńdaý.
- Balalar, bul qandaı kúı?
- Kimniń kúıi dep oılaısyńdar?
Uly kúıshiler jaqyn adamdaryna arnap kúı shyǵarǵan. Mundaı kúılerdi «arnaý kúıler» dep ataıdy. Sonyń biri – Qurmanǵazynyń anasyna arnaǵan «Aman bol, sheshem, aman, bol» kúıi. Tory atty ertip, jolǵa Qurmanǵazy úıden shyǵar aldynda dombyrasyn qolyna alady da, qoshtasyp bir kúı tartady. Shyǵaryp salýǵa jınalǵan dostary kúıdiń atyn suramaı – aq bildi. Óıtkeni, birinshi bastamasynyń ózi «Aman, bol sheshem, aman, bol» dep aıtyp tur edi.
Iá, balalar, bul kúıdiń avtory – qazaqtyń halyq kompozıtory, kúıshi Qurmanǵazy Saǵyrbaev
Árıne búgingi jańa sabaǵymyz «Kúı atasy – Qurmanǵazy» týraly ótemiz.
Qurmanǵazy Saǵyrbaıuly – kúıshi, kompozıtor.
Qurmanǵazy Saǵyrbaıuly – Batys Qazaqstanda 1818 jyly dúnıege kelgen.
Qurmanǵazy Saǵyrbaıuly – alǵashqy ustazy Uzaq kúıshi.
Qurmanǵazy Saǵyrbaıuly – kúıleri: «Aqsaq qulan», «Adaı», «Qaıran sheshem» t. b. kúıleri bar.
Qurmanǵazy jasynan dombyraǵa áýes boldy. Ol Uzaq kúıshiden tálim alyp, eseıgen shaǵynda dombyrashylyq, kúıshilik sheberligin tanytty. HİH ǵasyrdyń asaı kórnekti kompozıtory, kúı atasy. Qurmanǵazy Saǵyrbaıuly – teńdesi joq uly kúıshi. Ol – zamanyndaǵy qoǵamdyq - áleýmettik qaıshylyqtarǵa, zorlyq – zombylyqqa qarsy kúresip ótken adam. Ol 71 jasynda qaıtys bolady.
- Qurmanǵazynyń shákirti kim?
- Shákirti – Dına
Ataqty kúıshi Dınaǵa «Qaıran sheshem» kúıin úıretip otyr edi. Syrttan attyń dúbiri estildi. Qurmanǵazyny tutqynǵa alyp, ol dombyrasyn Dınanyń qolyna ustatady. «Muramdy saǵan tapsyramyn, halqyma jetkiz», - deıdi. Qurmanǵazy tek kúıshi emes, onyń shákirti ataqty kúıshi apamyz Dına Nurpeıisqyzy.
Jumbaqtar sheshý
Uzyn moıyn,
Eki ishek.
Qatar – qatar tekpishek.
Basyp kórseń bir – birlep,
Ún shyǵady kúmbirlep.
(Dombyra)
Árıne Dombyra aspabynyń qasıettiligin ataıyqshy
Taqtaǵa shyǵyp plakatqa jazady
Dombyra – eńbekqorlyqqa úıretedi.
Dombyra – shejireni bilýdi talap etedi
Dombyra – adamnyń ishki – jan dúnıesin emdep, kóńilin kóteredi, densaýlyqty nyǵaıtady.
Dombyra – ımandy bolýǵa jol ashady.
Dombyra – ádebıettiń damýyna yqpal etedi.
Dombyra – jarysý men talasýǵa, izdenýge baýlıdy.
demekshi búgin úırenetiń ánimiz «Dombyrasyz sán qaıda»
Án aıtar aldyńda daýys jattyǵýlaryn jasaıyq.
Daýys jatyǵýy: Do, re, mı, fa, sol, lá, sı. Do.
Sergitý sáti: «Býgı, býgı» rıtmıkalyq án – bı.
«Dombyrasyz sán qaıda»
Ánin jazǵan: I. Núsipbaev
Sózin jazǵan: H. Talǵarov
(Ánniń avtory týraly oqýshy aıtyp beredi)
Ánniń avtory – áýesqoı kompozıtor, qazaq balalaryna estetıkalyq tárbıe berýde kóp eńbek etken adam. Odan bilim alǵanshákirtteriniń kóbi mýzykany ózderiniń mamandyǵyna aınaldyryp, belgili ánshi, dırıjer, kompozıtor boldy. I. Núsipbaev 150 – den astam balalar ánderin jazdy. Olar mektep ómiri, eńbek, dostyq. «Jomart ólke», «Saıahat jyry», «Aınalaıyn aq mamam», «Maı jyry», «Dostyq» t. b. ánderin balalr erekshe súıip oryndaıdy. Endi osy ándi muqıat tyńdap otyryńdar men oryndap bereıin. (án oryndalady)
Ándi birinshi tyńdaımyz.
Baıan aspabymen aıtamyz.
- Ánniń dybys mánerin tyńdap kórińder.
- Án ne týraly aıtylyp tur?
Dombyra týraly qandaı ólender bilemiz?
Balalar mánerlep «Dombyra » týraly ólender oqıdy.
Jumbaqtar jasyrylady.
Kartochkamen jumys: «Ornyndy tap»
İV. Bekitý: Balalar búgin biz qandaı kúıshimen tanystyq? Árıne Qurmanǵazy Saǵyrbaıuly. Endi tyńdaıtyn Qurmanǵazynyń «Saryarqa» kúıi. Kúı tartý arqyly sýret salamyz. Kúı tyńdaı arqyly kóz aldymyzǵa ne elesteıdi, árıne jaılaý, taý, qazaqtyń aýyl jeri. Balalar sýretterin túsindiredi.
[Sabaqty qorytyndylaımyz:
Suraq – jaýap:
1. Búgin biz sabaqta qandaı kúıshimen tanystyq?
2. Qurmanǵazynyń qandaı kúılerin bilemiz?
3. Qandaı ánmen tanystyq?
4. Ánniń avtorlaryn ata?
5. Ándi dombyra aspabymen aıtý.
V. Baǵalaý: Belsene qatysqan oqýshylardy baǵalaımyn.
Vİ. Úıge tapsyrma: Qurmanǵazy týraly tolyq maǵlúmat jazyp kelý. Ándi jattap kelý.
№ 53 orta mektebiniń mýzyka pániniń muǵalimi
Safına Lıza Kýantaevna
Sabaqtyń taqyryby: Kúı atasy – Qurmanǵazy
Sabaqtyń maqsaty:Uly kúıshi Qurmanǵazy shyǵarmalary arqyly oqýshylardy rýhanı baıytý, óner arqyly shyǵarmashylyq oılaryn maqsatynda jáne mýzykany sanaly túrde qabyldaýǵa, mánerleý dybysy arqyly mýzykanyń damý ereksheligin anyqtaýǵa.
Sabaqtyń mindetteri:
a)bilimdiligi:Kúı atasy – Qurmanǵazy týraly tolyq maǵlumat berý.
á)damytýshylyǵy: Oqýshylardyń án – kúıler tyńdaý arqyly áýendik sezimtaldyǵyn arttyrý, este saqtaý, qıaldaý, oılaý qabiletterin damytý.
b)tárbıeligi: Ónerdi qurmetteýge, ózin – ózi ustaýǵa, adamgershilikke tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: Aralas sabaq
Sabaqtyń kórnekiligi: Qurmanǵazy sýreti, maqal – mátelder, psıhologıalyq trenıń, slaıdtar.
Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi
Oqýshylardy túgendeý
İİ Psıhologıalyq daıyndyq:
Úlkenderge siz,
Kishilerge biz.
Ádeppen bas ıip,
Sálem berdik biz!
Úı tapsyrmasyn tekserý: 1. Aspaptyq mýzyka degenimiz ne?
2. Kúı degenimiz ne?
3. Kúı neshege bólinedi?
4. Qandaı kúıshilerdi bilemiz?
5. Dáýletkereıdiń kúıin ata?
İİİ. Jańa sabaq
1. Psıhologıalyq trenıń
Balalar mýzyka sabaǵynda qandaı janrlarymen tanysamyz?
Suraqtarǵa jaýap berý?
- Án, kúı, bı, jyr
- Án, bı, kúı, jyrlar nege jatady? Árıne ónerge.
Óner týraly qandaı maqal – mátelder bilemiz
«Ónerli bala-súıkimdi».
Ónerlige – óris keń.
- Ándi, kúıdi, jyrdy, bıdi oryndaıtyn óner adamdaryn ne deımiz?
- Árıne ánshi, kúıshi, bıshi, jyrshy.
«Aman, bol sheshem, aman, bol» - Qurmanǵazynyń kúıin tyńdaý.
- Balalar, bul qandaı kúı?
- Kimniń kúıi dep oılaısyńdar?
Uly kúıshiler jaqyn adamdaryna arnap kúı shyǵarǵan. Mundaı kúılerdi «arnaý kúıler» dep ataıdy. Sonyń biri – Qurmanǵazynyń anasyna arnaǵan «Aman bol, sheshem, aman, bol» kúıi. Tory atty ertip, jolǵa Qurmanǵazy úıden shyǵar aldynda dombyrasyn qolyna alady da, qoshtasyp bir kúı tartady. Shyǵaryp salýǵa jınalǵan dostary kúıdiń atyn suramaı – aq bildi. Óıtkeni, birinshi bastamasynyń ózi «Aman, bol sheshem, aman, bol» dep aıtyp tur edi.
Iá, balalar, bul kúıdiń avtory – qazaqtyń halyq kompozıtory, kúıshi Qurmanǵazy Saǵyrbaev
Árıne búgingi jańa sabaǵymyz «Kúı atasy – Qurmanǵazy» týraly ótemiz.
Qurmanǵazy Saǵyrbaıuly – kúıshi, kompozıtor.
Qurmanǵazy Saǵyrbaıuly – Batys Qazaqstanda 1818 jyly dúnıege kelgen.
Qurmanǵazy Saǵyrbaıuly – alǵashqy ustazy Uzaq kúıshi.
Qurmanǵazy Saǵyrbaıuly – kúıleri: «Aqsaq qulan», «Adaı», «Qaıran sheshem» t. b. kúıleri bar.
Qurmanǵazy jasynan dombyraǵa áýes boldy. Ol Uzaq kúıshiden tálim alyp, eseıgen shaǵynda dombyrashylyq, kúıshilik sheberligin tanytty. HİH ǵasyrdyń asaı kórnekti kompozıtory, kúı atasy. Qurmanǵazy Saǵyrbaıuly – teńdesi joq uly kúıshi. Ol – zamanyndaǵy qoǵamdyq - áleýmettik qaıshylyqtarǵa, zorlyq – zombylyqqa qarsy kúresip ótken adam. Ol 71 jasynda qaıtys bolady.
- Qurmanǵazynyń shákirti kim?
- Shákirti – Dına
Ataqty kúıshi Dınaǵa «Qaıran sheshem» kúıin úıretip otyr edi. Syrttan attyń dúbiri estildi. Qurmanǵazyny tutqynǵa alyp, ol dombyrasyn Dınanyń qolyna ustatady. «Muramdy saǵan tapsyramyn, halqyma jetkiz», - deıdi. Qurmanǵazy tek kúıshi emes, onyń shákirti ataqty kúıshi apamyz Dına Nurpeıisqyzy.
Jumbaqtar sheshý
Uzyn moıyn,
Eki ishek.
Qatar – qatar tekpishek.
Basyp kórseń bir – birlep,
Ún shyǵady kúmbirlep.
(Dombyra)
Árıne Dombyra aspabynyń qasıettiligin ataıyqshy
Taqtaǵa shyǵyp plakatqa jazady
Dombyra – eńbekqorlyqqa úıretedi.
Dombyra – shejireni bilýdi talap etedi
Dombyra – adamnyń ishki – jan dúnıesin emdep, kóńilin kóteredi, densaýlyqty nyǵaıtady.
Dombyra – ımandy bolýǵa jol ashady.
Dombyra – ádebıettiń damýyna yqpal etedi.
Dombyra – jarysý men talasýǵa, izdenýge baýlıdy.
demekshi búgin úırenetiń ánimiz «Dombyrasyz sán qaıda»
Án aıtar aldyńda daýys jattyǵýlaryn jasaıyq.
Daýys jatyǵýy: Do, re, mı, fa, sol, lá, sı. Do.
Sergitý sáti: «Býgı, býgı» rıtmıkalyq án – bı.
«Dombyrasyz sán qaıda»
Ánin jazǵan: I. Núsipbaev
Sózin jazǵan: H. Talǵarov
(Ánniń avtory týraly oqýshy aıtyp beredi)
Ánniń avtory – áýesqoı kompozıtor, qazaq balalaryna estetıkalyq tárbıe berýde kóp eńbek etken adam. Odan bilim alǵanshákirtteriniń kóbi mýzykany ózderiniń mamandyǵyna aınaldyryp, belgili ánshi, dırıjer, kompozıtor boldy. I. Núsipbaev 150 – den astam balalar ánderin jazdy. Olar mektep ómiri, eńbek, dostyq. «Jomart ólke», «Saıahat jyry», «Aınalaıyn aq mamam», «Maı jyry», «Dostyq» t. b. ánderin balalr erekshe súıip oryndaıdy. Endi osy ándi muqıat tyńdap otyryńdar men oryndap bereıin. (án oryndalady)
Ándi birinshi tyńdaımyz.
Baıan aspabymen aıtamyz.
- Ánniń dybys mánerin tyńdap kórińder.
- Án ne týraly aıtylyp tur?
Dombyra týraly qandaı ólender bilemiz?
Balalar mánerlep «Dombyra » týraly ólender oqıdy.
Jumbaqtar jasyrylady.
Kartochkamen jumys: «Ornyndy tap»
İV. Bekitý: Balalar búgin biz qandaı kúıshimen tanystyq? Árıne Qurmanǵazy Saǵyrbaıuly. Endi tyńdaıtyn Qurmanǵazynyń «Saryarqa» kúıi. Kúı tartý arqyly sýret salamyz. Kúı tyńdaı arqyly kóz aldymyzǵa ne elesteıdi, árıne jaılaý, taý, qazaqtyń aýyl jeri. Balalar sýretterin túsindiredi.
[Sabaqty qorytyndylaımyz:
Suraq – jaýap:
1. Búgin biz sabaqta qandaı kúıshimen tanystyq?
2. Qurmanǵazynyń qandaı kúılerin bilemiz?
3. Qandaı ánmen tanystyq?
4. Ánniń avtorlaryn ata?
5. Ándi dombyra aspabymen aıtý.
V. Baǵalaý: Belsene qatysqan oqýshylardy baǵalaımyn.
Vİ. Úıge tapsyrma: Qurmanǵazy týraly tolyq maǵlúmat jazyp kelý. Ándi jattap kelý.
You Might Also Like
