M. Áýezov «Aqyn qonaqtar» («Abaı joly» roman - epopeıasynan úzindi)
Sabaqtyń taqyryby: M. Áýezov «Aqyn qonaqtar» («Abaı joly» roman - epopeıasynan úzindi)
Qazaq ádebıeti 5 synyp
Sabaqtyń jabdyǵy: Taqta, sýretter, kespe qaǵazdar
Jalpy maqsaty: 1. Bilimdilik: a) Jazýshy M. Áýezovtiń ómiri men shyǵarmashylyǵy týraly málimet berý; áńgimedegi aqyn qonaqtar men bala Abaı jaıy maǵlumat berý;
2. Tárbıelik: Oqýshylardy ádebı shyǵarmany súıip oqýǵa baýlý, Abaı jolyn úlgi etý. Egemen elimizdiń jas urpaqtaryn jan - jaqty jetilgen adam atyna laıyqty azamat etip tárbıeleý;
3. Damytýshylyq: Oı erkindigin, pikirlerin saralaı bilýge, tıanaqty sóıleı bilýge úıretý, óz betimen izdenýge baǵyttaý;
Sabaqtyń túri: jańa sabaq
Ádisteri: túsindirý, izdený, suraq - jaýap, salystyrý, syn turǵysynan oılaý
Kórnekilikter: ınteraktıvti taqta, syzba, semantıkalyq karta
Kórnekiligi: úlestirme keste, plakatqa jazylǵan sózder.
Topqa bólý
Synypty tórt topqa, geometrıalyq fıgýralar arqyly topqa otyrǵyzý.
Yntymaqtastyq atmosferasy Tarıh qana, halyq qana týatyn
Alyptardyń arqa tutpas kim atyn?
Uly armanyn jyrlaý úshin qazaqqa
Kerek boldy Abaı syndy uly aqyn!
Aıdyń ornyn basa alady kún ǵana,
Taýdyń ornyn basa alady shyń ǵana,
Uly aqyndy taný úshin qazaqqa
Kerek boldy Muhtar syndy bir dana!
Qyzyǵýshylyqty oıatý
Jańa sabaq
«Zymyraǵan suraqtar» (suraqtar qoıý)
«Ortadaǵy qalamsap»
Abaı týraly men ne bilemin?
Muhtar týraly men ne bilemin?
1. « Aqyn qonaqtar» áńgimesiniń mazmunyn meńgerý.
2. Áńgimeni kompozısıalyq qurylysyna taldaı otyryp, mazmunyn aıtý.
Áńgimeniń kompozısıalyq qurylymy:
Oqıǵanyń bastalýy: Abaıdyń naýqas kúıi
Oqıǵanyń damýy: Zere men Uljannyń áńgimeleri
Shıelenisýi: Qutty qonaqtardyń kelýi, jyrlary
Sharyqtaý shegi: Barlastyń batasy
Sheshimi: Qonaqtardy attandyrý
3. Qonaq túrlerin aıtyp, tanystyrý.
Arnaıy qonaq: Ol - ádeıi shaqyrylǵan aǵaıyn - týys, dos - jaran, kórshi - kólem, quda - qudaǵı, syıly, qurmetti kisiler.
Qudaıy qonaq: Bular – shalǵaı elden, alys jerden jolaýshylap júrip saparynda kóligi boldyryp nemese joldan adasyp, sharshap, tynyǵý úshin qonǵan tosyn, bógde qonaq.
• Qydyrma qonaq: Úıden - úıdi, aýyldan - aýyldy kezip, erigip jelikken, úlkenge sálemshil, kishige batashyl, ájeni aıalap, jeńgeni panalap, aǵaǵa jol, inige jel bergish «kirip - shyq» kezbe qonaqtardy osylaı ataıdy.
• Qylqyma qonaq: Ol – aýyl ishindegi, úı aralyǵyndaǵy tútini túzý shyqqan úıdi toryp, qulqynyn toıdyrý úshin qolyna tıgenin, aýzyna túskenin qylqytyp jalmaı beretin ashqaraq, ar men uıatty belge býǵan toıymsyz, eleýsiz qonaq.
• Qutty qonaq: Qazaq halqynda: «Qutty qonaq kelse, qoı egiz tabady», - degen naqyl bar. Bul meıman – kelgen kezinde túsken otbasynda bir jaqsylyq, qýanysh bolatyn qonaq.
• Erýlikti qonaq: Qonysta otyrǵan aýyl ústine kóship kelgen otbasyn qurmettep, erýlik asqa shaqyrylǵan qonaqty osylaı ataıdy.
. Dáptermen jumys.
4. «Túrtip alý» ádisi
Sózdikpen jumys
1. Táýir bolý – jazyla bastaý
2. Eldiń shabysy – el ishindegi daý - damaı, qaqtyǵys
3. Qajymaı – sharshamaı
4. Qosh alý - kelisý
5. Qan bazardaı – óte kóp adamdar
6. Termeleý – belgili bir maqamǵa alyp oryndaý
7. Uǵymtal – túsinikti
8. Súle naýqas – sozylmaly dert, aýrý
9. Qulan taza bolyp arylý – tolyq jazylý
10. Yrym baılaý – qurmet kórsetý
5. Bata - bata berý - adal nıet, jaqsy tilek bildirýdiń ulttyq dástúri. Dastarqan basynda, túrli jıyn - toılarda, t. b. adam ómirinde kezdeser irili - usaqty qýanyshtar kezinde toı, qýanysh ıesine arnap qol jaıyp, bata beredi. Sondaı - aq, qıyn sapar, alys jolǵa attanǵan azamatyna aq jol tileıtin halqymyzdyń ejelden kele jatqan, keń taralǵan dástúrleriniń biri. Bata beretinder, kóbine, kópti kórgen aqsaqaldar men kemeńger de dýaly aýyzdy bıler bolyp keledi. Bata qysylǵanda — qýat, qınalǵanda — medet berip, árbir is - áreketińe dańǵyl jol ashyp, bále - jaladan qorǵaıdy dep eseptelgen.
Maǵynany taný
6. Ádebıet teorıasy
Portret – aqynnyń nemese jazýshynyń keıipker beınesin sózben salǵan portreti. Portrette adamnyń syrt bitimi, keskin - kelbeti, júris - turysy sýretteledi.
7. Oqýlyqtan Abaı men Barlastyń portretin oqý
8. Semantıkalyq kartamen jumys:
Atyraý oblysy, Isataı aýdany,
Janbaı selosy, H. Naýbetov atyndaǵy orta mektep
İİ deńgeı boıynsha sertıfıkattalǵan, İ sanatty
qazaq tili men ádebıeti pániniń muǵalimi
Kısamıeva Ýlmeken Esqalıqyzy
Qazaq ádebıeti 5 synyp
Sabaqtyń jabdyǵy: Taqta, sýretter, kespe qaǵazdar
Jalpy maqsaty: 1. Bilimdilik: a) Jazýshy M. Áýezovtiń ómiri men shyǵarmashylyǵy týraly málimet berý; áńgimedegi aqyn qonaqtar men bala Abaı jaıy maǵlumat berý;
2. Tárbıelik: Oqýshylardy ádebı shyǵarmany súıip oqýǵa baýlý, Abaı jolyn úlgi etý. Egemen elimizdiń jas urpaqtaryn jan - jaqty jetilgen adam atyna laıyqty azamat etip tárbıeleý;
3. Damytýshylyq: Oı erkindigin, pikirlerin saralaı bilýge, tıanaqty sóıleı bilýge úıretý, óz betimen izdenýge baǵyttaý;
Sabaqtyń túri: jańa sabaq
Ádisteri: túsindirý, izdený, suraq - jaýap, salystyrý, syn turǵysynan oılaý
Kórnekilikter: ınteraktıvti taqta, syzba, semantıkalyq karta
Kórnekiligi: úlestirme keste, plakatqa jazylǵan sózder.
Topqa bólý
Synypty tórt topqa, geometrıalyq fıgýralar arqyly topqa otyrǵyzý.
Yntymaqtastyq atmosferasy Tarıh qana, halyq qana týatyn
Alyptardyń arqa tutpas kim atyn?
Uly armanyn jyrlaý úshin qazaqqa
Kerek boldy Abaı syndy uly aqyn!
Aıdyń ornyn basa alady kún ǵana,
Taýdyń ornyn basa alady shyń ǵana,
Uly aqyndy taný úshin qazaqqa
Kerek boldy Muhtar syndy bir dana!
Qyzyǵýshylyqty oıatý
Jańa sabaq
«Zymyraǵan suraqtar» (suraqtar qoıý)
«Ortadaǵy qalamsap»
Abaı týraly men ne bilemin?
Muhtar týraly men ne bilemin?
1. « Aqyn qonaqtar» áńgimesiniń mazmunyn meńgerý.
2. Áńgimeni kompozısıalyq qurylysyna taldaı otyryp, mazmunyn aıtý.
Áńgimeniń kompozısıalyq qurylymy:
Oqıǵanyń bastalýy: Abaıdyń naýqas kúıi
Oqıǵanyń damýy: Zere men Uljannyń áńgimeleri
Shıelenisýi: Qutty qonaqtardyń kelýi, jyrlary
Sharyqtaý shegi: Barlastyń batasy
Sheshimi: Qonaqtardy attandyrý
3. Qonaq túrlerin aıtyp, tanystyrý.
Arnaıy qonaq: Ol - ádeıi shaqyrylǵan aǵaıyn - týys, dos - jaran, kórshi - kólem, quda - qudaǵı, syıly, qurmetti kisiler.
Qudaıy qonaq: Bular – shalǵaı elden, alys jerden jolaýshylap júrip saparynda kóligi boldyryp nemese joldan adasyp, sharshap, tynyǵý úshin qonǵan tosyn, bógde qonaq.
• Qydyrma qonaq: Úıden - úıdi, aýyldan - aýyldy kezip, erigip jelikken, úlkenge sálemshil, kishige batashyl, ájeni aıalap, jeńgeni panalap, aǵaǵa jol, inige jel bergish «kirip - shyq» kezbe qonaqtardy osylaı ataıdy.
• Qylqyma qonaq: Ol – aýyl ishindegi, úı aralyǵyndaǵy tútini túzý shyqqan úıdi toryp, qulqynyn toıdyrý úshin qolyna tıgenin, aýzyna túskenin qylqytyp jalmaı beretin ashqaraq, ar men uıatty belge býǵan toıymsyz, eleýsiz qonaq.
• Qutty qonaq: Qazaq halqynda: «Qutty qonaq kelse, qoı egiz tabady», - degen naqyl bar. Bul meıman – kelgen kezinde túsken otbasynda bir jaqsylyq, qýanysh bolatyn qonaq.
• Erýlikti qonaq: Qonysta otyrǵan aýyl ústine kóship kelgen otbasyn qurmettep, erýlik asqa shaqyrylǵan qonaqty osylaı ataıdy.
. Dáptermen jumys.
4. «Túrtip alý» ádisi
Sózdikpen jumys
1. Táýir bolý – jazyla bastaý
2. Eldiń shabysy – el ishindegi daý - damaı, qaqtyǵys
3. Qajymaı – sharshamaı
4. Qosh alý - kelisý
5. Qan bazardaı – óte kóp adamdar
6. Termeleý – belgili bir maqamǵa alyp oryndaý
7. Uǵymtal – túsinikti
8. Súle naýqas – sozylmaly dert, aýrý
9. Qulan taza bolyp arylý – tolyq jazylý
10. Yrym baılaý – qurmet kórsetý
5. Bata - bata berý - adal nıet, jaqsy tilek bildirýdiń ulttyq dástúri. Dastarqan basynda, túrli jıyn - toılarda, t. b. adam ómirinde kezdeser irili - usaqty qýanyshtar kezinde toı, qýanysh ıesine arnap qol jaıyp, bata beredi. Sondaı - aq, qıyn sapar, alys jolǵa attanǵan azamatyna aq jol tileıtin halqymyzdyń ejelden kele jatqan, keń taralǵan dástúrleriniń biri. Bata beretinder, kóbine, kópti kórgen aqsaqaldar men kemeńger de dýaly aýyzdy bıler bolyp keledi. Bata qysylǵanda — qýat, qınalǵanda — medet berip, árbir is - áreketińe dańǵyl jol ashyp, bále - jaladan qorǵaıdy dep eseptelgen.
Maǵynany taný
6. Ádebıet teorıasy
Portret – aqynnyń nemese jazýshynyń keıipker beınesin sózben salǵan portreti. Portrette adamnyń syrt bitimi, keskin - kelbeti, júris - turysy sýretteledi.
7. Oqýlyqtan Abaı men Barlastyń portretin oqý
8. Semantıkalyq kartamen jumys:
Atyraý oblysy, Isataı aýdany,
Janbaı selosy, H. Naýbetov atyndaǵy orta mektep
İİ deńgeı boıynsha sertıfıkattalǵan, İ sanatty
qazaq tili men ádebıeti pániniń muǵalimi
Kısamıeva Ýlmeken Esqalıqyzy
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
You Might Also Like
