InfoHub Logo

Sapalyq jáne qatystyq syn esimder.
Qazaq tili 6 synyp
Silteme Qazaq tili oqýlyǵynyń ádistemesi
Sabaqtyń jabdyǵy Prezentasıa, ınteraktıvti taqta, oqýlyq, jumys dápteri, resýrs, semantıkalyq karta, baǵalaý, stıker
Jalpy maqsattar a) bilimdilik: syn esimniń maǵynalyq túrleriniń erejesin meńgertý, mysaldarmen dáleldep kórsetý, ajyrata alýǵa úıretý;
á) damytýshylyq: oqýshylardyń óz betinshe jumys isteý, este saqtaý qabiletterin arttyrý, til baılyǵyn, sózdik qoryn molaıtý;
b) tárbıelik: oqýshylardy ózara syılastyqqa, basqanyń kózqarasyn tyńdaı bilýge tárbıeleý;
Sabaqtyń tıpi: jańa taqyrypty meńgertý
Sabaqtyń ótilý ádisi: suraq - jaýap, Venn dıagramsy

Oqýshylarǵa psıhologıalyq ahýal týǵyzý
Trenıń: "Keremet"
Topqa bólý
Túster arqyly topqa bólý (qyzyl, sary, jasyl, kók)
Úı tapsyrmasyn suraý
«Zymyran suraqtar» ádisi
1. Syn esim degenimiz ne?
2. Tulǵasy jaǵynan syn esim neshege bólinedi?
3. Negizgi syn esim degenimiz ne?
4. Týyndy syn esim degenimiz ne?
5. Syn esimniń quramyna qaraı bólinýi.
6. Dara syn esim degenimiz ne?
7. Kúrdeli syn esim degenimiz ne?
8. Syn esim jasaıtyn jurnaqtardy ata.

Qyzyǵýshylyqty oıatý
Taqtaǵa myna syn esimderdi jazyp qoıý.
Ádemi qyz ----------- Ónerli jigit
Alasa ústel --------- Jelsiz kún
Qyzyl kóılek ------ Ótkir pyshaq
Ashshy sý -------------- Jazǵy demalys
Aýyr júk ----------- Tártipti oqýshy
Oqýshylardan bul syn esimderdi ne úshin bylaı bólip jazǵanymdy suraı otyryp, jańa taqyrypty túsindirý.
Maǵynasyna qaraı syn esimder sapalyq syn esimder jáne qatystyq syn esimder dep ekige bólinedi.
Zattyń túr - túsin, syn - sapasyn tikeleı anyqtaıtyn syn esimdi sapalyq syn esim deımiz. Mysaly: qyzyl, sary, jasyl, kók, úlken, bıik, qysqa, uzyn, tátti, ashshy, qyshqyl, jalpaq, qısyq, domalaq, túzý;

Maǵynany taný
Sapalyq syn esim. Zattyń túr túsin, syn sapasyn tikeleı anyqtaıdy.
Mysaly: aq, aqshyl, qymbat, kerbez;
Qatystyq syn esim. Zattyń syn - sıpatyn, ár túrli belgisin basqa sóz
tabynyń qatysy arqyly bildiredi.
Mysaly: symbatty, atty, minezdi, júgirgish, oıshyl, boıshań;
Oqýlyqta berilgen tapsyrmalardy oryndaý
1 - top: 98 - jattyǵý (Sapalyq syn esimderdi bir bólek, qatystyq syn esimderdi bir bólek, eki baǵanǵa bólip jaz)
2 - top: 100 - jattyǵý (Mátindegi oı jelisine nazar aýdaryńdar. Saltanattyń boıyndaǵy qasıetterdi bildiretin sózderdi terip jazyńdar. )
3 - top: Tirek sóz «Ásem ún» Jazylatyn mátinge jospar quryp alamyz.
Jospar
1. Raýshan – syıly bala.
2. Ol – belsendi oqýshy.
3. Talanttyń jemisi.
4. Synybymyzdyń maqtanyshy.

Ásem ún
Bizdiń synypta Raýshan esimdi qyz oqıdy. Ol óte taza, tıanaqty, sabaqqa yntaly oqýshy. Únemi ózin - ózi kútip, ádemi bolyp júredi. Barlyq qyzdar soǵan uqsaǵysy keledi. Barlyǵyna meıirimdi, tilalǵysh. Dostarynyń aldynda bedeldi edi.
Mektepte «Eki juldyz» án baıqaýy ótkizildi. Raýshan synyp jetekshimizben birigip, aıtýly saıysqa qatysty. Keremet, jandy daýyspen án shyrqady. Ár baıqaý saıyn adal eńbekpen, qarsylastarynyń aldy boldy.
Talantty qyz saıysta jeńdi. Synybymyzdy abyroıly ataqqa kóterdi. Ánshi qyz atandy. Biz talantty, ásem úni bar, bulbuldaı saıraǵan Raýshan esimdi qyzben maqtanamyz.
4 - top: 101 - jattyǵý
Úlgi:
Sapalyq syn esim
Eski úı, jesir áıel, keremet, sheber kisi, torqa oramal, úlken oramal, ásem úı, keń aýla, qyzyl kirpish.
Qatystyq syn esim
Saban tóbeli úı, keremet ónerli, kesteli buıymdar, kestelengen úlken oramal, kók shatyrly aspan tústes kógildir qabyrǵaly ásem úı, qyzyl bosaǵaly qaqpa da altyn syrly. jemisti aǵashtar, ánshi qustar, kestelegen oramal.
Sergitý sáti Bir sózben aıtqanda.
1. 1. Qıystyryp, taýyp sóıleıtin sózge usta adam (sheshen)
2. 2. Aıtqanǵa sene salatyn, esh nárseni baıqamaıtyn adam (ańqaý)
3. 3. Tez ashýlanatyn adam (ashýshań)
4. 4. Kóringenge soqtyǵa beretin adam (urynshaq)
5. 5. Kereksiz kóp sóıleıtin adam (myljyń)
6. 6. Boıy uzyn adam (boıshań)
7. 7. Árkimniń syrtynan jaman sóz aıtyp júretin adam (ósekshi)
8. 8. Bir synypta oqıtyn balalardy bir sózben aıtqanda (synyptas)
Oı tolǵanys (shyǵarmashylyq jumys)
1 – top: Venn dıagramsy arqyly sapalyq syn esim men qatystyq syn esimdi salystyrady.
2 - top: semantıkalyq karta

3 – top: Sapalyq syn esimderdiń erekshelikterin toptastyrý arqyly kórsetedi.
4 - top: «Meniń synybym» taqyrybynda syn esim sózderdi qatystyryp mátin quraý;

Sabaqty bekitý:
«Ózimdi - ózim synaımyn»
(Test)
1. 1. Syn esim
a) zattyń synyn bildiredi.
á) zattyń atyn bildiredi.
b) zattyń qımylyn bildiredi.
2. Sapalyq syn esimdi tap
a) qorqaq
á) bilgish
b) ashýshań
3. Syn esimniń suraqtary.
a) ne istedi?,
á) qandaı? qaı?
b) qansha?, neshe?
4. Jumbaqty sheship, syn esimdi tap.
Beli búkir, alysqa túkir
5. 5. Týyndy syn esimdi tap
a) jaltyr
á) tártipti
b) bıik
6. Syn esimdi tap.
a) keshe
á) álsiz
b) júgirdi
7. Negizgi syn esimdi tap
a) taza
á) álsiz
b) keshki
8. Qatystyq syn esimdi tap.
a) zańger
á) ymyrt
b) ónegeli
1. Syn esimniń maǵynalyq túri qansha?
a) ekeý
á) altaý
b) beseý
10. Dara syn esimdi tap.
a) tap - taza
á) aq
b) óte jaqsy

Úı tapsyrmasy Oqýlyqta berilgen tapsyrmalardy oryndaý 99 - jattyǵý
Óz synyptasyńdy beınelep minezdeme jazý

Baǵalaý
Baǵalaý paraqshalaryn úlestirý.

Atyraý oblysy, Isataı aýdany,
Janbaı selosy, H. Naýbetov atyndaǵy orta mektep
İİ deńgeı boıynsha sertıfıkattalǵan, İ sanatty
qazaq tili men ádebıeti pániniń muǵalimi
Kısamıeva Ýlmeken Esqalıqyzy