InfoHub Logo

Bul ómirde bir kún qonaq bolamyz
Múmkin elý múmkin júz jyl salarmyz.
Ana tilin ardaq tutyp, qasterlep,
Qurmetteıik kelgeninshe shamamyz!

Memlekettik til - táýelsiz eldiń negizgi rámizderiniń biri. Til adamdardyń qarym-qatynas quraly bolǵandyqtan, ol sóıleý áreketiniń arqaýy bolyp tabylady.Til ultpen - ultty tatýlastyratyn erekshe qatynas quraly. Adam til arqyly bir-birine qatynasa alady. Qazirgi zaman jeke adamdardyń ǵana emes, tutas ulttardyń da ótkenine úńilip, búgingisin bajalap, bolashaǵyn baǵdarlaýǵa jol ashty. Qazaq halqy bar tarıhyn kóship júrip ótkizse de «batpaqqa batyrmaı, qumǵa shashpaı, jurtynda qaldyrmaı, shybyndyǵa aldyrmaı», barlyq jıǵan til baılyǵyn, kúı men jyryn bizge jetkizdi. Elimiz óz egemengdigin alyp, irgesin keńge jaıǵan zamandamyz. Qazaq tili jappaı qoldanys tiline aınalyp, shyn máninde memlekettik til mártebesine kóterilgende, elimizdi «Qazaq memleketi»- dep ataıtyn bolamyz degen Elbasymyzdyń salıqaly sózi eriksiz oıǵa oralady. Memlekettik til táýelsizdigimizdiń jyryn jyrlap, buǵanasyn bekitip, qanatyn qataıtty. Tildiń bedelin kóterý, onyń aryn arlap, joǵyn joqtaý, olqysyn toltyrý óz qolymyzda, siz ben bizdiń qolymyzda.

«Ulttyń saqtalýyna da, joıylýynada sebep bolatyn nárseniń eń qýattysy til» degen Ahmet Baıtursynuly. Otbasy ózimiz de Otanymyz Qazaqstan...Til meńgerýde, óz tilinde erkin sóıleýde ata-ananyń da róli erekshe. Ár ata-ana ananyń aq sútinen daryǵan tilin úıretýdi qolǵa alsa, bul tildiń eshqandaı qıyndyǵy joq. Ana tilin - bilmegen aqyly joq jelik bas. Ana tilin - súımegen halqyn súıip jarytpas degen sózde de tereń maǵyna jatyr emes pe! Keı mekemelerde qazaq pen qazaq, áke men bala, ustaz ben shákirt qazaq tilinde sóılespeýi kóńilge qonymsyz-aq. Aldyna el bolý óziniń tili, ádebıeti bar el ǵana jaraı alatyndyǵyn biz umytpaýǵa tıispiz...

Til tazalyǵy deıtinimiz - ana tildiń sózin basqa tildiń sózimen shubarlamaý -dep Ahmet Baıtursynuly meńzegen edi. Ana tili - halyq bolyp jaralǵannan beri jan dúnıesiniń aınasy, ósip-ónip túrlene beretin, máńgi qulamaıtyn báıteregi (J. Aımaýytov).

Ana tili qannyń, qıylǵan jannyń, tolqytqan kóńildiń, lúpildegen júrektiń syǵyndysy, onda dám de, mán de bolý kerek. (S.Toraıǵyrov). Biraq qazaq tili - tek qazaq halqynyń tili emes, memlekettik til ortaq tilimiz ekenin umytpaǵanymyz jón bolar. Qazaqstanda turatyn ony Otanym dep qabyldaıtyn, ózin Qazaqstannyń patrıoty dep esepteıtin azamattarynyń tili. «Qazaqstannyń bolashaǵy - qazaq tilinde» degen Elbasymyzdyń sózin este saqtaǵanymyz durys bolar. Qazaq tili óte baı, oramdy, kórkem til. Til arqyly óner bilimdi, mádenıettilikti, qoǵamnyń belsendi azamaty bolýdy sol til arqyly úırenedi. Halyq óziniń ǵasyrlar boıy jasaǵan asyl muralaryn urpaqtan urpaqqa aldymen ana tili arqyly tabys etedi. Sondyqtan ana tilin bilmeı, ulttyq mádenıetti jete meńgerý múmkin emes. Qazirgi jańartylǵan baǵdarlama talabyna qaraı úsh tildikti alǵa qoıyp otyr. Árıne, ár tildi meńgerý, ár tilde sóıleý árkimniń armany. Jeti túrli ilim bil, jeti eldiń tilin bil degen. Bizdiń mektebimiz aralas mektep bolsa da memlekettik tilge degen qurmet óte joǵary. Onyń dáleli «Myń bala» jobasy boıynsha arnaıy jospar  qurylyp, ózge tildi ókilderine nasıhattaýmen birge ár túrli saıystar ótkizip turady.«Memlekettik til – meniń tilim» atty til úıirmesi jumys jasaıdy. Bizdiń maqsatymyz ózgeniń baılyǵy, sulýlyǵy jáne ıkemdigi jaǵynan dúnıe júzindegi ozyq tildermen teńdese alatyn ana tilimiz bar ekenin umytpaý bolyp tabylady. Úsh tildik dep júrip, ana tilimizden aıyrylyp qalmasaq edi. Til týraly zańymyzdyń qaǵaz júzinde qalmaı, ómirinde nyq qadam basyp, ǵumyry uzaq bolýy úshin kúrese bileıik te namysty qoldan bermeıik!

Atbasar aýdany
"Sergeevka orta mektebi" MM
Joǵary sanatty bastaýysh synyp muǵalimi: Magzým Maıra

---