InfoHub Logo

Cabaqtyń taqyryby: Memlekettiń negizin qalaýshylar – Kereı men Jánibek
Bilimdilik: Oqýshylarǵa Qazaq handyǵynyń derbes memleket retinde qurylýyna negiz bolǵan handar men tarıhı oqıǵalar týraly naqty túsinik berý
Damytýshylyq: Oqýshylardyń belsendi oılaý qabiletin arttyrý, saıası oqıǵalardy óz betinshe tujyrymdaı bilýine baǵyt berý.
Tárbıelik: Handyqtyń negizin qalaǵan Jánibek pen Kereı sultandar sýretteri arqyly oqýshylardyń jeke tulǵalyq qasıetin qalyptastyrý

Sabaqtyń túri: aralas
Ádisi: STO tehnologıasy ádisteri
Kórnekiligi: Karta, ınteraktıvti taqta, BAQ
Sabaqtyń barysy:
İ Uıymdastyrý
Keri baılanys: «Sen maǵan, men saǵan»
Tómendegi suraqtarǵa jaýap bere otyryp, kesteni toltyryńdar:
Qazaqstanda Qazaq handyǵynyń qurylý qarsańyndaǵy jaǵdaıy qandaı edi?
Birtutas qazaq memleketiniń qurylý qarsańynda etnıkalyq jaǵdaı qandaı boldy?
Qazaq handyǵynyń qurylýyna ekonomıkalyq damýy qalaı yqpal etti?
Saıası jaǵdaıy
Aq Orda ydyrap birneshe handyq pen ulystar p\b. olardyń ózara jer, bılik úshin talastary, el ishinde bereketsizdikti týǵyzdy.
Etnıkalyq jaǵdaıy
Qazaqstandaǵy rý taıpalardyń tili, dini, ǵurpy salt sanasy jaǵynan biri birine uqsas boldy. Biraq eldegi saıası bytyrańqylyq bir ulttyq memleket qurýǵa eshbir múmkindik bermedi. Qazaqstanda ómir súrgen taıpalar negizinen úsh aımaqqa shoǵyrlandy: Shyǵys dáshti Qypshaq, Ońtústik Qazaqstan, Jetisý
Ekonomıkalyq jaǵdaıy
Bul aımaqtarda ómir súrgen taıpalar jartylaı kóshpeli, otyryqshy eginshilikpen aınalysty. Sharýashylyqtyń ár salasy boıynsha ózara tyǵyz baılanysta boldy. Uly Jibek joly saýda-sattyqty damytty.

İ. Qyzyǵýshylyǵyn oıatý: Jánibek, Kereı sózderin toptastyrý
( HÚ ǵasyrdyń basy – 1470)
Jánibek han - qazaq handyǵynyń negizin qalaǵan handardyń biri.
Orys hannyń urpaǵy, Baraq hannyń kishi uly.
XV ǵasyrda ómir súrgen.
XV ǵasyrdyń 50 - jyldaryna deıingi ómiri men qyzmeti týraly naqty derekter joq.
1457 - 1458 jyly týysy Kereı hanmen birge Qazaq handyǵynyń negizin qalaǵan.
Kereı hannan soń 1465 - 1466 jyldan 1470 jyldardyń basyna deıin qazaq handyǵynyń ekinshi hany bolǵan.
Tarıhı jazba derekterde Jánibek hannyń esimi «Handar shejiresinde» jáne Qazaq handyǵynyń qurylýyna baılanysty kezdesedi.
1428 jyly ákesi Baraq han (Aq Orda hany) ólgen soń, Deshti Qypshaqtaǵy saıası bılik Ábilqaıyr hanǵa kóshedi.
1457 jyldyń jazdyń sońynda Ábilqaıyr han Syǵanaq túbinde qalmaqtardan jeńilgennen keıin, Kereı men Jánibek sultandar qaramaǵyndaǵy ulysymen Moǵolstanǵa kóshedi.
Kóshýge tarıhı ańyz boıynsha, Qobylandy batyr men Aqjol bı arasyndaǵy daý - janjal sebep bolǵan.
Jazba derekter málimeti boıynsha, Kereı men Jánibektiń qalmaqtarǵa qarsy ásker jıý týraly Ábilqaıyr hannyń jarlyǵyna qulaq aspaýy jáne 1457 jylǵy jeńilisten keıingi qalyptasqan jaǵdaı, ıaǵnı eki sultanǵa Ábilqaıyr han tarapynan qaýip - qaterdiń tónýi Orys han urpaqtaryn óz ulystarymen birge kóshpeli ózbekter memleketinen ketýge májbúr etedi.
1457 jyly kúz aıynyń sońynda kóship kelgen eki sultan ulystary Shýdyń tómengi boıynda qystap shyǵyp, 1458 jyldyń erte kókteminde Kereıdi aq kıizge kóterip han saılaıdy.
1465 - 1466 jyldary Kereı han qaıtys bolǵannan keıin Jánibek handyq bılikke keledi.