InfoHub Logo

Erte, erte, ertede, bir ǵajaıyp ólkede Meıirimdi Shańsorǵysh bolypty. Ózi sondaı súıkimdi, elgezek, eńbekqor eken. Ótinish aıtqan úlken-kishiniń kóńilin qaldyrmaı áp-sátte tazalaý kerek jerdi aınadaı jaltyratyp shyǵatyn. Al jumysy aıaqtalsa, kóshege shyǵyp kishkentaı balalardy arqasyna mingizip, tumsyǵyn kóterip alyp «Men pilmin! Senderdiń alyp pilderińmin!» dep árli-berli shapqylap oınatatyn. Balalarmen oınaǵan kezde onyń shań soratyn tumsyǵynan sýburqaq sıaqty sý shashyraıtyn. Osylaısha kóńildi, mamyrajaı kúnder ótip jatty. Kúnderdiń bir kúni qaıdan, qashan kelgeni belgisiz, adamdardyń júregine kúnshildik pen qyzǵanysh, meıirimsizdik uıa salyp ketipti. Adamdar kúrt ózgere bastaıdy. Buryn «siz-biz» dep syılasqan jurt endi bir-birine dórekilik tanytyp, kúshtileri álsizderine álimjettik jasaı bastady. Tipti baýyrlardyń ózi bir-birimen aralasýdy qoıdy. Kóshede kóńildi balalardyń shýy emes, janjaldasqan jandardyń daýy ǵana estilip jatty. Adamdardyń kúıine shydaı almaǵan Meıirim appaq qanattaryn qaǵyp olarǵa arasha túsýge tyrysqanymen, «Kish, seniń bizge keregiń» joq dep eshqaısy janynan jolatpady. Qatty ókpelegen Meıirim sonaý alys asqar taýdy betke alyp ushyp ketipti. Tek Meıirimdi Shańsorǵysh qana esh ózgermepti. Burynǵy kóńildi kúıinen ajyramaı, adamdardyń úıin tazalaý úshin kúnde esikterin qaǵyp kelip turady. Biraq úılerin tazalap bergeni úshin endi oǵan eshkim alǵys aıtpaıdy, qaıta úıin tazalatyp, tezirek kóshege shyǵaryp jiberýge asyǵady. Tipti bireýi ony búıirinen bir tepkeni de bar. Qatty qapalanǵan Shańsorǵysh sonsha jyl baýyr basqan adamdardy jamandyqqa qımaı kúni-túni qalaı kómektesýge bolady dep oılap, bas qatyrady..

Búgingi kún erekshe nurlanyp, sáýlesin mol shashyp atqanymen, ol da adamdardyń júregin selt etkize almady. Sol kezde Shańsorǵysh iske kiristi. Ne istedi deısiń be? Bar kúsh-qýatyn jınap, adamdardyń boıyndaǵy kúnshildik pen qyzǵanyshty, jaman pıǵyldardy ózine qaraı sora berdi, sora berdi....

Qansha kún ótkenin ózi de bilmeıdi, ábden sharshap tumsyǵyn tómen túsirgen kezde shattanǵan jurtty kórdi. Bári báz baıaǵy mamyrajaı qalypqa túsipti. Kóshe qaıtadan balalardyń kóńildi shýyna tolǵan. Meıirimdi Shańsorǵysh ómirinde dál osylaı qýanyp kórmegen shyǵar! Sharshaǵanyn umytyp sekirip bıleı jóneldi. Balalardy qatty saǵynypty. Balalar da muny saǵynǵan shyǵar! Ol tumsyǵyn joǵary kóterip alyp, qýana júgirip balalardyń janyna kelip edi....bári muny kórip, úreılene qarap keri shegindi. Kishkentaılary tipti jylap jiberdi. Eresek balalar oǵan tas ata bastady. Al úlkender bolsa ony tumsyǵynan súırep aýyl syrtyna aparyp tastady. Eshnárseni túsinbegen Shańsorǵysh óksip-óksip jylady. «Men tek adamdarǵa kómekteskim keldi ǵoı. Olar menen nege qashady?» degen oı janyn jegideı jedi. Qansha jylasyn, bir kezde esin jıyp, tumsyǵyn enjar súırep basy aýǵan jaqqa qaraı bet aldy. Bul kezde asqar taý asyp ketken Meıirim aýylǵa qaıtyp ushyp kele jatqan edi. Kenet kóńilsiz ketip bara jatqan Meıirimdi Shańsorǵyshty kórip, oǵan buryldy.

— Meıirimdi Shańsorǵysh, nege unjyrǵań túsip ketken? Seni adamdarǵa úlken jaqsylyq jasady degen qýanyshty habardy estip men de ushyp kele jatqan edim, — dep appaq qanattarymen ony shyr aınalyp ushty.

— Meıirim, kelgeniń jaqsy boldy....sen adamdarǵa kereksiń...al meniń endi olarǵa qajetim joq sıaqty...bara ǵoı, — dep Shańsorǵysh ári qaraı ilbip júre berdi.

— Joq. Men seni bulaı qaldyryp kete almaımyn. Júrshi, bulaqqa baryp, aqyl surap kóreıik. Taý-tasty kóp sharlaıdy, bálkim bir amalyn tabar......

Ekeýi ózen jaǵalaýyna keldi. Syldyrlap aqqan bulaq olardy sý shashyp, qushaq  jaıyp qarsy aldy. Meıirim oǵan bolǵan oqıǵanyń bárin baıandap berdi.

Iá, adamdarǵa jasaǵan jaqsylyńdy bárimiz estidik. Naǵyz batyr ekensiń! Endi biz de saǵan kómektesýimiz kerek. Qane meniń betime qarashy..
Shańsorǵysh bulaqtyń móldir sýyna eńkeıgeni sol edi.....shoshyp ketti! Ol kórgen jan shoshıtyn qap-qara qubyjyqqa aınalyp ketipti! Adamdardyń boıyndaǵy bar jamandyq ony osylaı ózgertip jibegen eken ǵoı. Shańsorǵysh balalardyń ózinen nelikten sonsha qoryqqanyn endi túsindi.  Jylap jiberetin shyǵarmyn dep oılady, biraq jylamady. Kerisinshe keýdesin qýanysh kernedi. Ol adamardy qutqaryp qaldy.

Ózin qoıshy, jaı ǵana shańsorǵysh qoı. Eń bastysy adamdarǵa Meıirim qaıtyp oralatyn boldy!

Onyń mundaı kúıge túskenin bulaq mańyndaǵy samal jel de baıqaǵan edi. Aqyryn soǵyp, olardyń janyna kelip:

— Shańsorǵysh, saǵan kómektessem bola ma?- dep surady

— Qalaı kómektespeksiń?

— Qazir kóresiń!

Samal jel áp-sátte alyp quıynǵa aınalyp shańsorǵyshtyń ishindegi barlyq jamandyqty úıirip alyp, alystaǵy kóz kórmes, qulaq estimes mekenge aparyp tastady. Shańsorǵyshtyń boıy jeńildep qaldy.

Shańsorǵysh men de saǵan kómekteseıin, — dep bulaq sýyn shashyp ony tap-taza etip jýyp berdi. — Al endi qaıta qarashy!

Shańsorǵysh bulaqqa qarap edi...Alaqaı! Óziniń burynǵy qalpyna oralypty. Tipti burynǵydan da súıkimdi bolyp ketkendeı me!

Ol samal jel men bulaqqa alǵysyn jaýdyrdy.

Sodan Meıirim ekeýi aýylǵa qaraı jol tartty.

— Meıirim, Meıirim.

— Aý.

— Meni kórgende nege qoryqpadyń?

— Óıtkeni men barlyq jaratylystyń boıyndaǵy meıirimdi ǵana kóremin ǵoı. Qalǵan nárseler mańyzdy emes.

Aýylǵa oralǵan Meıirim men Shańsorǵyshty bári qýana qarsy aldy. Adamdar Shańsorǵyshtan keshirim surady. Shańsorǵysh olardy áldeqashan keshirgen bolatyn. Tipti renjimegen de sıaqty. Uzyn tumsyǵyn kóterip alyp, arqasyna balalardy mingizip «Men alyp pilmin!» dep oınap júrgen súıkimdi Shańsorǵyshty kórseń onyń Meıirimdi Shańsorǵysh ekenin bilgeısiń.

---