InfoHub Logo

Múmkindigi shekteýli balalarmen júrgiziletin saýsaqtarǵa kıilgen qýyrshaqterapıasy ádisi boıynsha ótkiziletin jumys túrleri
Psıhoterapıanyń mańyzdy salalarynyń biri qazirgi tańda art - terapıa bolyp tabylady. Alǵashqy art - terapıa túsinigi engizilgen kezde ony tek syrqat, aýrý nemese demalys úıindegi emdelýshilerge ǵana qoldanǵan bolsa, qazirgi kezde onyń qoldanys aıasy, sheńberi keńeıýde, ıaǵnı, bul terapıa adamnyń shyǵarmashylyq jaǵdaıyn damytyp qana qoımaı, adamnyń boıyndaǵy resýrstarynyń múmkindigin túsinip ashýǵa da jaǵdaı jasaıdy. Art - terapıa damý ústinde. Osy terapıa ádisiniń bir túri - qýyrshaqterapıasy. Qýyrshaqterapıanyń róli túrli aspektilerde qoldanylady. Qýyrshaqterapıa sózin qazaqshaǵa tikeleı aýdarǵanda “qýyrshaq arqyly qamqorlyq jasaý, emdeý” degen maǵynany bildiredi.

Atalǵan terapıanyń túri qazirgi tańda úlken jetistikterge ıe. Qýyrshaq arqyly adamnyń ishki bolmysyn tanýǵa bolady. Dálirek aıtqanda, balanyń nemese eresek adamdardyń ishki dúnıesimen syrlasýyna múmkindik beretin obekt. Usynylyp otyrǵan saýsaqtarǵa kıilgen qýyrshaqtar balalardyń psıhıkalyq densaýlyqty jaqsartý, áleýmettik beıimdelýdi damytý, tanymdyq belsendiligin arttyrý, qyzyǵýshylyǵyn jáne shyǵarmashylyq qabiletterin qalyptastyrý, balanyń emosıaly jáne adamdyq damýyn arttyrý, densaýlyq jaǵdaılaryn qalyptastyrýda eń tıimdi ádisi bolyp tabylady. Sol sebepten saýsaqtarǵa kıilgen qýyrshaqtar túrin usynyp otyrmyn. Bul ádisti paıdalaný - ýaqytsha psıhıkalyq daǵdarysqa ushyraǵan jáne múmkindigi shekteýli balalarmen jumys jasaıtyn ortalyǵyna eń paıdaly jumys túri.

1 - sabaq. «Qýyrshaqtardyń qarym - qatynasy»
Maqsaty: Qatysýshynyń kóńil - kúıin kóterý, komýnıkasıasyn qalyptastyrý, bala boıyndaǵy kezdesetin ishki ýaıymdy qýyrshaq oıyndary arqyly syrtqa shyǵarý, tulǵanyń shyǵarmashylyǵyn damytý, áleýmettik ortaǵa beıimdiligin arttyrý, ishki emosıasyn erkin ashýǵa kómek berý, densaýlyǵyn qalypqa keltirý.
Qajetti quraldar: Qaǵaz, flomasterler, akvarel, gýash, matanyń qıqymdary, qaıshy, jip, ıne, jelim.

Daıyndyq kezeńi:
Qatysýshylardy oryndarǵa ornalastyrý. Ústel ústinde qaǵazdar, qaryndashtar, sýret salý úshin qajetti boıaýlar usynylady. Sol qaǵazǵa saýsaqqa kıiletin qýyrshaqtardyń sýretterin salady.
Oryndaý ýaqyty - 5 mınýt
Taldaý: Salǵan sýretterimiz qandaı?
Komýnıkasıalyq belsendirý
Qatysýshylar bir - birine jaǵymdy kóńil - kúıler syılap, tilek, nıetterin bildiredi. Jumys ústinde qandaı jaǵdaılar bolady jáne ne kútetinderin aıtady.
Oryndaý ýaqyty - 5 mınýt

Jeke jumys.
Jumys barysynda qatysýshylarǵa túrli - tústi boıaýlar men mata qıqymdary usynylady. Matanyń segiz túrin tańdap alýlary qajet. Árkim óz oıynsha qıqymdardan sol qoldyń saýsaqtaryna keletindeı etip túrli - tústi qýyrshaqtyń denesin shıyrshyq úlgisinde daıyndap, laıyqty etip, mata qıqymdarynan bas úlgisin jasaıdy. Qýyrshaqtar ádemi bolý úshin betterin bezendiredi. Kóńildi bolý úshin kıindirip, atyn qoıyp, qýyrshaqtar jaıly kishigirim málimet daıyndaýlaryn kerek.
Oryndaý ýaqyty - 15 mınýt
Qýyrshaqty oınatý ádisi:
Qýyrshaqtar týraly tarıhı áńgimeler jáne otbasylyq tarıhı ertegiler oılap tabý úshin ýaqyt beriledi. Keıipkerlerge at qoıý kerek. Qýyrshaqtar oılaǵan rólderin oınap shyǵýy kerek.
Oryndaý ýaqyty - 10 mınýt
Taldaý: Keıipkerdiń minezderine sıpattama berińder?
Qýyrshaqtardyń alǵan áserlerin bólisýi
Saýsaqtaǵy túrli - tústi qýyrshaqtar bir – birlerine qarap kúlimsirep, suraqtar qoıyp, búgingi jumystary týraly áńgimelesedi.

2 - sabaq «Ertegi elindegi qýyrshaqtar»
Maqsaty: Qatysýshynyń kóńil - kúıin kóterý, psıhıkalyq densaýlyqty jaqsartý, bala boıyndaǵy kezdesetin ishki ýaıymdy qýyrshaq oıyndary arqyly syrtqa shyǵarý, tulǵanyń shyǵarmashylyǵyn damytý, áleýmettik ortaǵa beıimdiligin arttyrý, ishki emosıasyn erkin ashýǵa kómek berý.
Kórnekilikter: Saýsaqqa kıýge ázirlengen ertegi keıipkerleri úlgisinde jasalǵan qýyrshaqtar, kóńildi áýender.

«Shalqan» ertegisi
Baıaǵy bir zamanda shal men kempir bolypty. Olardyń baqshasy bar eken. Birde shal shalqan otyrǵyzady. Shalqan úp - úlken bop ósedi. Bir kúni shal shalqandy jerden sýyryp almaqshy bolady. Olaı tartqylaıdy, bulaı tartqylaıdy, tartyp shyǵara almaıdy. (Saýsaqtaǵy kýyrshaqtardy keıipker is - áreketine qaraı qımyldatady)
Ataı ájeıdi shaqyrady.
Ataı: Ájesi, ájesi, kómektesip jiber.
Olaı tartqylaıdy, bulaı tartqylaıdy, tartyp shyǵara almaıdy.(Saýsaqtaǵy kýyrshaqtardy keıipker is - áreketine qaraı qımyldatady)
Ájeı nemeresin shaqyrady.
Ájeı: Qyzym, qyzym kómektesip jiber.
Olaı tartqylaıdy, bulaı tartqylaıdy, tartyp shyǵara almaıdy./Nemeresi kúshigin shaqyrady. (Saýsaqtaǵy kýyrshaqtardy keıipker is - áreketine qaraı qımyldatady)
Nemeresi: Kúshigim, kúshigim kómektesip jiber.
Kúshik mysyqty shaqyrady.
Kúshik: Mysyq, mysyq kómektesip jiber.
Mysyq tyshqandy shaqyrady.
Mysyq: Tyshqan, tyshqan kómektesip jiber.
Olaı tartqylaıdy, bylaı tartqylaıdy, shalqandy shyǵaryp alady.( Saýsaqtaǵy kýyrshaqtardy keıipker is - áreketine qaraı qımyldatady).

Baýyrsaq ertegisi
Ertede bir Shal men Kempir bolypty. Kempir bir kúni qaımaqqa nan ılep, ony maıǵa qýyryp baýyrsaq pisiripti. Ony terezeniń aldyna sýytyp qoıypty.
Baýyrsaq sýyp turyp turyp, bir kezde domalaı jóneledi. Domalap kelip tereze aldyndaǵy oryndyqqa, oryndyqtan edenge, edennen dálizge, dálizden aýlaǵa, aýladan syrtqa, odan ári, odan ári domalaı beredi, domalaı beredi.
Bir kezde oǵan Qoıan jolyǵyp:
- Baýyrsaq, Baýyrsaq! Men seni jeımin! – deıdi.
- Qoıan, sen meni jeme. Men saǵan óleń aıtyp beremin: «Meniń atym Baýyrsaq, Baýyrsaq! Qaımaqqa ılengem, maıǵa pisirilgem, terezede sýyǵam. Ustatpaı kettim Atama, ustatpaı kettim Ájeme. Ustatpaımyn Qoıan saǵan da!».
Sodan Baýyrsaq qara jolmen domalap kete barady. Oǵan Qasqyr kezdesip, onyń da jegisi keledi.
Baýyrsaq óziniń ánin Qasqyrǵa aıtyp berip, odan ári domalaı beredi.
Bir kezde Aıý jolyǵady:
- Baýyrsaq, Baýyrsaq! Men seni jeımin! – deıdi ol.
- Sendeı maıtabanǵa meni jeý qaıda? Ustatpaı kettim Atama, ustatpaı kettim Ájeme, Qoıan menen Qasqyrǵa ustatpaǵam endeshe.
- Al saǵan da ustatpaımyn múlde de!
Sóıtip domalaı jóneledi. Aıý tek kózimen shyǵaryp salady.
Baýyrsaq domalaǵannan domalap kele jatsa oǵan Túlki jolyǵady:
- Baýyrsaq, Baýyrsaq, qaıdan domalap barasyń? - deıdi ol.
- Jolmen domalap baramyn.
- Baýyrsaq, Baýyrsaq, maǵan óleń aıtyp bershi!..
- Sodan Baýyrsaq: «Meniń atym Baýyrsaq, Baýyrsaq! Qaımaqqa ılengem, maıǵa pisirilgem, terezede sýyǵam. Ustatpaı kettim Atama, ustatpaı kettim Ájeme. Ustatpaı kettim Qoıan menen Qasqyrǵa. Ustatpaı kettim Aıýǵa, ustatpaımyn saǵan da!» dep óleńin aıtyp beredi.
Túlki oǵan:
- Ániń óte jaqsy eken. Biraq jóndi estı almaı turǵanym. Baýyrsaq, sen meniń tumsyǵyma shyq ta, ánińdi taǵy bir ret qattyraq aıtshy, - deıdi.
Baýyrsaq Túlkiniń tumsyǵyna domalap shyǵyp alyp bar daýsymen ánin aıtady. Sol kezde Túlki ustap alady.
- Túlki, sen meni jep qaıtesiń! – deıdi Baýyrsaq. Júr odan da bizdikine, Atam men Ájeme baraıyq. Olar seni toıǵyzady.
Túlki kelisedi. Jolshybaı ózderimen birge Qoıan, Qasqyr men Aıýdy ertip alady. Olar kelse Ájesi kóp qaýsyrma pisirip qoıypty. Qoıanǵa oramjapyraq salǵan, Qasqyr men Túlkige et salǵan, Aıýǵa tańqýraı salǵan qaýsyrma tıedi. Al Baýyrsaq terezeniń aldynda óziniń ánin aıtyp otyrady.