InfoHub Logo

Balalardaǵy ókpe syrqattary ishinde bronh-ókpe júıesiniń obstrýktıvti aýrýlary erekshe oryn alady. Dál osyndaı patologıasy bar pasıentterde aýrýshańdyq pen ólim-jitim kórsetkishteri joǵary.

Ókpe betkeıi keń bolǵandyqtan, ol aýadaǵy las nárseniń bárin eshbir irikteýsiz juta beredi. Tynys aǵzalary arqyly ksenobıotıkterdiń, qorshaǵan orta pollútanttarynyń, juqpalarlyń enýi sensıbılızasıanyń, ıaǵnı sezimtaldyqtyń damýyna alyp keledi. Bul bronhylardyń gıperreaktıvtiligine soqtyrady. Qolka demikpesi bala densaýlyǵy men ómirine úlken qaýip tóndiredi, óıtkeni bul aýrý asqynatyn bolsa, bala kez kelgen jasta qazaǵa ushyraýy múmkin.

Ókpeniń obstrýktıvti aýrýlarynyń damý qaýipterin úlken eki topqa bólýge bolady. Birinshi topqa respıratorlyq juqpalar, turmystyq alergender, qorshaǵan orta pollútanttary (kúkirt jáne azot dıoksıdteri, ozon, kara tútin, t.b.) sekildi ekzogendi faktorlar, temeki shegý sekildi jaǵymsyz ádetter (belsendi, enjar) jatady. Ekinshi topqa adam organızminiń reaktıvtiligine táýeldi faktorlar jatady, olar: genetıkalyq faktorlar, qan toby, adamnyń jasy, jynysy, premorbıdti fony, sondaı-aq áleýmettik-ekonomıkalyk mártebesi. Balalar arasyndaǵy obstrýktıvti bronh syrqattarynyń ósýi erte naqtamalaýdy jáne aldyn alý baǵdarlamalaryn jetildirý maqsatynda ókpeniń sozylmaly obstrýktıvti aýrýlarynyń damýyna qaýip faktorlarynyń áserin naqtylaýdy qajet etedi.

Eresekter temeki shegetin otbasylardaǵy balalar tynys aǵzalary aýrýlaryna sezimtal, tońazyǵan jaǵdaıda, dene jútemesi kezinde olarda bronh-obstrýktıvti sındrom jıi damıdy, demek obstrýksıaǵa baılanysty medısınalyq kómekke jıi júginedi. Al bul balalardaǵy jiti juqpaly aýrýlar uzaqqa sozylyp, bronh demikpesine jıi shaldyǵady.

Obstrýktıvti bronhıti (OB) bar balalardy tıimdi qadaǵalaýdyń birqatar ereshelikteri bar – klınıkalyq, psıhologıalyq, medısınalyq-áleýmettik erekshelikter. Bul árbir naqty jaǵdaıda ádetten tys kózqarasty talap etedi.

Pasıentterdiń bul sanatyn keshendi emdeýde dári-dármekpen emdeý úlken mańyzǵa ıe. Bundaı em kezinde kóptegen qıynshylyqtar men qatelikter týyndaıdy. Atap aıtqanda, preparatty tańdaý, onyń mólsheri men berilý tártibi, tıimdiligin baǵalaý, qosalqy áserlerin der kezinde anyqtaý jáne emdeý t.b.

Balalardaǵy obstrýktıvti bronh syrqaty aǵymynyń birneshe erekshelikteri bar. Olar: balalardyń anatomıalyk-fızıologıalyq erekshelikteri jáne bronh-ókpe júıesiniń jasqa baılanysty morfofýnksıonaldyq ózgeristeri, tıisti dári-dármektik emdi talap etetin qosa-qabattasqan (ókpeden tys) patologıanyń bolýy, bronhylardyń gıperreaktıvtiligine beıimdik, tynys jetkiliksizdiginiń jıi baıqalýy, t.b.

Obstrýktıvti ókpe syrqattarynyń negizgi jáne jaǵdaıǵa baılanysty emi kezinde ıngalásıalyq preparattardy paıdalanýda nebýlaızerler mamandardyń nazaryn ózine aýdartyp otyr. Biz bronhtyń obstrýktıvti aýrýlary kezinde ár túrli dárilermen nebýlaızerlik em júrgizýdiń tıimdiligi nátıjelerin saraptadyq. 8 ben 12 jas aralaǵyndaǵy 43 balany zerttedik. Olardyń ishinde klınıkalyq kórinis kezindegi ár túrli bronh obstrýktıvti sındromy bar 15 kyz jáne 18 er bala boldy. Em jaǵdaıy men tıimdiligin vedimistik standarttarda kózdelgen klınıkalyq-zerthanalyk, fýnksıonaldyq jáne aspaptyk zertteý ádisteri boıynsha baǵaladyq.

Uzaq ýaqytqa sozylǵan nebýlaızerlik em tıimdiligin baǵalaý úshin zerttelgen emdelýshiler eki topqa bólindi: 1 top – aýyr dárejeli OB (21 bala), II top – orta  dárejeli OB (17 bala).

I jáne II topta nebýlaızerlik terapıa (NT) tıimdiligi aýrý aǵymynyń sıpatyna qaraı klınıkalyq-fýnksıonaldyq parametrler boıynsha retrospektıvti túrde baǵalandy. Taldaý nátıjesinde NT-nyń OB kezindegi negizgi jáne sımptomatıkalyq emniń tıimdi ádisi ekendigi anyqtaldy. Nebýlaızer qoldaný arqyly ambýlatorıa-emhana jaǵdaıynda stasıonarlyq kómeksiz aýrýdyń órshýin toqtatýǵa múmkindik týdy. Eshbir jaǵdaıda keri áser nemese qajetsiz nátıjeler baıqalǵan joq. Bronh obstrýktıvti aýrýlardyń nebýlaızerler arqyly úı jaǵdaıyndaǵy negizgi bir kýrstyq emi negizgi preparattarmen dári-dármeksiz remısıa uzaqtyǵyn 40 paıyzǵa arttyrýǵa múmkindik berdi. Óz jaǵdaıyn naýqastyń ózi baǵalaýy negizinde saıma-saı preventıvti em usynyldy; ınfeksıalyq-qabyný asqynýlary 40 paıyzǵa tómendetildi, bul óz kezeginde júıeli glúkokortıkosteroıdtar qoldaný qajettiligin joıdy.

NT aıtarlyqtaı keri áser tıgizbeıdi, emniń jaraqatsyz ádisi bolyp tabylady. Ádis balalarǵa psıhıkalyq-emosıalyq qolaısyzdyq týǵyzbaıdy, bul bronh obstrýktıvti sındromdy emdeýde óte mańyzdy. Bul em ádisin engizýge dálel – oń  klınıkalyq-zerthanalyq áserlerdiń alynýy.

H. Ý. Qalıbekova

---