InfoHub Logo

Egesiniń is-qımylyn basqaryp, ony zombıge aınaldyratyn parazıt, beıne bir qorqynyshty fılmniń sújetindeı, kelisesiz be? Alaıda mundaı organızmder shynaıy ómirde kezdesedi jáne jańa ǵylymı zertteýler olardyń oılaǵanymyzdan áldeqaıda qorqynyshty ekenin kórsetti.

Bir búıirli kordıseps dep atalatyn parazıttiń aǵash teskish qumyrsqalardy kolonıalaryn tastap, sańyraýqulaq úshin tıimdi jerde bekinýge májbúrleıtini belgili, osylaısha ol qumyrsqalardyń is-qımylyn basqarady eken. Sodan keıin sańyraýqulaq qumyrsqanyń basynan ósip shyǵady da, ózge qumyrsqalarǵa juqtyra otyryp, sporalaryn taratýdy jalǵastyrady.

Alaıda, qumyrsqanyń zombıge aınalý mexanızmi osy ýaqytqa deıin belgisiz bolǵan. Pensılvanıa shtatynyń Ýnıversıtetinen shyqqan amerıkalyq ǵalymdar bir búıirli kordıseps egesiniń búkil denesindegi bulshyqet talshyqtaryna enedi degen boljam jasady.

Zertteýshiler parazıt pen qumyrsqanyń ózara áreketin kletkalyq deńgeıde qarastyryp, kordısepstiń tinderge tán metabolıtterdi bólip shyǵaratynyn jáne qumyrsqa geniniń aıqyndalýynda ózgerister, sondaı-aq tómengi jaq bulshyqetterinde atrofıa týdyratynyn baıqady. Alaıda, sańyraýqulaqtyń bul mexanızmderdi qalaı basqaryp, baǵyttap otyratyny áli de túsiniksiz edi. Sony anyqtaý maqsatynda ǵalymdar aǵash teskish qumyrsqalardy parazıtpen arnaıy juqtyrdy da, keıinnen sańyraýqulaqtyń egesiniń denesine basqarýdy qalaı ornatatynyn bilý úshin sol úrdistiń 3D-vızýalızasıasyn qurastyrdy.

Jasandy ıntellekttiń algorıtmin paıdalana otyryp, zertteýshiler sýretterdi taldaýdan ótkizip, parazıt kletkalarynyń qumyrsqanyń basyn, keýdesin, qursaǵy men aıaqtaryn qosa alǵanda búkil denesine taralatynyn anyqtady. Egesiniń qımyl-áreketin basqarý úshin sańyraýqulaq kletkalary biryńǵaı júıe qurastyra otyryp, belgilengen tártippen jumys jasady. Shyndyǵynda, parazıt juqtyrǵan qumyrsqa endi qumyrsqa emes edi. Ol qumyrsqadan jasalǵan “etti saýyttaǵy” parazıt-sańyraýqulaqqa aınalǵan desek durysyraq bolar.

---