InfoHub Logo

Bekbergen shoqysynyń kún batys jaǵynda, jarlaýlanǵan órdiń ushar basynda shókken nardaı tońqaıyp jatqan obashyq bar. Obanyń turǵan jeri beldeýlengen qyr, túse berisi kógal tomar, jerdiń baryp turǵan uıyǵy. Obanyń basyna shyqsań, kóz jeter jerdiń bári aıaǵyńnyń astynda turǵan sıaqty: kól basyna qonǵan aýyl, jaıylyp jatqan mal, shóp shaýyp jatqan jumysshy, qydyryp júrgen bylǵań baılar — bári de men mundalap kóz aldynda tur.

Kenjebekshe aıtsaq, keshegi "qudaıdyń berip turǵan" zamanynda bul Tabyldy degen baıdyń qonysy edi. Tabyldyǵa myńnan asa jylqy bitken. Baqyty údegen. Aýyl-aımaq Tabyldyny tóbesine kótergen. Kemeline kelip turǵan kezde Tabyldy baı osy obanyń baýyryn kúzdik qonys qyp, shalǵynyn japyryp, sýyna qanyp, maly bir túrlenip qalýshy edi. Tabyldy baı keshke taman sonaý obanyń basyna shyǵyp, mańaıǵa kóz jiberip, qaz-qatar qonǵan aq úıdi, jer qaıystyryp jaıylyp jatqan qalyń jylqyny kórip, kóńili bir kóterilýshi edi. "Bergenińe toba!" dep qudaıyna shúkirshilik qylýshy edi...

Sodan beri bul oba "Tabyldy obasy" dep atalǵan...

* * *

Ekindi áletinde sol obanyń basyna Nurjan kelip shyqty, Qolynda qısyq taıaǵy bar. Taıaǵymen obanyń basyndaǵy ýaq tastardy sekirtip, balasha oınap turdy. Bet ajaryna qarasań, baıaǵy Tabyldy sekildi "qudaıyna shúkirshilik" qylyp turǵan pishin joq. Aýyr oıǵa batyp, ózinshe sheshýin taba almaı turǵan sekildi.

Nurjannyń oıy ne edi?

Nurjannyń oıynda bir-aq nárse bar. Búgin qaladan shyqqan bir jigit Nurjan úıine túsip shaı iship attandy. Oqyǵan jigitti kórse, ony-muny surap Nurjan damyl kórmeıtin. Bul jigitten de ózinshe kerek degen nárselerin surap otyrdy. Qaladan shyqqan jigitterdiń keıbireýleri tomyryq, sózge dolań kelip, aıtqan sózin ózi de, Nurjan da uqpaýshy edi. Mynaý olaı bolmady, Nurjannyń suraǵandaryna beınelep jaýap berip, ábden kókeıine qondyrdy. Nurjannyń suramaǵandaryn da aıtty. Qyza kele:

— Qazaq kedeıi Óktábir tóńkerisi arqasynda basyn qosyp, el bolyp, teńdikke qoly jetip otyr. Óktábir tóńkerisiniń qazaq kedeıine bergen oljasy ushan-teńiz, — dedi.

Óktábir tóńkerisi — Nurjanǵa tanys sóz. Óktábir tóńkerisi bolyp, úkimetti bálshebekterdiń qolyna alǵanyn, úkimetti kedeı-jumyskerler úkimeti dep ataǵanyn — bárin de biledi. Nurjan bárin de basynan atqarǵan.

Biraq, "qazaq kedeıine Óktábir tóńkerisiniń bergen oljasy ushan-teńiz..." degenge birtúrli kópirtpe sóz dep qaraǵandaı boldy. Áıtse de, "tóreniń" aldynda bul oıyn ashyp aıtýǵa saqtandy. Muny sóz qylsa, byltyrǵy Jákeńshiletip "Kontyr!" dep "arystabat" qyla ma dep qaımyqty. Sondyqtan ol jerde sózdi taza doǵaryp edi, sodan beri osy sóz oıynan ketpeı júrdi...

Obanyń bıikteý jerine otyryp, kún sáýlesine arqasyn berip, Nurjan oıǵa shomdy. Ózinen-ózi kúbirlep:

— Osy Óktábirdiń bizge bergeni ne? — dep qoıady.

— Áli kedeımiz. Kúni-túni salpaqtap jumys qylyp júrgenimiz. İship-jemnen, kıimnen artylatyny joq... Tym bolmasa, baıaǵy Tabyldynyń malynyń onnan biri bitse de, sóz bolmas edi-aý!.. —dedi.

Tabyldy oıyna túskende Nurjan basyn kóterip aldy.

— Tabyldy!.. — dep kúrsindi.

Tabyldynyń aty atalsa, Nurjannyń kóz aldyna eski kúnder elesteıdi. Nurjan ótkendi oıymen bir sholyp ótpeı qoımaıdy...

Budan on jyl buryn Tabyldy dúrsip turǵan kezde, Nurjan Tabyldynyń qoıshysy edi. Kún uzaqqa salpaqtap qoı baǵýshy edi. Keshke jaqyn obanyń qyrynan asyra qoıdy aýylǵa bettetkende, naq osy Nurjannyń otyrǵan jerinde, kúbideı bop Tabyldy otyrýshy edi... Ystyqqa erni kezerip, sharshap-shóldep kele jatqan Nurjandy taıaǵyn bylǵap, Tabyldy shaqyryp, joqtan-bardan syltaý taýyp, jekip urysýshy edi. "Sharýashylyǵyń joq!" dep kinálaýshy edi... Ózi sharshap kúıip kele jatqan Nurjan burynǵydan jaman kúıýshi edi...

Ol kún kázir bar ma? Myna obanyń baýyryndaǵy shurqyndy tomarda jer qaıystyryp jatatyn Tabyldynyń jylqysy qaıda? Kóringenniń bárin obyp qoıatyndaı bolyp, obanyń ushar basynda kúbideı bop otyratyn Tabyldy qaıda?

— Biri de joq!

Obanyń baýyryndaǵy shurqyndy tomar kázir shabynǵa aınalǵan. Burynǵy aq úılerdiń, ornynda japyraıǵan qara úıler tur. Aýyldyń jumysqa jaraıtyndary shóp shaýyp, kásip qylyp jatyr.

— Kim úshin istep jatyr?

— Ózderi úshin! Az ǵana malyna shóp alaıyn dep jatyr. Artyǵyn satyp, olja qylaıyn dep jatyr!..

— Obanyń basynda otyrǵan kim?

— Nurjan!..

Nurjan ajarlanyp sala berdi. Aýyr oıdyń sheshýin tapqan sekildendi:

— Shynynda da, solaı eken-aý... Kedeı el basyn qosyp, óz aldyna derbes ómir súrýge aınalǵan eken ǵoı. Burynǵy kún bolsa, myna qonys bizdiń qolymyzǵa tıer me edi?!.. Baıdyń malynyń jeýinen artylar ma edi?.. Baıdyń jumysyn istep salpaqtaýdan qolymyz bosar ma edi?.. Shúkirshilik! Óktábirdiń bergeni az emes eken. Bilmeıdi ekemiz. Teńelgen ekemiz. "Tóre" beker aıtpaǵan eken... — dedi.

Nurjannyń ózi-óz bolyp, ótken men qazirgini salystyryp, qorytyndy shyǵarǵanynyń bul birinshisi edi. Osy birinshi qorytyndysynda:

— Oktábirdiń bergen oljasy az emes eken, bilmeıdi ekemiz!.. —dep kóńilin nyǵaıtty.

---