InfoHub Logo

HVİİİ ǵasyrda Jaıyqtyń shyǵysyn mekendegen baı Esenkeldi — baılyqtyń zańǵar bıigine jetken, naǵyz ańyz sıpatqa aınalǵan adam. Jylqysynda esep joq. Esenkeldiniń úsh áıelinen órbigen urpaqtan alǵyr da, ótimdisi kishi uly Tórebaı bolypty. Oryssha hat tanyǵan. Peterbýrge deıin sapar shekken. Jyl saıyn áıel patshaǵa eki júz jorǵa syı jiberip turypty. Sybaǵasyna bergi bettegi bos jer Naryn qumyn emin-erkin jaılaıdy eken.

Qoly jetken baılyq pen mansapqa qanaǵat tutpaı, kóńil jeligine ilesken Esenkeldi jasy ulǵaıǵan shaǵynda tórtinshi áıel Bátesti alypty. Mol baılyqty úrip iship, shaıqap tókken jas toqal kóp keshikpeı Esenkeldiniń eline bılik, malyna ıelik etýdi kókseı bastaıdy. Jalshylaryn jumsap, sharýasyna bas-kóz bolyp júretin Qulshyq degen jamaǵatyn ashyna etedi. Tórebaı myrza jaz shyǵa qum jaılaýyna baryp, qus atyp, seıildeıdi eken. Sondaı kúnderdiń birinde atty qańtaryp, ózi dem alǵaly toqym tósep jata ketedi. Osy mezet qalyń jylqynyń dúrkiri, jylqyshynyń qıqý salǵan úni estiledi. Qalyń jylqyny úrkitip, onyń apat ekpinin Tórebaı myrza uıyqtap jatqan saıǵa burǵan Qulshyq edi. Jas toqaldyń toıymsyz qushaǵy men batpan baılyqtan dámelendirgen onyń ýádesi óz degenine osylaı jetken.

Jylqy tuıaǵynan párshe-párshe bolǵan Tórebaıdyń denesi pákteýge kelmepti. Sol kúıi aq kıizge oralyp, sol jerge kómilgen. Qaraly jylqyny da matap, quıryq, jalyn kúzep, jelimge qosylyp, sútimen balshyq ılenipti. Zırat kirpishteriniń surǵylt reńi, samsaı jelbiregen qyly
sol bir jaıdyń kýásindeı. Medet tutqan murageri Tórebaı ólimin estigen kezde Esenkeldi aljasyp ketipti. Sonda da súıekke bitken ór kókirektikpen daǵdysy shyǵar: «ólim degen ne, páli» — dep, mataıaqpen erteli-kesh aınalasyn sabalap otyrady eken.

Maldan ada, baladan tul bolǵan Bátes moınyna dorba salǵan. Bátes el kezip júrgende tabyn rýynyń bir otaǵasy Eser batyrdyń sarbazynyń aýylynan kelip shyǵady.

Sarbaz Báteske:

— Burynda men barǵanda, turyp barýǵa erinip, qymyz quıyp bermep pe ediń, — deıdi. Sonda ómirdiń ashshy-tushshysyn tatyp, táýbesine ábden júgingen Bátes:

— Ol kezde men eshkimdi kisi demedim, qymyzdy as demedim, — dep jylap jiberipti. Manadan ún-túnsiz namaz oqyp otyrǵan qarıa kelýshiniń kim ekenin jańa túsinip:

— Iapyraı, Esenkeldiniń áıeline qaıyr suratqan bul Qudaıda senim bolmas!» — dep tasbıǵyn irgege laqtyryp jibergen eken.

Ańyzǵa aınalǵan ıgerýsiz baılyq osylaı sarqylypty. Biraq Tórebaı molasyn kórgende sharasynan asyp tógilgen baq pen dáýlet yzǵary áli esip turǵandaı.

---