InfoHub Logo

Musylmandyq

Islamda ǵylym, tehnıka, óner, saýda, egin sharýashylyǵy jáne ádildik, adal bolý ámir etilgen. Kóptegen qaıyrymdylyq mekemeler qurylǵan. Adamdardy májbúrlep dinge kirgizý bolmaǵan. Jaýlap alynǵan jerlerdiń halqy din máselesinde erkin bolǵan. Zeket, pitir, ushyr jáne sadaqa dinniń ámirlerinde qoǵamdyq kómek bolyp tabylady. Kóptegen jerlerde observatorıalar, aýrýhanalar jáne medreseler qurylǵan. Oılaý erkin, pikirler ashyq, kitaphanalar kitapqa toly bolǵan. Quldyq júıesiniń joıylýy úgitteldi. Zań aldynda patsha da, shopan da teń quqyly bolǵan. Árkim óz isine Allahqa jaýapty dep qabyl etilgen. Tipti janýarlardy da otta jaǵý úlken kúná dep eseptelgen. Aýyldy jerlerde de monsha jasalyp, tazalyqqa asa mán berilgen. Tipti 9 ǵasyrda-aq Andalýsıa memleketiniń kósheleri bastan aıaq jaryq bolyp turǵan.

Hrıstıandyq

Buzylǵan injilderinde memlekettiń jáne jeke adamdardyń quqyqtary, óner, saýda, egin sharýashylyǵy, mádenıet degen nárselerden jurdaı edi. Shirkeýdiń 15 mıllıon adamnyń qanyn tókkeni hrıstıan tarıhshylary tarapynan da jazylǵan. Eshbir qoǵamdyq kómek kórsetilgen emes. Durys bilimderdiń ornyna halyq arasynda ásirese sıqyrlyq keń taraǵan edi. Oı-pikirler shekteýli, ǵalymdar arystandarǵa jáýkemdeletin. Baılar kedeılerdi qul qylyp, janýarlardaı jumys istetkizgen. Erkindik halyqqa emes, belgili adamdarǵa jáne din adamdaryna ǵana berilgen. Din, ıman máselesi toqyraýǵa ushyrap, jánnat zat sıaqty alyp satylǵan. Tek Eýropanyń ózinde ǵana 30000 adam tirideı órtelgen. Eýropa qalalarynda monsha joq edi jáne kósheleri qoqysqa tolyp ketkendigi sonshalyq, adamdar kósheden óte almaıtyn.

---