InfoHub Logo

«Men 13 jasymda jetim qaldym. «Otaý ıesi» dep qart ákem meni 13-ke tolar-tolmasymda-aq úılendirip tastaǵan. «Áli bala jas qoı, tym erterek emes pe?» dep suraǵan aǵaıynǵa «meniń jasym kep qaldy, kózimniń tirisinde kelin túsirip keteıin, nemereni Qudaı ómir berse kórermiz» deıdi eken.

Ol kezde Talqynyń (taý) aýzynda otyramyz, jazdaı esekpen, atpen súırep ákelgen qaraǵaıdan qatyryp turyp eki aýyz tam salyp alǵanbyz. Ol ýaqytta ortaǵa qoıatyn temir peshtiń ózi qat, tabylmaıdy.

Amal joq, qystygúni ortaǵa ot jaǵyp, sonyń shoǵyn kómip qoıatynbyz. Tań ata sheshem álgi shoqty qozdatyp, ústine shóp-shalam salyp, úrlep tutatyp alady. Ol kezdegi tirshiligimiz sondaı edi. Biraq, men úshin osy ómirim Jumaqtan qymbat ekenin keıin bildim... Jaǵdaıymyz jaqsy edi.

Mal bir juttyq dep qalaı taýyp aıtqan. Bir qystaǵy juttan taıaq ustap qana shyqtyq. Taǵy qys tústi. Bir túnde úıimiz órtenip ketti. Sol órtten men ǵana aman qaldym. Ákem men anam, 13 jastaǵy pák áıelim sol túni ajal qushty. Endi ash qalmaý úshin baılarǵa jaldanyp jumys istedim. Sodan bir baıdyń atqosshysy boldym. Áıeli men balasyn ary beri arbamen tasyp júrdim. Balasyn tań ata salysymen mektepke alyp baram, tústen keıin alyp qaıtam.

Meniń eńbekaqym — ishken asym men jatqan tósegim, basqa kók tıyn da kórmeımin. Jatqan tósek deıtin aty ǵana. Meniń jatatyn jerim - taýyqtyń kúrkesindeı ǵana atqoraǵan japsarlas salynǵan shaǵyn bólme.

Bir ýaqytta qojaıyn:

— Ustazyń kim? — dep surady.

— Ustazym bálenshe degen molda, — dedim.

— Oooo, sen naǵyz danyshpan moldadan dáris alǵan ekensiń ǵoı — dedi, úndemesten kúrkeden shyǵyp júre berdi.

Ne bolǵanyn túsinbeı men de biraz otyryp qaldym. Bir ýaqytta aıaǵyn súırete basqan baıdyń balasy kelip, ákesiniń shaqyryp jatqanyn aıtty. Ádette bular esikten basyn shyǵaryp aıqaı salatyn, endi nege baıdyń balasy óz aıaǵymen kelip tur? Ómirimde tabaldyryǵynan attap kórmegen záýlim saraı úıdiń esigine baryp toqtadym. Baıdyń balasy esikti ashyp, «ishke kir» dedi. Kirdim. Baı arǵy bólmeden shyǵyp, meniń qolymnan jetektep bir bólmesine apardy. «Endi osynda turasyń» dedi. Ań-tańmyn. Báıbishesi kelip «mynalardy ústińe kıip al» dep balasynyń jańalaý kıimderin berdi. Balasy aýyzǵy bólmedegi monshaǵa ertip apardy. Taǵy birazdan keıin áke-sheshem ólgeli birinshi ret baımen birge bir dastarhannan tamaq ishtim.

— Qydyr, ekeýimizdiń ustazymyz bir adam eken. Ol óte myqty ǵalym edi. Seniń ondaı adamnan bilim alǵanyńdy, seniń saýatty ekenińdi bilmeppin. Budan bylaı sen qujyrada turmaısyń, osynda bizben turyp, bizben birge as ishesiń — dedi.

Osy kezde, álde, qorqynyshtyń birden seıilgeninen, álde, meni moldaǵa jetelep aparyp oqytqan áke-sheshem esime túsip ketti me, eńirep qoıa berdim.... Sol kúnnen bastap, tamaq pen kıimdi, jyly tósek tegin bolǵany bylaı tursyn, maǵan jalaqy tóleıtin boldy. Onyń syrtynda aptasyna úsh ret medresege baryp, sabaq oqýǵa múmkindik berdi. Mine, balam! Bilim — kúrkedegi meni baıdyń saraıyna kirgizdi! Bilim — meniń esiktegi basymdy tórge shyǵardy...»

Dáýlethan Jıenqulov

---