Ósimdikter áleminiń tańǵajaıyp syrlary (taqyryptyq jospar)
Ósimdikter áleminiń tańǵajaıyp syrlary (taqyryptyq jospar 7 synyp)
Jazba hat
Tabıǵatqa taý men dala, ózender men teńizder, toǵandar men kólder, ormandar men egistikter, baý - baqshalar jatady.«Tabıǵat - tirshiliktiń ómir nári, qajettiniń tabylar sodan bári» (R. Sátimbekov).
Jer betindegi ósimdikter men janýarlar da tabıǵattyń bir bóligi. Sol sebepten de, ósimdik - jer sáýleti, el dáýleti desek qatelespeımiz.
Jasyl jelek - jerdiń sáni saıaly,
Qamqor bolsań japyraǵyn jaıady.
Meıirimmen jylýyn arna júrektiń,
Soǵan qosa, alaqan kerek aıaly
Ósimdik jaıly ǵylymnyń negizin qalaǵan grektiń kóne tabıǵat zertteýshisi Teofrast. Ósimdikter álemi - bizdi qorshap turǵan jasyl álem. Olar barlyq jerde kezdesedi. Ósimdik - jer betiniń ajaryn asha túsedi, sánin keltiredi.
Ósimdikte kún sáýlesi, kómirqyshqyl gazy, sýdyń áserinen organıkalyq zattar túzilip, aýaǵa bos ottek bólinedi. Al biz adamdar jáne basqa tiri aǵzalar aýasyz tirshilik ete almaımyz.
Sonymen qatar, ósimdikter densaýlyqqa qajetti dári - dármek qoımasy. Adam aǵzasyna nár beretin dárýmenderdiń kózi de, ósimdik. Ósimdikterden adam kúndelikti turmysta keregine jaratatyn kıip, jıhaz, otyn, buıymdardy jasaıdy. Ósimdik - adamdar men ushqan qus, júgirgen ańǵa baspana.
Qazaqstannyń dárilik ósimdikterin zerttegen Reseı ǵalymy Pıtırrım Sergeevıch Masagetov egerde bir nársege bas ıý kerek bolsa, onda ósimdikke bas ıip, tájim etý kerek, óıtkeni adamnyń ózi ósimdiktiń týmasy dep, tebirene jazypty.
Tipti erteden saqtalyp kele jatqan ósimdikter týraly tyıym sózder de, az emes. Mysaly, «kókti julma», «kókti taptama», «jas quraqqa oraq salma», «ormandy órteme», «alǵyz aǵalǵyz aǵashty kespe», «butaqty syndyrma», «baýǵa balta shappa», «kóshetti qoparma», «aǵash qabyǵyn jonba», «gúldi úzbe» jáne taǵy basqalar.
Ata - babamyz bizdi jaqsylyq isterge jumyldyrýǵa kelesideı naqyl sózder arqyly úıretken. «Babalar ekken shynardy balalary saıalaıdy, «baǵban bolsań, baq ósir, balama dep taǵy ósir», «Ákeńnen mal qalǵansha, tal qalsyn».
Baýyrjan Momyshuly atamyz: «Sulýlyq degenniń tamyry tabıǵattanýda» dese, aqyn Muzafar Álimbaı atamyz: «Jaratylystan úırenbegen jasampaz bolmaıdy» dep, ómir tirshiliginen alyp tujyrymdaǵan eken. «Ózenniń kórki - tal, dalanyń kórki mal», degen halyq naqylynda tabıǵattyń sulýlyǵy, ajary men kórki jasyl álem týraly aıtylady.
Jaıqalyp, tamyryn tereńge tartyp, gúl atyp turǵan ósimdikti kórgende, árıne júregine jylýlyq, meıirimdilik, mahabbat jáne qýanysh sezimi uıalaıdy. Osy oraıda mektep oqýshylarynyń tabıǵat pen tańǵajaıyp ósimdikterdiń san - alýandylyǵymen tanystyryp, olardy tanyp bilý, kútý men qorǵaý maqsatynda 6 - 7 synyp oqýshylaryna arnalyp jazylǵan.
Kýrs páni: Bıologıa. Synyp: 6 - 7. Jylyna 34 saǵat, aptasyna 1 ret
Jazba hat
Tabıǵatqa taý men dala, ózender men teńizder, toǵandar men kólder, ormandar men egistikter, baý - baqshalar jatady.«Tabıǵat - tirshiliktiń ómir nári, qajettiniń tabylar sodan bári» (R. Sátimbekov).
Jer betindegi ósimdikter men janýarlar da tabıǵattyń bir bóligi. Sol sebepten de, ósimdik - jer sáýleti, el dáýleti desek qatelespeımiz.
Jasyl jelek - jerdiń sáni saıaly,
Qamqor bolsań japyraǵyn jaıady.
Meıirimmen jylýyn arna júrektiń,
Soǵan qosa, alaqan kerek aıaly
Ósimdik jaıly ǵylymnyń negizin qalaǵan grektiń kóne tabıǵat zertteýshisi Teofrast. Ósimdikter álemi - bizdi qorshap turǵan jasyl álem. Olar barlyq jerde kezdesedi. Ósimdik - jer betiniń ajaryn asha túsedi, sánin keltiredi.
Ósimdikte kún sáýlesi, kómirqyshqyl gazy, sýdyń áserinen organıkalyq zattar túzilip, aýaǵa bos ottek bólinedi. Al biz adamdar jáne basqa tiri aǵzalar aýasyz tirshilik ete almaımyz.
Sonymen qatar, ósimdikter densaýlyqqa qajetti dári - dármek qoımasy. Adam aǵzasyna nár beretin dárýmenderdiń kózi de, ósimdik. Ósimdikterden adam kúndelikti turmysta keregine jaratatyn kıip, jıhaz, otyn, buıymdardy jasaıdy. Ósimdik - adamdar men ushqan qus, júgirgen ańǵa baspana.
Qazaqstannyń dárilik ósimdikterin zerttegen Reseı ǵalymy Pıtırrım Sergeevıch Masagetov egerde bir nársege bas ıý kerek bolsa, onda ósimdikke bas ıip, tájim etý kerek, óıtkeni adamnyń ózi ósimdiktiń týmasy dep, tebirene jazypty.
Tipti erteden saqtalyp kele jatqan ósimdikter týraly tyıym sózder de, az emes. Mysaly, «kókti julma», «kókti taptama», «jas quraqqa oraq salma», «ormandy órteme», «alǵyz aǵalǵyz aǵashty kespe», «butaqty syndyrma», «baýǵa balta shappa», «kóshetti qoparma», «aǵash qabyǵyn jonba», «gúldi úzbe» jáne taǵy basqalar.
Ata - babamyz bizdi jaqsylyq isterge jumyldyrýǵa kelesideı naqyl sózder arqyly úıretken. «Babalar ekken shynardy balalary saıalaıdy, «baǵban bolsań, baq ósir, balama dep taǵy ósir», «Ákeńnen mal qalǵansha, tal qalsyn».
Baýyrjan Momyshuly atamyz: «Sulýlyq degenniń tamyry tabıǵattanýda» dese, aqyn Muzafar Álimbaı atamyz: «Jaratylystan úırenbegen jasampaz bolmaıdy» dep, ómir tirshiliginen alyp tujyrymdaǵan eken. «Ózenniń kórki - tal, dalanyń kórki mal», degen halyq naqylynda tabıǵattyń sulýlyǵy, ajary men kórki jasyl álem týraly aıtylady.
Jaıqalyp, tamyryn tereńge tartyp, gúl atyp turǵan ósimdikti kórgende, árıne júregine jylýlyq, meıirimdilik, mahabbat jáne qýanysh sezimi uıalaıdy. Osy oraıda mektep oqýshylarynyń tabıǵat pen tańǵajaıyp ósimdikterdiń san - alýandylyǵymen tanystyryp, olardy tanyp bilý, kútý men qorǵaý maqsatynda 6 - 7 synyp oqýshylaryna arnalyp jazylǵan.
Kýrs páni: Bıologıa. Synyp: 6 - 7. Jylyna 34 saǵat, aptasyna 1 ret
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
You Might Also Like
