InfoHub Logo

Qazirgi tańda onlaın saýda úlken suranysqa ıe. Álemdi jaýlaǵan pandemıa, karantın talaptary kóptegen dúkenderdiń jabylýyna, onlaınǵa kóshýine tikeleı áser etti. Ǵalamtor arqyly saýda jasaý eldiń ekonomıkasynyń damýyna da yqpal etýde. Sondaı-aq, sıfrlyq damýǵa da óz úlesin tıgizgeni sózsiz.

Sarapshylar onlaın-shopıngke qatysty eleýli "ózgeristi" ekonomıkasy damyp kele jatqan elderde tirkedi. Ásirese, elektrondy saýda pandemıa kezinde Qytaı men Túrkıada ósti. Al Germanıa men Shveısarıada bul ósim onsha baıqalmady, óıtkeni jergilikti halyq covid-19-ǵa deıin de onlaın-shopıngti óte belsendi paıdalandy. Sarapshylardyń zertteýi boıynsha, pandemıa jaǵdaıynda onlaın saýdaǵa áıelder men joǵary bilimi bar adamdar belsendilik tanytty. Zertteý nátıjesinde ǵalamtor arqyly saýda jasaıtyndaryń jasy 25 - ten 44 jasqa deıingi aralyq.

Onlaın saýda arqyly eń kóp paıda kórgen óndirýshiler qatarynda: elektronıka, baý-baqsha quraldary, úıge arnalǵan quraldar, farmasevtıka ónimderi, jıhaz, kosmetıka, bilim berý materıaldary jatady.

Pandemıa jáne odan keıingi lokdaýn kóptegen qazaqstandyq kompanıalarǵa onlaın-satylymdardy qolǵa alý kerek ekendigin kórsetti. Shuǵyl túrde ózgeris kerek ekenin túsindi. Iaǵnı, ınternet-dúkenderdi iske qosyp, jetkizý múmkindikterin qarastyryp, onlaınǵa kóshe bastady. Biraq bul proses ońaı sharýa emes. Sebebi tek bıznes tarapynan ǵana emes, jalpy qoǵam tarapynan da ózgerister talap etildi. Naqtylap aıtqanda, halyq ta áleýmettik jelileri arqyly tapsyrys berip, úıden shyqpaı saýda jasaýǵa beıimdelýi kerek.

PwC Kazakhstan derekteri boıynsha 2020 jyldyń alǵashqy toǵyz aıynda qazaqstandyqtar ınternette jalpy somasy 382 mlrd teńgege saýda jasaǵan. Al 2019 jyly sondaı ýaqyt aralyǵynda bul kórsetkish 198 mlrd teńge bolǵan edi.  Sondaı – aq, qańtardan qyrkúıekke deıin satyp alýdyń jalpy sany 18% - ǵa, al ortasha chek 63% - ǵa ósti.

Sarapshylardyń pikirinshe, bul kórsetkishterdiń ósýine tikeleı karantın áser etti. Shynynda da, 2020 jyldyń II toqsanynda onlaın-satýdyń jalpy somasy I toqsanmen salystyrǵanda 32% - ǵa ósti.

Internet-dúkenderdiń ózderi de onlaın-saýdanyń osyndaı qarqyndy túrde ósýine pandemıa túrtki bolǵanyn rastaıdy. Olar bundaı ósýdi birneshe jylǵa josparlaǵan bolatyn. Alaıda karantınniń arqasynda birneshe aıdyń ishinde osyndaı nátıje jasaı aldy.

Qazposhtanyń málimeti boıynsha, 2020 jyly shetelden Qazaqstanǵa jóneltiletin taýarlar sany 37% - ǵa tómendedi. Esesine, el ishindegi taýarlardy jóneltý boıynsha sany artty.

Sondaı-aq, qazaqstandyqtar pandemıa ýaqytynda ınternet arqyly satyp alýǵa 382 mıllıard teńge jumsady. QazAqparat tilshisiniń aıtýy boıynsha, bul ótken jylmen salystyrǵanda eki ese kóp.

BUU Saýda jáne onlaın-saýdany damytý jónindegi Konferensıasynyń baıandamasynda 2020 jyldaǵy onlaın saýdanyń qorytyndysy boıynsha statısıka jarıalanǵan edi. 152 eldiń ishinen Qazaqstan onlaın-saýdany damytý boıynsha 60-shy orynǵa ıe.

Jalpy Qazaqstannyń onlaın-saýdasy tez qarqynmen óse bastady. Buny statısıkalyq zertteýler dáleldeıdi.

Elimizdegi bıznesterdiń jaı-kúıi jaıyndaǵy statısıkalyq saýalnamalarǵa komersıalyq naryqtaǵy uıymdar qatysýǵa kelisti. Olardyń qatarynda Mechta.kz, Kaspi.kz, Lerýa Merlen, Qazposhta jáne basqa da kompanıalar bar. Naryqtaǵy ózgerister statısıkasy tómendegideı:

 ● Qazaqstannyń e-commerce naryǵyndaǵy 2020 jyldyń toǵyz aı boıynsha kólemi 2019 jylmen salystyrǵanda 94% - ǵa ósti;

 ● Oqshaýlaý kezinde ınternettegi satyp alýdyń ortasha chegi 63%-dy, ótken jyly 18%-dy qurady;

 ● satylymnyń ósýi dollarmen 42% jáne teńgemen 47%. Iaǵnı, shamamen birdeı boldy;

 ● ortasha chektiń ósýi amerıkandyq valútada 57%, qazaqstandyq valútada: 62% qurady.

Búgingi kúni Qazaqstanda eki myńnan astam ınternet-dúken jumys isteıdi. Alaıda, tabys salyǵyn tóleýden bosatý túrindegi salyqtyq jeńildikterdi alý úshin barlyǵy 601 ınternet-dúken tirkelgen. "Qazposhta" AQ derekteri boıynsha, bıyl birinshi jartyjyldyqta elektrondyq saýda naryǵynyń kólemi 435 mlrd.teńgeni qurady.

Saýda jáne ıntegrasıa mınıstri Baqyt Sultanovtyń aıtýy boıynsha, bul bólshek saýdanyń jalpy kóleminiń 9,4% - yn quraıdy. Jyl sońyna deıin 900 mlrd teńge bolady dep kútilýde. 2022 jylǵa qaraı bul kórsetkish bólshek saýdanyń jalpy kóleminiń shamamen 13% - yn qurap, 1,9 trln teńgege jetedi.

Tlektes Aıym

---