Pedagog - shyǵarmashylyqpen ózin- ózi damytýshy tulǵa
Baıandama
Taqyryby: Pedagog - shyǵarmashylyqpen ózin - ózi damytýshy tulǵa
Pedagog – zıaly tulǵa jáne mádenıet adamy.
Qazirgi zaman talabyna saı muǵalim bolý eń jaýapty, eń kúrdeli, eń zıaly mamandyq bolyp tabylady. Sebebi, ol adamdy qalyptastyrýǵa, damytýǵa baǵyttalǵan zor jaýapkershilikti qajet etetin mamandyq.
Qazirgi mekteptiń mindetteri:
- Aldyńǵy urpaqtyń sońǵy urpaqqa jınaǵan, qalyptastyrǵan mádenı qundylyqtaryn jetkizý;
- Balanyń tulǵasyn damytý;
- Balanyń, mekteptiń áleýmettik beıimdelýi,
Qandaı bir ádistermen pedagogıkalyq tehnologıany paıdalanbasyn, balanyń rýhanı jan dúnıesine áser etýde muǵalimniń óz tulǵasynyń áseri erekshe. Oqýshylardyń muǵalim boıyndaǵy eń baǵaly dep esepteıtin qasıetteri: balany jaqsy kórýi, meıirimdilik, sezimtaldyq, ádilettilik, talap qoıǵyshtyq, ázil aıta bilýi, keleshekke senimdilik, iske shyǵarmashylyqpen qaraý bolyp tabylady. Al, mundaı qasıetterge ege bolý úshin muǵalim rýhanı baı, zıaly jáne shyǵarmashyl tulǵa bolýy qajet. K. D. Ýshınskıı: «Oqý ornynyń talabyna kóp nárse baılanysty, eń bastysy tárbıeshiniń tulǵasynyń róli erekshe, jas urpaqqa beretin áserin oqýlyqpen, jazalaý jáne madaqtaýmen almastyrýǵa bolmaıdy», - dep jazǵan.
Árqaısymyz, stýdent ne jas muǵalim bolaıyq «muǵalim» degen sózdi estigende óziniń eń súıikti muǵalimderin kásibı sheberliktermen qosa, tutastaı tulǵa retinde esine alady.
Muǵalimniń tulǵasyn tutastaı alyp qaraý, árqaısysynyń jeke erekshelikterin de qosa qarastyrady. Sonymen HHİ ǵasyr muǵalimniń tulǵasy qandaı bolý kerek degen suraqtyń tóńireginde oı tolǵaý.
Pedagog – zıaly tulǵa. Ózin jınaqy, súıkimdi ustaıdy. Progresıvti kózqarastardy alǵa tartady. Synı kózqarasy qalyptasqan, ustamdy, ózgelerdiń pikirine syılastyqpen qaraıdy.
Júıeli túrde ózine - ózi baǵa berip, refleksıa jasap otyrady: mádenıeti, erýdısıasy joǵary, estetıkalyq, kórkemdik talǵamy bar. Saıasatqa, bilimge, ónerdegi jańalyqtarǵa qyzyǵýshylyq tanytady. Shyǵarmashylyqpen ózin - ózi úzdiksiz damytyp otyrady.
Pedagog – rýhanı baı tulǵaOnyń rýhanı baılyǵy balaǵa degen mahabbatynan, joǵary adamgershilik jáne uıat seziminen kórinedi. Ol óziniń oqýshylary jáne áriptesteriniń pikirimen sanasady. Tulǵanyń rýhanı baılyǵy ómirdiń mánin jáne ómir súrý maqsatyn, óziniń kásibı sheberligin aıqyndaýyna umtylýynda bolyp tabylady. Pedagog adamdardyń qarym - qatynasyna, álem sulýlyǵyna erekshe mán beredi. Onda empatıa men refleksıa joǵary damyǵan. Ol jańa ósip kele jatqan balanyń rýhanı áleminiń baılyǵyn túsinýge tyrysady, sondyqtan da óziniń planetarlyq, tipti kosmostyq oılaý úrdisin damytady.
Pedagog – shyǵarmashyl tulǵa.Ol birsaryndylyqty unatpaıdy, sondyqtan úzdiksiz izdenis ústinde, jańashyl. Oılap shyǵarý, júzege asyrý – onyń qalypty kásibı úlgisi.
Muǵalim – erkin tulǵa. Onyń erkindigi ómirde jáne kásibı qyzmette mádenıet áleminde óz ornyn tabýynan kórinedi. Onyń erkin oı - pikiri jáne kásibı jaýapkershilikti sezinýimen tutastyqta. Ózin - ózi baǵalaı alady, alaıda menmendikke jol bermeıdi. Ol materıaldyq jáne rýhanı qundylyqtar áleminde óz baǵytyn erkin aıyra alady, pedagogıkalyq dogmalardan aýlaq. Ol batyl sheshim qabyldaıdy, óziniń ómirlik pozısıasy bar, ıaǵnı aınaladaǵy ortaǵa, adamdarǵa, ózine degen qarym - qatynastyń berik júıesi bar.
Pedagog – adamgershiligi mol, meıirimdi tulǵa.Búkil tirshilik ataýlyǵa, ásirese balaǵa úlken súıispenshilikpen qaraıdy. Ózimen kóz qarasy sáıkes kelmeıtin adamdarǵa tózimdilik tanytady. Ár ult ókilderine jáne halyqtyń salt - dástúrlerine syılastyqpen qaraıdy.
Pedagog – básekelestikti tulǵa. Joǵary kásibı sheberlikti meńgerý úshin rynok jaǵdaıynda óziniń jetistikteri men kemshilikterin bilip, myqty jaqtaryna súıene otyryp, álsiz jaqtaryn jetildirip otyrý kerek. Ozyq pedogogıkalyq tájirıbelerdi oqyp, tanyp óz oı eleginen ótkize otyryp, shyǵarmashylyqpen qoldana bilý kerek. Kásibı máni bar basylymdardy qadaǵalap, úzdiksiz bilim jetildirý kýrstarynan ótip otyrǵan jón. Básekelestikti tulǵa bolý úshin tek óz elimizde emes, bilim keńistiginde bolyp jatqan jańalyqtardan habardar bolady, joǵary eńbek nátıjesine jetýge umtylady.
Pedagog mádenıet adamy. Ol belgili bir mádenı keńistik pen áleýmettik - mádenı sıtýasıalardy eskere otyryp, eń jańa ǵylym, óner jetistikterin boıyna sińiredi. Óz halqynyń ádet - ǵurpy men salt – dástúrin baǵalaıdy, biledi. Kórkem jáne kásibı ádebıetterge qyzyǵýshylyq tanytady, ónerdiń alýan túrine mán beredi, eń bastysy óziniń shákirtterine qyzyqtyra biledi.
Pedagog tárbıeshi.Pedagog qandaı bir baǵytty qalamasyn, qandaı mindetterdi sheshpesin, negizgi qyzmeti – tárbıeshilik. Tárbıe úrdisi tárbıelenýshilerdiń alýan túrli is - áreketterin (oıyn, oqý, eńbek, jeke, ujymdyq) pedagogıkalyq basqarý negizinde júzege asady
Qazirgi kezeńde tárbıeshi – pedagogtyń tárbıe jumysyn uıymdastyrýshy retinde naqty tárbıe mindetterin sheshýge baǵyttalǵan bilim, bilik qabiletterine taldaý jasaý kerek. Muǵalim – tárbıeshi úshin eń mańyzdy, eń sheshýshi qundylyqtarǵa nazar aýdarǵan jón. Qundylyqtar júıesi qazirgi muǵalimderdiń pedagogıkalyq mádenıetiniń mazmunyn aıqyndaıdy. Negizgi qundylyqtardyń eń bastysy – bala, onyń rýhanı – adamgershilik álemi. Muǵalim úshin eń mańyzdysy, onyń iskerligi bolyp esepteledi, sonymen qatar, psıhologıalyq mádenıettiń de róli erekshe. Bala psıhologıasynyń damýyndaǵy qaıshylyqtar men qıyndyqtardy túsiný úshin qajet. P. P. Blonskıı muǵalimderdi «praktıkalyq psıholog» bolýǵa shaqyrady. Tárbıelenýshilerdiń jan - dúnıesin túsinip, sezinip, olardyń jeke - psıhologıalyq qasıetterin baǵalaǵan jaǵdaıda ǵana tabysqa jete alady
Pedagog tárbıelenýshiniń senimine, súıispenshiligine ádiletti bolǵanda ǵana bólene alady. Sondyqtan ujymdaǵy tárbıeshi men tárbıelenýshiniń arasyndaǵy adamgershilik – psıhologıalyq ahýal sheshýshi ról atqarady.
Balalardy qyzyqtyrý, bilim alýdyń qajet ekenin sezindirýdiń mańyzdylyǵyna naqty is - sharaǵa qatysýyn qamtamasyz etý arqyly kóz jetkizedi, bul tabysqa jetýdiń alǵashqy qadamy bolyp sanalady.
Jumystyń kelesi kezeńi – tárbıe isin júzege asyrý barysynda balalardy uıymdastyryp, toptyq ujymdyq, ujymdyq yntymaqtasýy men shyǵarmashylyq is - áreketin júzege asyrý.
Pedagog tárbıeshi jobalaı, boljaı bilý kerek. Bir kún, bir apta, bir aı, bir jyldy jobalap, boljaı bilgen jón.
Sonymen birge, tárbıeshiniń tárbıelenýshimen belsendi qarym-qatynas qura bilý tyńdaı da, tyńdata da bilý kerek. Der kezinde batyl sheshim qabyldaı alýy da mańyzdy. Joǵary rýhanı deńgeıi, zıalylyq, jumsaq jymıys, jaıly daýys, jeńil ázil eń kishkentaı balalardan bastap, eresekterge de unaıdy.
Jeńil ázil arqyly shıelenisti jaǵdaıdyń betin qaıtarýǵa bolady.
Pedagog – tárbıeshi úzdiksiz dańq pen tabysqa kenele bermeıdi. Qıyn jaǵdaılarda tyǵyryqtan shyǵý úshin jeńil ázil (ıýmor) kerek - aq.
Pedagog - tárbıeshi ózin - ózi baqylap, pedagogıkalyq is - áreketin der kezinde túzete bilgen jón.
Pedagog tárbıeshi oqýshy tulǵasyna tárbıelik yqpal etýdi biriktire, kiriktire bilgeni durys. Otbasy, mektep, dostaryn qamtyp, mezgilinde kómekke kele bilý kerek. Pedagog keıbir shıelenisti jaǵdaıdan óziniń ıntýısıasy jáne shyǵarmashylyǵy arqyly ǵana shyǵa alady. Psıholog, pedagog P. P Blonskıı « Naǵyz muǵalim ensıklopedıalyq sózdik emes, alaıda ol Sokrat»- dep jazǵan edi.( 2/b. 618)
Naǵyz pedagog eń aldymen shyǵarmashyl jáne kásibı oılaıtyn adam ekeni anyq. Baqytty pedagog qana oqýshylaryn baqytqa kenelte alady. Tek meıirimdi muǵalim ǵana oqýshyǵa meıirim dánin sebe alady. Ózin - ózi damyta alatyn pedagog oqýshylaryn ózin - ózi damytýǵa yntalandyra alady. Sondyqtan biz oqýshylarymyz kútkendeı muǵalim bolýymyz óte qajetti.
Taqyryptyq jospar, sabaq josparyn jasaǵanda oqytýshy tek óziniń jumysyn ǵana emes, oqýshylardyń is - áreketiniń sol pánge degen jeke kóz qarasymen bilim deńgeıin, qyzyǵýy men qabiletin eskerte otyrý qajet. Oqýshylardyń alýan túrli is - áreketterin jobalaǵan kezde oqytýshy ujymdyq jáne jekelik sheshim qabyldaý úshin jan - jaqty mindetter men tapsyrmalardy irikteý kerek: reprodýktıvti jáne shyǵarmashylyq, oqytýshylyq, damytýshylyq jáne jattyǵýshylyqty eskergen jón. Qazirgi oqytýshylar oqý materıalyn problemaly túsindirý, evrıstıkalyq áńgime júrgize bilý, dıskýssıalyq jaǵdaı jasaı alýy, ıntellektýaldy - shyǵarmashyl ahýal jasaý, stýdentterdiń oqý - zertteýshilik qyzmetin uıymdastyrýy qajet.
Shákirt tulǵasyn óz pánin jetik bilýge oqytý arqyly tárbıelenedi. Konsepsıa men tehnologıalardy oqytý men tárbıeleý, jumys túrlerin jınaqtaý pedagogıkalyq qyzmetti tıimdi etedi. Árbir oqytýshynyń óziniń shyǵarmashylyq laboratorıasy bolý kerek, dıdaktıkalyq materıaldar kompleksi, aýdıo, vıdeo, tehnıkalyq quraldar, kompúterlik tehnıkany meńgerý jáne paıdalaný ǵana qalypty jaǵdaıy bolýy tıis. Oqytýshy búkil ádis - tásilderin biriktirip, kiriktirip paıdalanǵanda joǵary kórsetkishterge jetedi.
Pedagog - ádisker. Qazirgi jaǵdaıda pedagog qyzmetiniń aýqymy keń jáne alýan túrli. Onyń negizgi baǵyttarynyń biri – ádiskerlik mádenıetin ózin - ózi damytýy, kásibı sheberligin úzdiksiz arttyryp otyrýy. Ádisker – pedagog óziniń jumysyn joǵary deńgeıde júrgizip qana qoımaı, basqalarǵa óz tájirıbelerdi taýyp, tanyp, tarata bilý kerek; b) oqý - ádiskerlik problemalardy tanyp, taldama jasaıdy; v) alýan túrli ádiskerlik jumystardy tıimdi tutastyra bilýi kerek; g) jas pedagogtardyń ózin - ózi damytýǵa kómek beredi. Ózin - ózi damytýǵa baǵdarlama qurǵanda jalpy - mádenı, fılosofıalyq - ádistemelik, tárbıelik, dıdaktıkalyq, pedagogıkalyq, psıhologıalyq, tehnıkalyq daıyndyqtarǵa nazar aýdarady. Ádistemelik jumystyń óz máninde júrýine «ashyq sabaqtardyń» róli zor. Pedagog óz oqý ornynyń kóleminde shektelip qalmaı, semınarlarǵa, konferensıalarda qatysý belsendilik tanytady. Bilim jetildirý kýrstaryna qatysady.
Pedagog – zertteýshi. Pedagog zertteýshi retinde óziniń pedagogıkalyq qyzmetinde qaıshylyqtar men qıyndyqtarǵa kezdesedi, ony sheshýge degen qajettilik týyndaıdy. Jumysqa shyǵarmashylyqpen qaraý, shabyttaný – zertteýshiliktiń qozǵaýshy kúshi bolyp tabylady. Pedagogıkalyq ınovasıanyń damýyna baılanysty, pedagogıkalyq eksperıment júrgize otyryp tipti jas pedagogtar da óziniń zertteýshilik qabiletin dáleldeı alady. Sondyqtan pedagogıkalyq negizgi mindetteriniń biri metodıkalyq mádenıet arqyly ózin - ózi damytý bolyp tabylady.
Qyzylorda qalasy, №215 orta mektebiniń
qazaq tili men ádebıeti páni muǵalimi Manat Beketova
Taqyryby: Pedagog - shyǵarmashylyqpen ózin - ózi damytýshy tulǵa
Pedagog – zıaly tulǵa jáne mádenıet adamy.
Qazirgi zaman talabyna saı muǵalim bolý eń jaýapty, eń kúrdeli, eń zıaly mamandyq bolyp tabylady. Sebebi, ol adamdy qalyptastyrýǵa, damytýǵa baǵyttalǵan zor jaýapkershilikti qajet etetin mamandyq.
Qazirgi mekteptiń mindetteri:
- Aldyńǵy urpaqtyń sońǵy urpaqqa jınaǵan, qalyptastyrǵan mádenı qundylyqtaryn jetkizý;
- Balanyń tulǵasyn damytý;
- Balanyń, mekteptiń áleýmettik beıimdelýi,
Qandaı bir ádistermen pedagogıkalyq tehnologıany paıdalanbasyn, balanyń rýhanı jan dúnıesine áser etýde muǵalimniń óz tulǵasynyń áseri erekshe. Oqýshylardyń muǵalim boıyndaǵy eń baǵaly dep esepteıtin qasıetteri: balany jaqsy kórýi, meıirimdilik, sezimtaldyq, ádilettilik, talap qoıǵyshtyq, ázil aıta bilýi, keleshekke senimdilik, iske shyǵarmashylyqpen qaraý bolyp tabylady. Al, mundaı qasıetterge ege bolý úshin muǵalim rýhanı baı, zıaly jáne shyǵarmashyl tulǵa bolýy qajet. K. D. Ýshınskıı: «Oqý ornynyń talabyna kóp nárse baılanysty, eń bastysy tárbıeshiniń tulǵasynyń róli erekshe, jas urpaqqa beretin áserin oqýlyqpen, jazalaý jáne madaqtaýmen almastyrýǵa bolmaıdy», - dep jazǵan.
Árqaısymyz, stýdent ne jas muǵalim bolaıyq «muǵalim» degen sózdi estigende óziniń eń súıikti muǵalimderin kásibı sheberliktermen qosa, tutastaı tulǵa retinde esine alady.
Muǵalimniń tulǵasyn tutastaı alyp qaraý, árqaısysynyń jeke erekshelikterin de qosa qarastyrady. Sonymen HHİ ǵasyr muǵalimniń tulǵasy qandaı bolý kerek degen suraqtyń tóńireginde oı tolǵaý.
Pedagog – zıaly tulǵa. Ózin jınaqy, súıkimdi ustaıdy. Progresıvti kózqarastardy alǵa tartady. Synı kózqarasy qalyptasqan, ustamdy, ózgelerdiń pikirine syılastyqpen qaraıdy.
Júıeli túrde ózine - ózi baǵa berip, refleksıa jasap otyrady: mádenıeti, erýdısıasy joǵary, estetıkalyq, kórkemdik talǵamy bar. Saıasatqa, bilimge, ónerdegi jańalyqtarǵa qyzyǵýshylyq tanytady. Shyǵarmashylyqpen ózin - ózi úzdiksiz damytyp otyrady.
Pedagog – rýhanı baı tulǵaOnyń rýhanı baılyǵy balaǵa degen mahabbatynan, joǵary adamgershilik jáne uıat seziminen kórinedi. Ol óziniń oqýshylary jáne áriptesteriniń pikirimen sanasady. Tulǵanyń rýhanı baılyǵy ómirdiń mánin jáne ómir súrý maqsatyn, óziniń kásibı sheberligin aıqyndaýyna umtylýynda bolyp tabylady. Pedagog adamdardyń qarym - qatynasyna, álem sulýlyǵyna erekshe mán beredi. Onda empatıa men refleksıa joǵary damyǵan. Ol jańa ósip kele jatqan balanyń rýhanı áleminiń baılyǵyn túsinýge tyrysady, sondyqtan da óziniń planetarlyq, tipti kosmostyq oılaý úrdisin damytady.
Pedagog – shyǵarmashyl tulǵa.Ol birsaryndylyqty unatpaıdy, sondyqtan úzdiksiz izdenis ústinde, jańashyl. Oılap shyǵarý, júzege asyrý – onyń qalypty kásibı úlgisi.
Muǵalim – erkin tulǵa. Onyń erkindigi ómirde jáne kásibı qyzmette mádenıet áleminde óz ornyn tabýynan kórinedi. Onyń erkin oı - pikiri jáne kásibı jaýapkershilikti sezinýimen tutastyqta. Ózin - ózi baǵalaı alady, alaıda menmendikke jol bermeıdi. Ol materıaldyq jáne rýhanı qundylyqtar áleminde óz baǵytyn erkin aıyra alady, pedagogıkalyq dogmalardan aýlaq. Ol batyl sheshim qabyldaıdy, óziniń ómirlik pozısıasy bar, ıaǵnı aınaladaǵy ortaǵa, adamdarǵa, ózine degen qarym - qatynastyń berik júıesi bar.
Pedagog – adamgershiligi mol, meıirimdi tulǵa.Búkil tirshilik ataýlyǵa, ásirese balaǵa úlken súıispenshilikpen qaraıdy. Ózimen kóz qarasy sáıkes kelmeıtin adamdarǵa tózimdilik tanytady. Ár ult ókilderine jáne halyqtyń salt - dástúrlerine syılastyqpen qaraıdy.
Pedagog – básekelestikti tulǵa. Joǵary kásibı sheberlikti meńgerý úshin rynok jaǵdaıynda óziniń jetistikteri men kemshilikterin bilip, myqty jaqtaryna súıene otyryp, álsiz jaqtaryn jetildirip otyrý kerek. Ozyq pedogogıkalyq tájirıbelerdi oqyp, tanyp óz oı eleginen ótkize otyryp, shyǵarmashylyqpen qoldana bilý kerek. Kásibı máni bar basylymdardy qadaǵalap, úzdiksiz bilim jetildirý kýrstarynan ótip otyrǵan jón. Básekelestikti tulǵa bolý úshin tek óz elimizde emes, bilim keńistiginde bolyp jatqan jańalyqtardan habardar bolady, joǵary eńbek nátıjesine jetýge umtylady.
Pedagog mádenıet adamy. Ol belgili bir mádenı keńistik pen áleýmettik - mádenı sıtýasıalardy eskere otyryp, eń jańa ǵylym, óner jetistikterin boıyna sińiredi. Óz halqynyń ádet - ǵurpy men salt – dástúrin baǵalaıdy, biledi. Kórkem jáne kásibı ádebıetterge qyzyǵýshylyq tanytady, ónerdiń alýan túrine mán beredi, eń bastysy óziniń shákirtterine qyzyqtyra biledi.
Pedagog tárbıeshi.Pedagog qandaı bir baǵytty qalamasyn, qandaı mindetterdi sheshpesin, negizgi qyzmeti – tárbıeshilik. Tárbıe úrdisi tárbıelenýshilerdiń alýan túrli is - áreketterin (oıyn, oqý, eńbek, jeke, ujymdyq) pedagogıkalyq basqarý negizinde júzege asady
Qazirgi kezeńde tárbıeshi – pedagogtyń tárbıe jumysyn uıymdastyrýshy retinde naqty tárbıe mindetterin sheshýge baǵyttalǵan bilim, bilik qabiletterine taldaý jasaý kerek. Muǵalim – tárbıeshi úshin eń mańyzdy, eń sheshýshi qundylyqtarǵa nazar aýdarǵan jón. Qundylyqtar júıesi qazirgi muǵalimderdiń pedagogıkalyq mádenıetiniń mazmunyn aıqyndaıdy. Negizgi qundylyqtardyń eń bastysy – bala, onyń rýhanı – adamgershilik álemi. Muǵalim úshin eń mańyzdysy, onyń iskerligi bolyp esepteledi, sonymen qatar, psıhologıalyq mádenıettiń de róli erekshe. Bala psıhologıasynyń damýyndaǵy qaıshylyqtar men qıyndyqtardy túsiný úshin qajet. P. P. Blonskıı muǵalimderdi «praktıkalyq psıholog» bolýǵa shaqyrady. Tárbıelenýshilerdiń jan - dúnıesin túsinip, sezinip, olardyń jeke - psıhologıalyq qasıetterin baǵalaǵan jaǵdaıda ǵana tabysqa jete alady
Pedagog tárbıelenýshiniń senimine, súıispenshiligine ádiletti bolǵanda ǵana bólene alady. Sondyqtan ujymdaǵy tárbıeshi men tárbıelenýshiniń arasyndaǵy adamgershilik – psıhologıalyq ahýal sheshýshi ról atqarady.
Balalardy qyzyqtyrý, bilim alýdyń qajet ekenin sezindirýdiń mańyzdylyǵyna naqty is - sharaǵa qatysýyn qamtamasyz etý arqyly kóz jetkizedi, bul tabysqa jetýdiń alǵashqy qadamy bolyp sanalady.
Jumystyń kelesi kezeńi – tárbıe isin júzege asyrý barysynda balalardy uıymdastyryp, toptyq ujymdyq, ujymdyq yntymaqtasýy men shyǵarmashylyq is - áreketin júzege asyrý.
Pedagog tárbıeshi jobalaı, boljaı bilý kerek. Bir kún, bir apta, bir aı, bir jyldy jobalap, boljaı bilgen jón.
Sonymen birge, tárbıeshiniń tárbıelenýshimen belsendi qarym-qatynas qura bilý tyńdaı da, tyńdata da bilý kerek. Der kezinde batyl sheshim qabyldaı alýy da mańyzdy. Joǵary rýhanı deńgeıi, zıalylyq, jumsaq jymıys, jaıly daýys, jeńil ázil eń kishkentaı balalardan bastap, eresekterge de unaıdy.
Jeńil ázil arqyly shıelenisti jaǵdaıdyń betin qaıtarýǵa bolady.
Pedagog – tárbıeshi úzdiksiz dańq pen tabysqa kenele bermeıdi. Qıyn jaǵdaılarda tyǵyryqtan shyǵý úshin jeńil ázil (ıýmor) kerek - aq.
Pedagog - tárbıeshi ózin - ózi baqylap, pedagogıkalyq is - áreketin der kezinde túzete bilgen jón.
Pedagog tárbıeshi oqýshy tulǵasyna tárbıelik yqpal etýdi biriktire, kiriktire bilgeni durys. Otbasy, mektep, dostaryn qamtyp, mezgilinde kómekke kele bilý kerek. Pedagog keıbir shıelenisti jaǵdaıdan óziniń ıntýısıasy jáne shyǵarmashylyǵy arqyly ǵana shyǵa alady. Psıholog, pedagog P. P Blonskıı « Naǵyz muǵalim ensıklopedıalyq sózdik emes, alaıda ol Sokrat»- dep jazǵan edi.( 2/b. 618)
Naǵyz pedagog eń aldymen shyǵarmashyl jáne kásibı oılaıtyn adam ekeni anyq. Baqytty pedagog qana oqýshylaryn baqytqa kenelte alady. Tek meıirimdi muǵalim ǵana oqýshyǵa meıirim dánin sebe alady. Ózin - ózi damyta alatyn pedagog oqýshylaryn ózin - ózi damytýǵa yntalandyra alady. Sondyqtan biz oqýshylarymyz kútkendeı muǵalim bolýymyz óte qajetti.
Taqyryptyq jospar, sabaq josparyn jasaǵanda oqytýshy tek óziniń jumysyn ǵana emes, oqýshylardyń is - áreketiniń sol pánge degen jeke kóz qarasymen bilim deńgeıin, qyzyǵýy men qabiletin eskerte otyrý qajet. Oqýshylardyń alýan túrli is - áreketterin jobalaǵan kezde oqytýshy ujymdyq jáne jekelik sheshim qabyldaý úshin jan - jaqty mindetter men tapsyrmalardy irikteý kerek: reprodýktıvti jáne shyǵarmashylyq, oqytýshylyq, damytýshylyq jáne jattyǵýshylyqty eskergen jón. Qazirgi oqytýshylar oqý materıalyn problemaly túsindirý, evrıstıkalyq áńgime júrgize bilý, dıskýssıalyq jaǵdaı jasaı alýy, ıntellektýaldy - shyǵarmashyl ahýal jasaý, stýdentterdiń oqý - zertteýshilik qyzmetin uıymdastyrýy qajet.
Shákirt tulǵasyn óz pánin jetik bilýge oqytý arqyly tárbıelenedi. Konsepsıa men tehnologıalardy oqytý men tárbıeleý, jumys túrlerin jınaqtaý pedagogıkalyq qyzmetti tıimdi etedi. Árbir oqytýshynyń óziniń shyǵarmashylyq laboratorıasy bolý kerek, dıdaktıkalyq materıaldar kompleksi, aýdıo, vıdeo, tehnıkalyq quraldar, kompúterlik tehnıkany meńgerý jáne paıdalaný ǵana qalypty jaǵdaıy bolýy tıis. Oqytýshy búkil ádis - tásilderin biriktirip, kiriktirip paıdalanǵanda joǵary kórsetkishterge jetedi.
Pedagog - ádisker. Qazirgi jaǵdaıda pedagog qyzmetiniń aýqymy keń jáne alýan túrli. Onyń negizgi baǵyttarynyń biri – ádiskerlik mádenıetin ózin - ózi damytýy, kásibı sheberligin úzdiksiz arttyryp otyrýy. Ádisker – pedagog óziniń jumysyn joǵary deńgeıde júrgizip qana qoımaı, basqalarǵa óz tájirıbelerdi taýyp, tanyp, tarata bilý kerek; b) oqý - ádiskerlik problemalardy tanyp, taldama jasaıdy; v) alýan túrli ádiskerlik jumystardy tıimdi tutastyra bilýi kerek; g) jas pedagogtardyń ózin - ózi damytýǵa kómek beredi. Ózin - ózi damytýǵa baǵdarlama qurǵanda jalpy - mádenı, fılosofıalyq - ádistemelik, tárbıelik, dıdaktıkalyq, pedagogıkalyq, psıhologıalyq, tehnıkalyq daıyndyqtarǵa nazar aýdarady. Ádistemelik jumystyń óz máninde júrýine «ashyq sabaqtardyń» róli zor. Pedagog óz oqý ornynyń kóleminde shektelip qalmaı, semınarlarǵa, konferensıalarda qatysý belsendilik tanytady. Bilim jetildirý kýrstaryna qatysady.
Pedagog – zertteýshi. Pedagog zertteýshi retinde óziniń pedagogıkalyq qyzmetinde qaıshylyqtar men qıyndyqtarǵa kezdesedi, ony sheshýge degen qajettilik týyndaıdy. Jumysqa shyǵarmashylyqpen qaraý, shabyttaný – zertteýshiliktiń qozǵaýshy kúshi bolyp tabylady. Pedagogıkalyq ınovasıanyń damýyna baılanysty, pedagogıkalyq eksperıment júrgize otyryp tipti jas pedagogtar da óziniń zertteýshilik qabiletin dáleldeı alady. Sondyqtan pedagogıkalyq negizgi mindetteriniń biri metodıkalyq mádenıet arqyly ózin - ózi damytý bolyp tabylady.
Qyzylorda qalasy, №215 orta mektebiniń
qazaq tili men ádebıeti páni muǵalimi Manat Beketova
You Might Also Like
-
Tik tórtburyshtyń (sharshynyń) perımetrin tabý
