InfoHub Logo

Ertede bir bes aǵaıyndy jigit bar eken. Beseýi bir báıterektiń qasyna jarty jer salǵan eken. Egini pisken soń, túnde kelip bireý jep ketedi eken. Sonan soń olar eginin kúzetipti. Áýeli úlken aǵasy kúzetipti, biraq eshkimdi kórmepti. Solaısha tórt aǵasy tórt kún kúzetipti. Besinshi kúni eń kishisi kúzetipti, aty Qaraǵylysh eken. Qaraǵylysh kúzetken kúni kókten bir qara bıe kelipti. Egindi jep jatqanda Qaraǵylysh ony ustap alypty. Sonda álgi qara bıe aıtypty:

— Eı, bala, meni jiber, — dedi. — Meniń bes qulynym bar, beseýin beseýińe bereıin, — dedi.

Qaraǵylysh ony qoıa berdi. Sonan soń qara bıe qulyndaryn alyp kelip, eń kishisin Qaraǵylyshqa berdi, bóten tórteýin tórt aǵasyna berdi. Sonda bári jarysqanda Qaraǵylysh ozady eken.

Bir kúni Qaraǵylysh julyndaı jerden tútin kóripti. Kórgen soń soǵan barypty. Barsa, bir jalmaýyz kempirdiń úıi eken. Ol kempirdiń bes qyzy bar eken. Qyzdarynyń oınaıtyn, jatatyn, tamaq ishetin úıleri bólek-bólek eken. Sonda Qaraǵylysh qyzdardyń oınaıtyn úıine baryp, kilemniń astyna jatypty. Qyzdar kele bergende, kilemdi kóterip qalypty. Sonda qyzdar oıbaılap sheshesine barypty. Sheshesi urysyp jiberipti. Sonan soń qyzdar kelip oınap otyrǵanda, Qaraǵylysh qyzdardy ustap alyp, tórteýin eki qoltyǵyna tyǵyp, bireýin ıinine tyǵyp, atyna minip qashypty. Qashqanda kempir Qaraǵylyshqa jylap aıtypty:

— Qyzdarymdy erteń uzataıyn, búgin óziń qon! — depti.

Sonan soń Qaraǵylysh qyzdaryn ózine berip, ózi qonypty.

Kesh bolǵan soń, Qaraǵylyshqa uıyqta dep, tósek salyp beripti. Qaraǵylysh tysqa shyqsa, aty bir kózinen qan, bir kózinen jas aǵyp tur eken. Sonda aty aıtypty:

— Sen búgin uıyqtama, uıyqtasań seni óltiredi, jalmaýyz kempir temir tis soqtyryp jatyr, — dedi.

Qaraǵylysh úıge kelip, uıyqtamaı jatypty. Sonda kempir kelip, esikti qarap aıtypty:

— Uıyqta shyraǵym! — depti de, ketip qalypty.

Birazdan soń taǵy kelipti. Sóıtip júrgende tań atyp qalypty. Sonan soń kempir qyzdaryn yrǵap-jyrǵap uzatypty, sonda aıtypty:

— Osy jerde úsh bel bar, ekeýine qonbańdar, eń shetkisine qonyńdar, — depti.

Kún kesh bolǵan soń tórt aǵasy eń ortadaǵysyna qonypty. Qaraǵylysh jańǵyz ózi eń shetkisine baryp qonypty. Qaraǵylysh erteń turǵan soń tórt aǵasy jylap jatyr eken, esitipti olarǵa bir kisi aıtady eken:

— Qaraǵylyshty ákep berseńder, jibereıin,— dep.

Sony Qaraǵylysh esitipti de, soǵan kelipti. Kelse — bir aıdahar eken. Ol aıdahar bóten aǵalaryn qoıa berip, Qaraǵylyshty alyp qalypty. Sonan soń Qaraǵylyshqa aıtypty:

— Bermes hannyń ólmes qyzyn ákep ber!— depti.

Qaraǵylysh jaraıdy dep ketipti.

Kele jatsa, bir taýdy bir taýǵa qosyp jatqan kisige jolyǵady. Sonda Qaraǵylysh surapty:

— Neǵylyp júrsiń?—dep.

Ol kisi aıtypty:

— Qaraǵylyshqa joldas bolaıyn dep júrmin, — depti.

Sonymen júrgende Qaraǵylysh taǵy bir kóldi kólge qosyp jatqan kisini joldas qylyp alypty jáne bir mergendi jáne bir shapshańdy. Shapshań sonsha asqan eken. Eki otyrǵan saýysqannyń biriniń quıryǵyn birine kesip alyp jalǵaıdy eken. Solarmen bir atqa minisip kelipti. Kelse, bir eki taý kóripti. Sol taýdyń búıirinen iriń aǵyp jatyr eken. Munyń astynda hannyń aýyly bar eken. Qaraǵylysh hanǵa baryp aıtypty:

— Seniń qyzyńdy alaıyn dep keldim, — depti.

Sonan soń han aıtypty:

— Bes aıla qylamyn, beseýin de tapsań qyzymdy beremin, taba almasan óltiremin! — dedi.

— Áýeli at jarystyramyz, — dep, at jarystyrypty. Sonda Qaraǵylyshtyń aty aldymen kelipti. Sonan soń han: «jaıaý kisi jarystyramyn» depti. Sonda Qaraǵylysh manaǵy júırikti shyǵarypty, han bir kempirdi shyǵarypty. Ol kempir bir shelek bal alypty. Jarysardyń aldynda ol kempir júırigine baldy berip-berip mas qylypty, uıyqtatyp tastap, ózi ketip qalypty. Sonda jer tyńdaýshyda aıtypty:

— Sol bir adam keledi, — depti.

Sonda Qaraǵylysh mergenge:

— At! — depti.

Mergen basyndaǵy shelekti atypty. Shelektiń dyńǵyrlaǵan daýysymen júırik oıanyp tura salyp, ornynan bir ýys topyraq ala salyp júgiripti. Kempirge jetken soń ol:

— Sheshe! — depti.

Sonda kempir artqa qaraǵanda, kózine topyraq shashyp qalǵanda, kempir oıbaılap qalypty. Sóıtip, júırik aldymen kelipti.

Sonan soń han barlyǵyn bir temir úıge qamapty da, jan-jaǵynan kórik basypty. Sonda manaǵy kól urttaǵysh eki urtyna eki kóldiń sýyn urttap ákelip, úıge shashypty. Sonan soń han qyzyn uzatypty. Manaǵy Qaraǵylyshtyń joldastary ornynda qalypty. Olarǵa Qaraǵylysh kıim bergen eken, olar almapty. Sonan soń Qaraǵylysh qyzdy aıdaharǵa ákelip beripti de, ózi ketip, aǵalaryn taýyp alypty.

---