InfoHub Logo

Qarash batyrdyń árbir saparynan qaldyrmaı ertip júretin Boqtaı degen nemere inisi bolypty. Boqtaıdyń kózi óte ótkir eken, alystaǵyny janynda turǵandaı kóredi eken. Birde Qarash batyrdyń qaryndasyn qyrǵyzdar alyp qashyp ketedi. Ol Boqtaıdy ertip Sýyqtóbeniń qyrǵyzǵa ótetin asýyna shyǵady.

— Qarashy, qyrǵyzdar neǵyp júr? — deıdi. Boqtaı qolyn qalqalap qarap:

— Shýdyń arǵy jaǵynda jeti boz úı tigilip tur. Aldynda adamdar júr. Saqaly aq shal qara sholaq ıti bar, qoı baǵyp júr.

Qarash batyr: «Qyzdy qaıtar! Qyzdy qaıtar!» — dep aıǵaı salady. Qarash batyrdyń daýysy kúngeıdegi qyrǵyzdarǵa jetedi.

— Endi neǵyp jatyr? Qarashy, — deıdi Qarash.

— El úrkip, úıin jyǵýda. Malyn aıdap qasha bastady. Úsh adam atpen shyqty. Shý sýynan ótip keledi. Arasynda bireýi qyz deıdi.

— E-e, onda qyzdy alyp keledi eken, — deıdi Qarash. Qyrǵyzdar aıybyn ótep, Qarash batyr olarmen tatýlasypty. Taǵy bir kúni Qarash batyr Boqtaıdy ertip Sýyqtóbege shyǵady. Qarash:

— Qopa jaqqa qarashy, jurt neǵyp júr eken? — deıdi Boqtaı.

— Qopada kún jyly, jýsannyń túbi bosap tur, mal toq. Bir boz bıe toıǵannan taýǵa qarap tur. Alty úıir jylqy jaıylyp júr. Tómenirekte — úsh úı. Ekeýi boz, bireýi aq. Qora salypty. Qoranyń aldynda bir áıel dáret alyp otyr. Qolynda kúmis qumǵany bar. Qarash batyr Boqtaıdy synaǵysy kelip:

— Júrshi, sonda baraıyq! — deıdi.

Ekeýi attaryna minip jolǵa shyǵady. Tús aýa qopaǵa jetedi. Malshylar aldarynan shyǵyp qarsy alady.

Birde Qarash batyr dastarhan basynda otyrǵanda ystyq sorpa ákelinipti. Sol sátte syrtynan «Attan, attan!» degen ashshy daýys estilipti. Asty kúttirip qoıýǵa bolmaıdy, — dep Qarash batyr ystyq, býy burqyrap turǵan tostaǵan dámdi simire salypty. Dalada turǵan ertteýli atyna minip shaýyp ketipti.

Aýyldyń syrtyna shyǵa bergende kekirip qalsa, ystyq sorpa attyń jalyna tógilip, janýardyń jaly jıdip túsken eken...

Bir shabýylda qyrǵyzdar Qarash batyrdy qolǵa túsiripti. Batyrdyń kıesi bar ekenin biletin qyrǵyzdar oǵan eshbir zábir kórsetpeı, tamaǵyn berip qys boıy baǵypty.

El uıyqtaǵan kezde bir kelinshek Qarash batyrǵa bir tabaqqa tamaq salyp, qymyzymen qosa ákelip turady. Bir kúni batyr oǵan:

— Menen qandaı tilek tilep kelip júrsiń? — deıdi. Kelinshek:

— Sizdiń áýlıeligińizdi estip, bata suraıyn dep edim, balam joq, — deıdi. Qarash batyr oǵan aq batasyn beredi. Kóktem shyǵyp, kósherde qyrǵyzdar:

— Erteńgi kúni jaıaý tastap ketkensińder, — dep kek qylmasyn degen oımen batyrdyń qasyna bir at tastap ketedi.

Kelesi jyly álgi áıel balaly bolady, atyn Janqarash qoıypty. Janqarash óse kele elin bılep, syıly adam bolypty. Qasıetti Qarash batyr uzaq ómir súrip, segizinshi músheline ilingende qatty aýyrady. Qaıtaryna birneshe kún qalǵanda Qarash aǵaıyn-týǵandaryn shaqyryp, olarmen qoshtasa otyryp bylaı deıdi:

— Elimdi, jerimdi qorǵaımyn dep soǵysyp júrip dushpanymdy aıamadym. Múmkin, múmkin talaılardyń qanyn orynsyz aǵyzǵan shyǵarmyn. Átteń, shirkin, dúnıe! Eń bolmasa sol kóp jaýdyń qumalaqtaı bir oǵy buıyrmapty. Jaý qolynan mert bolsam, kóp kúnámniń tıtteı bir mysqaly kemir me edi?

— Shyraqtarym, senderden suraıtyn bir jaıym bar: Sonaý tústik jaqtaǵy úlken-úlken taýlardy kórdińder me? Qońyrtóbe, Shoqpartas, yrǵaıty, solardyń bergi etegi — Kólqamys jaǵy. Sol arada shaǵyn ǵana beıit bar. Meniń úlken naǵashym sonda jatyr deýshi edi ákem marqum. Meni sonda jerleńder, — deıdi.

Oqýǵa keńes beremiz:

Jalańtós batyr

Elshibek batyr týraly

Aldıar batyr týraly

---