InfoHub Logo

Synyby: 7
Taqyryby: Qarym - qatynas mádenıeti
Sabaq túri: Ashyq sabaq
Maqsaty: Oqýshylardy mektepte, otbasynda, qorshaǵan ortada ózara qarym - qatynastaryn jaqsartýǵa úıretý. Adamı qasıetter men adamgershilikke úıretý.
Kórnekilikter: Oqýlyq, dápter, úntaspa, túrli - tústi qaǵazdan jasalynǵan júreksheler.
Shattyq sheńberi: Balalar barlyǵy dástúrli shattyq sheńberine turyp jaqsy, jaǵymdy kóńil - kúımen Ǵ. Naýryzbaevtyń Ádemi ánin úntaspaǵa qosylyp aıtady.

Kún sáýlesi tógilgeni ádemi,
Kempirqosaq kerilgeni ádemi.
Kók shalǵynda asyr salyp júrgende,
Kók kóbelek kórinedi ádemi.
Jas shybyqtyń búr ashqany ádemi,
Alma aǵashtyń gúl ashqany ádemi.
Qarıalar jol ústinde kezdesip,
Amandyqty surasqany ádemi.
Bulbul qustyń saıraǵany ademi,
Qozy - laqtyń oınaǵany ademi.
Aq boz atyn erttip minip atamnyń
Qoıdy óriske aıdaǵany ádemi.

Áńgimelesý: Oqýshylyrdyń adamdar arasyndaǵy qarym - qatynasqa negiz bolatyn adamı qasıetter, ózara túsinistik, bir - birine degen qurmet týraly kózqarastaryn bilý maqsatynda suraqtar qoıylyp, olardyń jaýaptary tyńdalady.
Mátinmen jumys: Oqýshylarǵa qarym - qatynastaǵy ózimshildik pen menmendiktiń saldaryn uǵyndyrý maqsatynda oqýlyqta B. Momyshuly týraly Zeınep Ahmetovanyń «Shýaqty kúnder» atty estelik esse úzindiniń mánin túsindire otyryp mátin boıynsha suraqtar qoıylady.

Shýaqty kúnder
Jap - jańa jyltyraǵan kóp shegeni qurylysqa ákelipti. Olardy jas sheber jigit kórip: Pah - pah, netken ádemi edi, birkelki túzýin aı»,- dep qyzyǵa súısinipti. Shegeler ózderin maqtaǵanǵa qýanyp «endi tezirek jumysqa kirissek eken, sonda myna jas sheber bizdiń myqty beriktigimizdi de kórer edi»,- desip jymyńdaı sybyrlasypty. Solardyń ishinde bir shegeniń qyrsyǵy ustap, óz - ózinen tas - talqan bolypty. Nege men basqalarmen birdeı bolýym kerek, men bulardan artyqpyn. Sondyqtan bólek ketkenim jón, áıtpese meniń ereksheligim kórinbeı, kóptiń biri bolyp qalamyn», dep, joldastarynyń qatarynan sekirip túsip, ketip qalady. Al shyndyǵynda, qyrsyq shegeniń óz qurbylarynan tıtteı de aıyrmashylyǵy joq eken. Sodan ne deısiń, álgi shege salynyp jatqan úlken qurylysty aralap kele jatady.
Qurylys bolǵan soń, árıne, jumys kóp, talaı jerge shege kerek, biraq qyrsyq shegeniń esh oryna burlyǵysy kelmeıdi. Qalpaǵyn qyrlap kıip, túzý aıaqtaryn tákapparlana adymdap júre beredi. Bir kúni, naızaǵaı oınap, aspan gúrildep qalyń jańbyr jaýady. Jas sheber qatary buzylmaı turǵan kóp shegeni qurǵaq, qalqa jerge kirgizip, durystap ústin jaýyp qoıady. Al qyrsyq shege qaıtti deısiń aýyzdyqsyz at sekildi laǵyp, maqsatsyz qydyryp júrip, jaýynnyń astynda qalady. Qaıda tyǵylaryn bilmeı bulaı - bulaı bezektep, jalǵyz ózi jol taba almaı súmekteı sý bolady. Ol az degendeı júgirip bara jatqan bireý belinen basyp ketedi. Qyrsyq shege sol jatqanynan mol jatady. Balshyqtyń astynda qansha ýaqyt bolǵanyn ózi de bilmeıdi, jer jotasynan kúnniń ystyǵy ótip, búkil denesi kúıip bara jatqanda ǵana kózin zorǵa ashyp, esin áreń jıady. Ózine qarasa, adam tanymastaı ózgerip ketipti. Qalpaǵy myjyrylǵan, burynǵy edireıip turatyn qyry saltaq - saltaq, beli shodyraıyp, ishi qabysyp, eki búktetilip qalypty. Turyp júreıin dese tura almaıdy, umtylady, yshqynady, biraq qozǵalýǵa shama joq. Qyrsyq óziniń beıshara túrine kúıinip, kóziniń jasyn kóldetedi. Amal qansha, odan jeńildik bolmaıdy. Nege osyndaı dármensiz, sorly kúıge ushyradym dep oılaıdy. Báleniń bári - joldastaryn mensinbeı, olardan bólinip ketken soń bastalǵan eken. Sony túsinip, endi qaıtse de qurbylaryna jetkisi keledi. Alaıda aıtýǵa ońaı bolǵanymen, oryndalýy qıyn edi. Nege deseń, burynǵydaı tik basyp júre almaıdy. Birde eńbektep, birde jambasymen syrǵı súıretilip, sharshap, qajyp tot basyp, baıaǵy qurylysqa áreń jetedi.
Alǵashynda joldastarynyń eshqaısysyn taba almaıdy. Olarda men sekildi jalǵyz - jalǵyzdan tarap ketip, quryǵan bolar dep oılaıdy. Alaıda biraz jatyp jan - jaǵyna zer salyp qaraıdy. Ol óziniń joldastarynyń birqataryn jańadan salynǵan ǵımarattyń esikteriniń jaqtaýlarynan, endi birqataryn úıdiń shatyrlarynda árqaısysy erekshe óz oryndaryn alyp turǵanyn kóredi. Bir ǵajaby olardyń kóńil-kúıleri burynǵydan da kóńildi, óńderi óte ajarly kórindi. Sonda tákappar shege men de osylardaı óz ornymdy taýyp, halyqqa paıdamdy tıgizer edim dep armandaıdy.
Osylaı ol biraz jatady. Ol iske jaramsyz bolǵandyqtan ony eshbir sheber paıdasyna jarata qoımaıdy. Kúnderdiń bir kúninde bir jas sheber qısyq shegeni alyp, tóske salyp, ábden janyn shyǵaryp, balǵamen uryp túzetedi. Sodan soń ony aparyp kıim ilgishke taǵyp qoıady. Sodan álgi shege elge qyzmet etip, paıdaǵa jarap turǵanyna óte qýanyshty bolady.

Avtordyń aıtar oıy nede dep oılaısyńdar?
Aqyldy adamnyń qolyna túspegende shegeniń taǵdyry qalaı bolar edi dep oılaısyńdar?
Adamdar arasynda da osyndaı jaǵdaılar kezdese me?
Jaǵdaıat sheshý: Oqýshylardy kúndelikti qarym - qatynasta, ár túrli ómirlik jaǵdaıattardyń durys sheshimin taba bilýge baýlý maqsatynda jaǵdaıattardy sheshedi. Ony sheshe otyryp, aınalańmen jaqsy qarym - qatynasqa túsýdiń qupıasyn ashýǵa bolady.

Dáıeksóz: Búgingi sabaqtyń dáıeksózi retinde J. Balasaǵunıdyń
Adamda jaqsy qasıet bolmasa oǵan baq ta baqyt ta qonbaıdy. Adam óziniń túzý nıeti, oıy, is - áreketi arqyly jeńiske jetedi. Iaǵnı bizdiń ómirimiz ózimizdiń ómir týraly oılarymyzdan, jaǵymdy qarym - qatynastan, jaqsy isterimizden týyndaıdy eken.
Júrekten júrekke: Oqýshylar túrli - tústi qaǵazdan jasalǵan júrekshelerge ózderiniń júrekterinen shyqqan jyly lebizderi men jaqsy tilekterin jazyp bir - birlerine usynady.