InfoHub Logo

Tarıh páni muǵalimi Gýlderaı Edıgeeva
Qazaqstan tarıhy 7 synyp
Sabaq taqyryby: Qasym han (1511 - 1518 jj)
Silteme: Bilim standarty, pán baǵdarlamasy, «Orta ǵasyrlardaǵy Qazaqstan tarıhy» oqýlyǵy - 7synyp, avtor Joldasbaeva O. Internet materıaldary
Jalpy maqsaty:
Mindetteri: Qasym han týraly jáne onyń júrgizgen saıasatyn, qazaq handyǵynyń nyǵaıýyna qosqan zor úlesi týraly oqyp - úırený
Kútiletin nátıje: Qasym han jáne onyń zańy týraly biledi
Qasym hannyń júrgizgen ishki jáne syrtqy saıasaty týraly derekterdi taldaıdy
Qasym han týraly tarıhı derekterge baǵa bere otyryp, qorytyndylaıdy
Negizgi ıdeıalar: Qasym hannyń tusyndaǵy qazaq handyǵynyń ishki jáne syrtqy saıası jaǵdaıymen, Qasym hannyń zańdarymen oqýshylardy jan - jaqty tanysady. Qasym hannyń memleketti nyǵaıtýdaǵy is - áreketine taldaý jasap baǵa beredi.
Tapsyrmalar: /Wiki materıal - dary/ Toptyq jumys
Jeke jumys keste toltyrý
Juptyq jumys

Sabaq boıynsha muǵalimniń jazbalary: (muǵalim jáne oqýshy is – áreketi )
İ. Uıymdastyrý
1. 1. Synyp oqýshylaryna yntymaqtastyq psıhologıalyq jaǵymdy ahýal qalyptastyryp, zeıinin sabaqqa aýdarý. (2mınýt)
1. 2. Topqa biriktirý Kereı. Jánibek, Qozybasy dep stıkerge jazyp 3 topqa bólinedi) ( 2 mınýt)

İİ. Úı tapsyrmasyn suraý (3 mınýt)
Dıskýssıalyq karta
1. Kereı men Jánibek Shýdaǵy Qozybasyǵa orda tikti me? (ıá)
2. Jánibek han Baraq hannyń aǵasy Bolat sultannyń balasy ma?(joq)
3. Temir áýleti Muhammed Shaıbanımen kúreste jeńilis tapty ma?(ıá)
4. 1470 j Jánibek han bastaǵan top Túrkistanǵa shabýyl jasady ma? (joq)
5. Qazaq handary Ámir Temir urpaqtarymen birlese otyryp, Shaıbanı hanǵa qarsy shabýylǵa shyqty ma?(ıá)
6. Shý boıyndaǵy Syǵanaq, Saýran, Sozaq Qazaq handyǵynyń saıası bedelin nyǵaıtyp, álemge tanytty ma?(ıá)
7. Syǵanaq qalasyn qazaqtar qaıtaryp alǵan soń Shaıbanı han Hıýaǵa qashty ma? (joq)
8. Qazaq handary Syr boıyndaǵy qalalar úshin 40 jyl soǵysty ma? (joq)

Stıkerdegi dıalog. Juptyq jumys (3 mınýt)
1. Qazaq handyǵynyń quramyna kimder otyrýǵa quqyly boldy? (Shyńǵyshannyń urpaǵy bolǵandyqtan Kereı men Jánibek otyrýǵa quqyly boldy).
2. Qazaq handary 15ǵ. 70 jyld. qaı jerlerdi basyp aldy? (Syrdarıa boıy men Qarataý óńirin basyp aldy)
3. Qazaq handarynyń Syr boıyndaǵy qalalar úshin kimmen soǵysty jáne neshe jylǵa sozyldy? (Ábilqaıyrdyń nemeresi Muhamed Shaıbanı hanmen soǵysty jáne 30 jylǵa sozyldy)
4. Syr boıyndaǵy qalalardyń qazaq handyǵy úshin mańyzdylyǵy qandaı? (Qazaq handyǵynyń kúsh - qýatyn, saıası bedelin nyǵaıtyp, álemge tanytty)
5. Qazaq handyǵynda halyqtyń sany kimderdiń esebinen kóbeıdi? (Deshti Qypshyq dalasynyń kóshpeli taıpalary)
6. Qazaqtyń alǵashqy hany kim?) (Kereı)
7. Qazaq halqynyń qalyptasýynyń negizgi etnıkalyq arqaýy bolǵan taıpalardy ata? (Ejelgi saq, úısin, qańlyt. t. b.)
8. Nege Kereı birinshi taqqa otyrdy? (Muragerlikpen qatar jasynyń úlkendigi eskerilgen)
9. Qazaq handyǵy aldyndaǵy tarıhı mindetteri qandaı?
1. Kóshpeli sharýalardyń jaıylymdardy paıdalanýdaǵy Deshti Qypshyq dalasynda burynnan qalyptasqan tártibin qalpyna keltirý
2. Shyǵys pen Batys arasynda saýda kerýen joly ústinde ornalasqan Syrdarıa boıyndaǵy qalalardy Qazaq handyǵyna qaratý
3. Taıpalardyń basyn qosyp, qazaq etnıkalyq aýmaǵyn biriktirý
10. Qazaq handyǵy qurylýynyń tarıhı mańyzy qandaı?
1. Ult bolyp qalyptasýy aıaqtaldy.
2. Ulttyq saıası - ákimshilik júıesi quryldy
3. Jer aýmaǵyn keńeıtti
4. Úlkendi - kishili memlekettermen qarym - qatynas ornatty
5. Salt - dástúri men ádet - ǵurpy, dili, dini bar el sanatynda damý jolyna túsken azat, erkin elge aınaldy.
11. Jańa qurylǵan handyqty basqarý isi qalaı uıymdastyryldy?
12. Alǵashqy kezdegi Qazaq handyǵynyń ishki jaǵdaıy qandaı boldy?
13. Qazaq handyǵy Syrdarıa boıyndaǵy qandaı qalalardy ózine qaratty?
14. Syrdarıa boıyndaǵy qalalardyń qazaqtar úshin qandaı tarıhı mańyzy boldy?
15. 15 ǵasyrda Qazaq handyǵy syrtqy saıasatta qandaı baǵyt ustandy?

İİİ. Tusaý keser
İ. Qyzyǵýshylyqty oıatý ( 3 mınýt)
Suraqtarǵa jaýap bere otyryp tulǵany tanyp, jańa taqyrypty ashý
1. Qazaq handary tý tikken qutty meken
2. Qazaq handyǵynyń qurylýy týraly jazǵan tarıhshy
3. Qazaq handyǵynyń tuńǵysh hany
4. Jánibek han qaı hannyń balasy?

Qasym han týraly beıne taspadan derek tyńdaý (10 mınýt)
İİ. Maǵynany taný mátin men jumys
«Úsh naqty qadam» mátindegi mańyzdy oqıǵalardy, derekterdi anyqtaý Jeke oqıdy, jubymen bólisedi, topqa salady, posterge qorǵaıdy
İ - top. Qasym han týraly derekter jáne onyń zańdaryn aıqyndaıdy
İİ - top. Qasym hannyń ishki saıasaty
İİİ - top. Qasym hannyń syrtqy saıasaty
Baǵalaý: «Madaqtaý sendevıchi»

Sergitý sáti: Matematıkalyq oıyn ( 3mınýt)
(456*2)+602= 1514 j Saıd han Qasym hannan shaıbanılerge qarsy kúreste kómek berýin suraıdy
(988+455)+80 = 1523j Orys derekterinde Qasymnyń qaıtys bolǵan jyly
(560+650)+301= 1511 j Qasym sultan handyq bılikti qolyna alady
(951+500)+81= 1532j Tahır han Abd ar - Rashıd hanmen shaıqasta qaza tabady
(655+104)*2= 1518j M. H. Dýlatı dereginde Qasym qaıtys bolǵan jyl

İİİ. Marshrýttyq qarta deńgeıli tapsyrma (7 mınýt)
İ tapsyrma Mátinniń birinshi bólimindegi negizgi ıdeıany anyqta
---------------------------------------------------------------------
Myna suraqtarǵa jaýap izde:
1. Qasym han bılik qurǵan kezde qazaq memleketiniń órleýi qandaı boldy?----------------------------
2. Qasym han týraly uly oıshyldar pikiri -------------------------------------------------------------------------

İİ tapsyrma Mátinniń ekinshi bólimindegi «Qasym hannyń qasqa joly» dep atalatyn zańdardaǵy erejelerdi sáıkestendir

1. Áskerı zań
(A) kisi óltirý, talaý, shapqynshylyq jasaý, urlyq isteý)
2. Qylmys zańy
(Á) jer daýy, mal - múlik daýy)
3. Múlik zańy
(B) alaman mindeti, qosyn jasaqtaý, qara qazan, erdiń quny, tulpar at)
4. Jutshylyq zańy
(V) maıtalman sheshendik, halyqaralyq qatynastaǵy sypaıylyq, ádeptilik, ıbalylyq maıtalman sheshendik, halyqaralyq qatynastaǵy sypaıylyq, ádeptilik, ıbalylyq)
5. Elshilik zań
(G) shúlen tartý, as, toı, mereke, dýman)

İİİ tapsyrma – Mátinniń úshinshi bólimindegi Qasym hannyń ishki jáne syrtqy saıasatyndaǵy naqty dálelder.
Qıyndyq! Qasyndaǵy oqýshymen keńes!( bul qadamdy oryndaýǵa qınalǵan oqýshylar toptaǵy synyptastarynan kómek surap, aqyldasýyna bolady).
İshki saıasaty --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- syrtqy saıasaty ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Bekitý: ( 7 mınýt)
De Benonyń alty qalpaǵy ««Qasym hannyń tarıhı beınesine qandaı baǵa berer ediń?» oı pikirlerin aıtý
Aq qalpaq - faktiler, sıfrlar jáne málimetterdi taza kúıinde berý. Bizge belgili nemese qajetti aqparatqa nazar aýdarý úshin paıdalanylady.
Sary qalpaq - optımızmdi, ashyqtyqty, pozıtıvti jáne konstrýktıvti oılar, usynystar. Aıqyndylyq pen ómirge senimmen qaraýdy beıneleıdi. Bul qalpaqty kıip siz ıdeıanyń jaǵymdy jaqtaryn zerdeleısiz jáne óz nazaryńyzdy, kúsh - jigerińizdi onyń jetistikteri men jaqsylyqtaryn izdeýge jumsaısyz.
Qaraqalpaq - negatıvti oılaý, bul«ázázildiń qorǵaýshysy»nemese nelikten keıbir tetikter durys istemeıtinin baǵalaý.
Qyzyl qalpaq - sezimdi, bol - jamdy jáne ishki túısikti bildiredi.
Jasyl qalpaq - jańa ıdeıalar aǵymyn týdyratyn shyǵarmashylyq oılaý.
Kók qalpaq - qorytyndylaýdy, baǵalaýdy qajet etý.

Qorytyndy
Baǵalaý: baǵalaý paraǵy, ashyq jýrnal
Refleksıa: (2 mınýt)

Tolyq nusqasyn júkteý