InfoHub Logo

Qyzylorda oblysy,
Qazaly aýdany, Qazaly aýyly
№100 mekteptiń hımıa páni muǵalimi
Nurmasheva Jazyq Álimbetqyzy

Qorshaǵan orta ekologıasy
↓
Ǵylymı - tehnıkalyq progres damý barysy
Adam qorshaǵan ortaǵa áser etedi
Jer beti klımatyn atmosfera
Tabıǵat jaǵdaıy tózimsiz. Qazaqstanda 14 - i qala
Sý, aýa, topyraq, ósimdik, janýar, adam zardap shegýde
Muhıttyń tabıǵı qalpyn ózgertýde

Qorshaǵan ortanyń lastanýy
↓
▪ Hımıalyq lastaný.
Kómirtek jáne kúkirt oksıdteri
Kómirsýlar, Pestısıdter, Gerbısıdter
Ftorly
qosylystar
Aýyr metaldar
Aerozolder
▪ Fızıkalyq lastaný
Radıoktıvti zattar
Elektromagnıtti tolqyndar
Jylý
Jaryq
Shý
Terbelister
▪ Bıologıalyq lastaný
Aýrý qozdyrǵysh bakterıalar
Vırýstar
Qurttar
Zıankes jándikter

▪ Antropogendik lastaný
Tabıǵattyń qaıtalanbas sulý landshaftarynyń ózgerýi
Orman - toǵaılardyń joıylýy

İri ónerkásip orny
↓
Qorshaǵan ortaǵa 2 mlrd 153t. zıandy zat
Kúkirt(İÚ) oksıdi 1mlrd 570mln t.
Adam ólimi 20% ekologıalyq jaǵdaı
Qorǵasyn 4 mln 304 myń
Azot oksıdi 0, 316 mldr.

Adam qoǵamynyń damýy
↓
Adam densaýlyǵyn saqtaý
Aýa, sý, topyraq tazalyǵyn saqtaý
Ónerkásip ornynda qaldyqsyz tehnologıalyq ádis engizý
Janarmaıdyń aýany lastamaıtyn túrin paıdalaný
Tuıyq júıe boıynsha jumys isteýge kóshý

Ekologıalyq máseleler
↓
Ozon qabatynyń juqarýy
Qyshqyldy jańbyrlar

Jer bıosferasynyń tirshilikke qaýip tóndirýde
Jer ǵalamshar klımatynyń jylyna bastaýy

Ónerkásip órkendeýi
↓
Jaǵylatyn otyn túrinen sońǵy 30 jylda atmosfera qurylysy SO2 mólsheri 25% artqan
10% daıyn zat jasaýǵa jumsalady.
Paıdaly qazba óndirý 100mlrd t. taý jynysy
90% jaramsyz qaldyqqa aınalady.

Qyshqyl jańbyr.
↓
1872j. Brıtan zertteýshisi Robert Smıt endirgen
Topyraq quramyndaǵy ósimdik ósýine qorek bolatyn aýyr jáne jeńil metal (qorǵasyn, alúmını, kadmıı) erýine múmkindik ýly zat túzedi.
Qyshqyl sý Aİ 0, 2 mg/l balyq úshin qaýipti.
Kúkirt, azot qyshqylynyń túzilýi
Aİ aǵash ósin tejeıdi.
RN 5, 6 tómen
Fıtoplakton ósýi nasharlaıdy. Fosfor Aİ qospasy
Bıosferadaǵy júrip jatqan kóptegen úrdiske áser tıgizedi.
Kúkirt qyshqyly tuman túzedi.
Adam alergıasy

Qortyndy
1. Zıandy qosylystar túziletin tehnologıalyq prosesterdi jaqsartý jáne múmkindiginshe zıandy zattar az bólinetin jańa tehnologıalardy óndiriske engizý.
2. Otynnyń quramyn, apparattar men karbúrasıany jaqsartý jáne aýa tazartqysh qondyrǵylar arqyly aýaǵa zıandy zattardyń túsýin azaıtý nemese múlde boldyrmaý.
3. Zıandy qosylystardy bóletin obektilerdi tıimdi ornalastyrý jáne jasyl ósimdikterdi kóptep otyrǵyzý, egý.
Atmosferadaǵy kómirqyshqyl gazynyń konsentrasıasyn azaıtý joldary:
ónerkásipte tabıǵı otyndy paıdalanýdy azaıtyp, ony energıanyń jańa túrlerimen almastyrý (atom, kún, jel energıasy, geotermaldyq kózderi arqyly);
energosyıymdylyq prosesterdi qalyptastyrý:
qaldyqsyz óndiristi qalyptastyrý (qazirgi keıbir prosesterdegi qaldyqtardyń mólsheri 80 - 90%- dy quraıdy)