InfoHub Logo

Mádenıettaný
Sabaqtyń taqyryby: Qazaq halqynyń salt - dástúrleri
Sabaqtyń maqsaty: Oqýshylarǵa halqymyzdyń ıgi dástúrlerin, izgi - qasıetterin, ınabattylyq, iskerlik daǵdylaryn, salt - dástúrlerdi boılaryna sińirý, rýhanı - adamgershilik qaǵıdalardy ustanýǵa úıretý arqyly durys áreket qundylyǵynyń mánin ashý.
Mindetteri:
1. Qazaq halqynyń ádet - ǵurpy men salt - dástúrleri týraly keń kólemdi maǵlumat berý.
2. Oqýshylardyń bilim, bilik, daǵdylaryn damytý, rýhanı kemeldenýge úıretý;
3. Óz mamandyqtaryn súıe bilýge, súıispenshilikpen jáne shynaıylyqpen
jumys isteýge, jaýapkershilikke, izgilikke tárbıeleý.
Qundylyq: Durys áreket.
Qasıetter: jaýapkershilik jáne tártippen, súıispenshilikpen jáne shynaıylyqpen jumys isteý;
Sabaqtyń túri: Dástúrli emes
Sabaqtyń tıpi: Jańa bilimdi meńgertý
Sabaqtyń kórnekiligi jáne tehnologıalar: Interaktıvti taqta, mýzykalyq materıaldar, beınerolıkter, taqyrypqa saı slaıdtar. Interbelsendi jáne synı turǵydan oılaý tehnologıaary.
Sabaqtyń ádisteri: Oı qozǵaý, róldik oıyn, avtor ýsteli, fıshboýn, poster, mýzyka terapıasy.
Qoldanylǵan ádebıetter: Naǵymuly «Mádenıettaný» Astana 2007 j, Ǵabıtov «Mádenıettaný», Kan, Shaıahmetov «Qazaqstan tarıhy», Amanova Ǵ. «Halyqtyq pedagogıka - danalyq mektebi» Almaty, 2012 j.
Pán aralyq baılanys: Qazaqstan tarıhy, «Ózin – ózi taný» rýhanı – adamgershilik bilim berý.

Sabaq barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi: Amandasý, aýdıtorıanyń jáne stýdentterdiń sabaqqa daıyndyǵyn tekserý, oqýshylardyń zeıinin sabaqqa shoǵyrlandyrý. «5T»- nyń saqtalýyn eske túsirý: Tártip, talap, tazalyq, tatýlyq, tynyshtyq.
Sabaqtyń dáıeksózi: «Ata saltyń – halyqtyq qalpyń» Halyq maqaly
Elbasy N. Nazarbaev: Elimizdiń bolashaqta qandaı bolatyny balalarymyzdyń boıyna ózimiz qandaı tárbıeni sińiretinimizge tikeleı baılanysty. Men barsha halqymdy jarqyn bolashaqqa jol bastaıtyn adamzat balasynyń máńgilik qundylyqtardy boıyna sińirýge shaqyramyn.
Qazaqstan – 2050 «Máńgilik el» strategıasy.

Bilimdi jan - jaqty tekserý
1. Mádenıettiń negizgi baǵyttary? (materıaldyq jáne rýhanı)
2. Ejelgi shyǵys mádenıetiniń oshaqtaryn ata? (ejelgi Egıpet, Vavılon, Úndistan, Qytaı)
3. Ejelgi Úndistandaǵy kastalyq júıeni ata? (Brahmandar, kshatrııler, vaıshııler, shýdralar)
4. «Ilıada», «Odısseı» poemalarynyń avtory kim? (Gomer)
5. Ý. Shekspır shyǵarmalaryn ata? («Gamlet», «Otello», «Koról Lır», «Rıchard III» t. b.)
6. «Mádenıet» sóziniń oryssha, aǵylshynsha aıtyp ber? (Mádenıet - kúltýra - culture)
7. Qazaqstan aýmaǵyndaǵy ejelgi taıpalardy ata? (Saqtar, Úısinder, Qańlylar, Ǵundar)

II. Bilimderdi qabyldaýǵa daıarlaý. Maqsat - mindetterdi qurý.
Jospary: 1. Salt dástúrler túsinigi, túrleri
2. Kórinis Qyz uzatýdan úzindi
3. Aıtýǵa ońaı... «Jastardy patrıottyqqa tárbıeleýde salt - dástúrdi dáripteý kerek pe?»
Kirispe sóz:
Kóptegen ǵasyrlardyń barysynda qazaqtardyń ózindik biregeı ádet - ǵuryptary men salt - dástúrleri qalyptasty. Qazaqtardyń ádet - ǵuryptary men salt - dástúrleri úı ishindegi otbasylyq jáne adamdardyń ózge de toptary arasyndaǵy ózara qarym - qatynastardy qalyptastyrýda úlken ról atqardy.

Oı qozǵaý. Qyzyǵýshylyqty oıatý kezeńi
1. Salt - dástúr degendi qalaı túsinemiz?
2. Ádet - ǵuryp degendi qalaı túsinemiz?
Ádet - ǵuryp - jalpyǵa birdeı qalyptasqan, ár etnosqa tán ortaq qoǵamdyq tártip, murat pen ıgilik, minez - qulyq qalyptary.
Dástúr – (latynsha japsyrý, jalǵastyrý ) - tarıh barysynda qalyptasyp, urpaqtan - urpaqqa jalǵasyp otyratyn ádet - ǵuryptar, salt – sana, ónegeli óner bolyp tabylady.

III. Jańa bilimdi meńgertý
1. Maǵynany taný
Taqyryp boıynsha slaıd qorǵaý
1. Qyz uzatyp, kelin túsirý salttary
2. Tálim - tárbıe úlgi dástúrleri
3. Turmystyq dástúrler
4. Eńbek, kásip dástúrleri
5. Dinı salttar, jerleý salttary
6. Naýryz – ulttyq dástúrdiń nyshany
7. Otbasy jáne neke salasyndaǵy ádet - ǵuryptar men salt - dástúrler.
2. Kórinis kórsetý. Qazaq halqynyń qyz uzatýdaǵy salt - dástúri boıynsha qyzdyń jat jurtqa ketip bara jatyp, el - jurtyn qımaı aıtatyn qoshtasý áni syńsý aıtý, úlken ájesiniń bata berýi.
Qarap otyrsaq kazaktyń árbir sóılegen sóziniń ózi bir shyraıly, tárbıelik máni zor, astarly. Buǵan osy kórinisten - aq kóz jetkizgen bolarsyzdar.
3. Aıtýǵa ońaı...
Taqyryby: «Salt - dástúrdi dáripteýdegi keıbir máseleler jastar kózimen»
«Qyz uzatyp, kelin túsirý salttaryndaǵy keıbir máseleler» - Qýandyq
«Bala tárbıesindegi salt - dástúrdiń mańyzy» - Samal

IV. Jańa bilimdi bekitý:
Fıshboýn (balyq qańqasy):