Qazaqstan terıtorıasy orta tas dáýirinde
Atyraý oblysy, Jylyoı aýdany,
№3 jalpy orta bilim beretin mekteptiń tarıh páni muǵalimi
Mýhambedıarova Altyngúl Jolymbetqyzy
Sabaqtyń taqyryby: Qazaqstan terıtorıasy orta tas dáýirinde.
Jalpy maqsaty: Qazaqstan terıtorıasy orta tas dáýiri onyń ereksheligi týraly túsinik berý. Óz betinshe jumys isteýge baýlý.
Negizgi ıdeıalar: Oqýshylardyń sabaqqa degen jaýapkershiligin arttyrý.
Muǵalimniń oqytýdaǵy nátıjesi
Qazaqstan terıtorıasy orta tas dáýiri men erte tas dáýirinde adamnyń qalyptasýy boıynsha alǵashqy qoǵamnyń tarıhyn salystyrý arqyly oqýshynyń izdenimpazdyǵyn arttyrý.
Aqparat kózderi: «Qazaq ensıklopedıa» V - tom, ınternet saıty
İs - áreket túrleri: Toppen jumys, jeke, dıalogtyq toppen áńgimelesý, AKT, synı oılaý, bir - birin baǵalaý jáne ózin - ózi baǵalaý
Muǵalimniń is - áreketi
Alǵashqy refleksıa
Oqýshylardyń kóńilin sabaqqa aýdarý, toptarǵa bólý. Top erejelerin eske alý. Topta rolderdi bólý.
Oqýshynyń is - áreketi
5 - 6 oqýshydan jeke toptarǵa bólinedi.
Muǵalimniń is - áreketi
İ týr «Bilimińdi synap kór»
1 - tapsyrma
Muǵalim oqýshylarǵa:
Qazaqstan terıtorıasy orta tas dáýirinde taqyryby boıynsha aldyn - ala daıyndaǵan qosymsha materıaldaryn beredi.
- orta tas ǵasyrynyń erekshelikteri
- orta tas ǵasyryndaǵy qoǵamdyq ózgerister
- eginshilik pen mal sharýashylyǵynyń qalyptasýy
Oqýshynyń is - áreketi
Ár bir oqýshy qosymsha materıaldar men tanysady, oılanady.
Oqýshylar bir - birimen oılaryn bólisedi.
Top ortaq sheshimge kelip posterge túsiredi.
Ár top óz jumystaryn qorǵaıdy
Muǵalimniń is - áreketi
İİ týr «Oılan tap»
2 - tapsyrma
Oqýshynyń is - áreketi
1. Adamdardyń alǵashqy quraly neden jasaldy?
2. Alǵashqy tas qural qalaı ataldy?
3. Alǵashqy adamdardyń kásibi?
4. Tas ǵasyry neshe kezeńge bólindi?
5. Alǵashqy adamdardyń ujymy?
6. Erte tas dáýiri qalaı ataldy?
7. Eń alǵashqy adam qalaı ataldy?
8. Sınantrop adamy qaıdan tabyldy?
9. Qazaqstan jerinde alǵashqy adam qaı jerden tabylǵan
10. Eń alǵashqy qolǵa úıretken janýar?
Adamdar orta tas ǵasyrynda
Turdy: shatyrda, kúrkede, ýaqytsha qos sıaqty jeńil baspanada.
Aınalysty: ańshylyqpen, terimshilikpen, balyqshylyqpen, eginshilikpen.
Kıim tikti: júnnen, janýarlar terisinen, ósimdikter talshyǵynan.
Eńbek quralyn jasady: altynnan, tastan, temirden, súıekten.
Bildi: otty, jazýdy, qarapaıym eńbek quraldaryn jasaýdy, úı janýarlaryn.
Paleolıt
B. z. b 2, 6mln - 12 myń jyl.
Erte paleolıt – b. z. b. 2, 6 mln - 40 myń jyl.
Erte paleolıttiń mýste kezeńi - b. z. b 140 - 40 myń jyl.
Keıingi paleolıt – b. z. b 40 - 12 myń jyl.
Mezolıt
B. z. b. 12 myń - 5 myń jyl.
Mezolıt kezinde ańdardy burynǵysha nege aýlaýǵa bolmady?
Mal baǵý qalaı paıda boldy?
Balalar eresekter tobyna qalaı ótti?
Eńbek týraly maqal - mátel, óleń.
Muǵalimniń is - áreketi
İİİ týr «Qıal áleminde»
3 - tapsyrma
Oıynnyń maqsaty: Tarıhı oqıǵanyń jelisinde jáne mindetti túrde fakti keltirip, qıalshyl áńgime qurastyrý.
Oıyndy jazbasha nemese aýyzsha aıtýǵa bolady.
Oqýshynyń is - áreketi
«Men mezolıt dáýirinde ómir súrsem...» áńgime qurastyrý.
Qurastyrǵan áńgimelerin topta talqylaý.
Ortaq sheshimge kelip, qorytý.
Sergitý sáti: «»
Muǵalimniń is - áreketi
İV týr «Kim jyldam?»
4 - tapsyrma
Kesteni toltyryńdar
1. Eki jaǵynan da óńdelgen qarapaıym shapqysh tas qural qalaı ataldy? (Bıfas)
2. Uzyndyǵy 1 - 2 santımetr usaq jańqa tastardan jasalatyn quraldar qalaı ataldy? (Mıkrolıt)
3. Qansha jyl buryn jer betin kúrt sýı bastap, muzdyq paıda boldy?
(Budan 100 myń jyl buryn)
4. Ǵalymdardyń esepteýinshe muzdyq qashan erı bastady? (budan 13 myń jyl buryn )
5. “Epti adam” qaı jerden tabylǵan? Ol qashan ómir súrgen?
(Afrıkada Kenıa jeri Oldýveı shatqaly jáne ol osydan 1 mln 750 myń jyl buryn ómir súrgen.)
6. Neandertal balanyń súıegi qaı jerden tabylǵan? Ol qaı kezde ómir súrgen?
(Ózbekstannyń Tesiktas degen úńgirden jáne ol budan 100 - 35myń jyl buryn ómir súrgen)
Oqýshynyń is - áreketi
Suraqtarǵa jaýap berý.
Muǵalimniń is - áreketi
V týr «Sen bilesiń be?»
5 – tapsyrma
Muǵalimniń is - áreketi
Sýrettegi adamdardyń ataýyn kórset
1. Epti adam
2. Pıtekantrop - sınantrop
3. Neandertal
4. Kromanon
Sýrettegi quraldy ata
1. shapqy, qyrǵysh, keskish
2. Ań terisinen óńdeıtin qyrǵysh
3. Súńgi men naıza
4. Qyrǵysh, teskish, pyshaq, ıne
Bul adamdar tik júrýdi, anyq sóıleýdi meńgerdi. Eńbek quraldaryn jasaýdy odan ári damytty, ári qorshaǵan ortaǵa yqpal etti, Olardyń mıy “epti adam” mıynan eki ese úlken boldy.
Bul qandaı adam týraly aıtylyp tur? “Sanaly adam”
Birlesip ań aýlaý, jyrtqysh ańdarǵa qarsy turý, ortaqtasyp ot jaǵý – adamdardy toptastyrdy. Adamdar toby birte - birte týysqandardyń ujymyna aınaldy. Bul shamamen “ sanaly adamnyń” shyǵý ýaqytymen sáıkes keldi. Bul qandaı ujym? (Rýlyq qaýym )
V týr «Sen bilesiń be?»
5 - tapsyrma
Oqýshylar suraqtarǵa óz betinshe jaýap beredi. Óz jaýaptaryn topta talqylaıdy.
Bir sheshimge kelip, jaýap berip, basqa toptyń jaýaptaryn jazyp otyrady.
Baǵalaý.
Baǵalaý ólshemderi arqyly baǵalaý júrgizý.
Oqýshynyń is - áreketi
Sabaqtaǵy óziniń jáne kórshisiniń jumysyna baǵa berý.
Refleksıa
Paıdalanylǵan quraldar: Qazaqstan Respýblıkasynyń saıası kartasy, balalar ensıklopedıasy, tablısa, tapsyrmalardy jazatyn qaǵazdar, túrli tústi karandashtar, markerler.
Naqty úıge beriletin tapsyrmalar: Osy taqyrypta qosymsha materıaldardy paıdalana otyryp daıyndalý (ınternet, bıblıoteka jáne t. b.)
Tolyq nusqasyn júkteý
№3 jalpy orta bilim beretin mekteptiń tarıh páni muǵalimi
Mýhambedıarova Altyngúl Jolymbetqyzy
Sabaqtyń taqyryby: Qazaqstan terıtorıasy orta tas dáýirinde.
Jalpy maqsaty: Qazaqstan terıtorıasy orta tas dáýiri onyń ereksheligi týraly túsinik berý. Óz betinshe jumys isteýge baýlý.
Negizgi ıdeıalar: Oqýshylardyń sabaqqa degen jaýapkershiligin arttyrý.
Muǵalimniń oqytýdaǵy nátıjesi
Qazaqstan terıtorıasy orta tas dáýiri men erte tas dáýirinde adamnyń qalyptasýy boıynsha alǵashqy qoǵamnyń tarıhyn salystyrý arqyly oqýshynyń izdenimpazdyǵyn arttyrý.
Aqparat kózderi: «Qazaq ensıklopedıa» V - tom, ınternet saıty
İs - áreket túrleri: Toppen jumys, jeke, dıalogtyq toppen áńgimelesý, AKT, synı oılaý, bir - birin baǵalaý jáne ózin - ózi baǵalaý
Muǵalimniń is - áreketi
Alǵashqy refleksıa
Oqýshylardyń kóńilin sabaqqa aýdarý, toptarǵa bólý. Top erejelerin eske alý. Topta rolderdi bólý.
Oqýshynyń is - áreketi
5 - 6 oqýshydan jeke toptarǵa bólinedi.
Muǵalimniń is - áreketi
İ týr «Bilimińdi synap kór»
1 - tapsyrma
Muǵalim oqýshylarǵa:
Qazaqstan terıtorıasy orta tas dáýirinde taqyryby boıynsha aldyn - ala daıyndaǵan qosymsha materıaldaryn beredi.
- orta tas ǵasyrynyń erekshelikteri
- orta tas ǵasyryndaǵy qoǵamdyq ózgerister
- eginshilik pen mal sharýashylyǵynyń qalyptasýy
Oqýshynyń is - áreketi
Ár bir oqýshy qosymsha materıaldar men tanysady, oılanady.
Oqýshylar bir - birimen oılaryn bólisedi.
Top ortaq sheshimge kelip posterge túsiredi.
Ár top óz jumystaryn qorǵaıdy
Muǵalimniń is - áreketi
İİ týr «Oılan tap»
2 - tapsyrma
Oqýshynyń is - áreketi
1. Adamdardyń alǵashqy quraly neden jasaldy?
2. Alǵashqy tas qural qalaı ataldy?
3. Alǵashqy adamdardyń kásibi?
4. Tas ǵasyry neshe kezeńge bólindi?
5. Alǵashqy adamdardyń ujymy?
6. Erte tas dáýiri qalaı ataldy?
7. Eń alǵashqy adam qalaı ataldy?
8. Sınantrop adamy qaıdan tabyldy?
9. Qazaqstan jerinde alǵashqy adam qaı jerden tabylǵan
10. Eń alǵashqy qolǵa úıretken janýar?
Adamdar orta tas ǵasyrynda
Turdy: shatyrda, kúrkede, ýaqytsha qos sıaqty jeńil baspanada.
Aınalysty: ańshylyqpen, terimshilikpen, balyqshylyqpen, eginshilikpen.
Kıim tikti: júnnen, janýarlar terisinen, ósimdikter talshyǵynan.
Eńbek quralyn jasady: altynnan, tastan, temirden, súıekten.
Bildi: otty, jazýdy, qarapaıym eńbek quraldaryn jasaýdy, úı janýarlaryn.
Paleolıt
B. z. b 2, 6mln - 12 myń jyl.
Erte paleolıt – b. z. b. 2, 6 mln - 40 myń jyl.
Erte paleolıttiń mýste kezeńi - b. z. b 140 - 40 myń jyl.
Keıingi paleolıt – b. z. b 40 - 12 myń jyl.
Mezolıt
B. z. b. 12 myń - 5 myń jyl.
Mezolıt kezinde ańdardy burynǵysha nege aýlaýǵa bolmady?
Mal baǵý qalaı paıda boldy?
Balalar eresekter tobyna qalaı ótti?
Eńbek týraly maqal - mátel, óleń.
Muǵalimniń is - áreketi
İİİ týr «Qıal áleminde»
3 - tapsyrma
Oıynnyń maqsaty: Tarıhı oqıǵanyń jelisinde jáne mindetti túrde fakti keltirip, qıalshyl áńgime qurastyrý.
Oıyndy jazbasha nemese aýyzsha aıtýǵa bolady.
Oqýshynyń is - áreketi
«Men mezolıt dáýirinde ómir súrsem...» áńgime qurastyrý.
Qurastyrǵan áńgimelerin topta talqylaý.
Ortaq sheshimge kelip, qorytý.
Sergitý sáti: «»
Muǵalimniń is - áreketi
İV týr «Kim jyldam?»
4 - tapsyrma
Kesteni toltyryńdar
1. Eki jaǵynan da óńdelgen qarapaıym shapqysh tas qural qalaı ataldy? (Bıfas)
2. Uzyndyǵy 1 - 2 santımetr usaq jańqa tastardan jasalatyn quraldar qalaı ataldy? (Mıkrolıt)
3. Qansha jyl buryn jer betin kúrt sýı bastap, muzdyq paıda boldy?
(Budan 100 myń jyl buryn)
4. Ǵalymdardyń esepteýinshe muzdyq qashan erı bastady? (budan 13 myń jyl buryn )
5. “Epti adam” qaı jerden tabylǵan? Ol qashan ómir súrgen?
(Afrıkada Kenıa jeri Oldýveı shatqaly jáne ol osydan 1 mln 750 myń jyl buryn ómir súrgen.)
6. Neandertal balanyń súıegi qaı jerden tabylǵan? Ol qaı kezde ómir súrgen?
(Ózbekstannyń Tesiktas degen úńgirden jáne ol budan 100 - 35myń jyl buryn ómir súrgen)
Oqýshynyń is - áreketi
Suraqtarǵa jaýap berý.
Muǵalimniń is - áreketi
V týr «Sen bilesiń be?»
5 – tapsyrma
Muǵalimniń is - áreketi
Sýrettegi adamdardyń ataýyn kórset
1. Epti adam
2. Pıtekantrop - sınantrop
3. Neandertal
4. Kromanon
Sýrettegi quraldy ata
1. shapqy, qyrǵysh, keskish
2. Ań terisinen óńdeıtin qyrǵysh
3. Súńgi men naıza
4. Qyrǵysh, teskish, pyshaq, ıne
Bul adamdar tik júrýdi, anyq sóıleýdi meńgerdi. Eńbek quraldaryn jasaýdy odan ári damytty, ári qorshaǵan ortaǵa yqpal etti, Olardyń mıy “epti adam” mıynan eki ese úlken boldy.
Bul qandaı adam týraly aıtylyp tur? “Sanaly adam”
Birlesip ań aýlaý, jyrtqysh ańdarǵa qarsy turý, ortaqtasyp ot jaǵý – adamdardy toptastyrdy. Adamdar toby birte - birte týysqandardyń ujymyna aınaldy. Bul shamamen “ sanaly adamnyń” shyǵý ýaqytymen sáıkes keldi. Bul qandaı ujym? (Rýlyq qaýym )
V týr «Sen bilesiń be?»
5 - tapsyrma
Oqýshylar suraqtarǵa óz betinshe jaýap beredi. Óz jaýaptaryn topta talqylaıdy.
Bir sheshimge kelip, jaýap berip, basqa toptyń jaýaptaryn jazyp otyrady.
Baǵalaý.
Baǵalaý ólshemderi arqyly baǵalaý júrgizý.
Oqýshynyń is - áreketi
Sabaqtaǵy óziniń jáne kórshisiniń jumysyna baǵa berý.
Refleksıa
Paıdalanylǵan quraldar: Qazaqstan Respýblıkasynyń saıası kartasy, balalar ensıklopedıasy, tablısa, tapsyrmalardy jazatyn qaǵazdar, túrli tústi karandashtar, markerler.
Naqty úıge beriletin tapsyrmalar: Osy taqyrypta qosymsha materıaldardy paıdalana otyryp daıyndalý (ınternet, bıblıoteka jáne t. b.)
Tolyq nusqasyn júkteý
You Might Also Like
