InfoHub Logo

Qazaqstan halqy Assambleıasy 1995 jylǵy 1 naýryzda Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdentiniń Jarlyǵymen qurylǵan Memleket basshysy janyndaǵy konsýltatıvti-keńesshi organ.[1] El Prezıdenti N.Á. Nazarbaev Qazaqstan halqy Assambleıasyn qurý ıdeıasyn alǵash ret 1992 jyly Táýelsizdiktiń birinshi jylyna arnalǵan Qazaqstan halqynyń birinshi forýmynda jarıalady. Mundaı ınstıtýtty qurý qajettiligi saıası turǵydan, sondaı-aq jańadan qurylǵan, táýelsiz, polıetnosty, polıkonfessıalyq memlekettiń turaqty damýy turǵysynan týyndaǵan edi. Atalǵan bastama mádenıet aralyq dıalogty nyǵaıtýdyń jańa kezeńiniń negizin qalap, etnosaralyq qatynastardy damytý máselelerin joǵary deńgeıde sheshýge múmkindik jasaıtyn álemdik tájirıbedegi tyń baǵyt bolyp tabyldy. Jıyrma jyldyq tarıhynda Assambleıa qarqyndy damyp, eleýli ózgeristerdi bastan keshirdi. Onyń damýy barysynda N.Nazarbaevtyń etnosaralyq toleranttylyq jáne qoǵamdyq kelisimniń qazaqstandyq úlgisi qalyptasty. Osy jyldar ishinde Qazaqstan halqy Assambleıasynyń ınstıtýsıonaldyq qurylymy nyǵaıyp, qoǵamdy uıystyrýshy áleýeti tolysty, ol halyq dıplomatıasynyń mańyzdy kúretamyryna aınaldy. Búginde Assambleıa el Prezıdenti Tóraǵalyq etetin konstıtýsıalyq organ bolyp tabylady. Bul onyń erekshe mártebesin aıqyndaıdy. Bul biregeı ınstıtýt elimizdegi barlyq etnos ókilderin ortaq maqsatqa uıystyra otyryp, respýblıkadaǵy turaqtylyqty saqtaý men el damýynyń maqsatyna aıtýly úles qosyp keledi. Assambleıa qyzmetiniń arqasynda Qazaqstanda etnostyq nemese dinı ereksheligine qaramastan árbir azamattyń Konstıtýsıamen kepildik berilgen azamattyq quqyqtary men erkindigi tolyǵymen qoldanylatyn etnosaralyq jáne konfesıaaralyq kelisimniń aıryqsha úlgisi qalyptasty. Qazaqstannyń kópetnostyq baı keńistiginde senim, kelisim men ózara túsinistik úlgisi ornady. Búginde respýblıkada Qazaqstan etnostarynyń mádenıetteri, tilderi, dástúrleriniń damýyna qajetti barlyq jaǵdaı jasalǵan. Etnomádenı birlestikterdiń óziniń sany turaqty ósýde, qazir olar 800-den asady, onyń ishinde 28-i respýblıkalyq. 15 tilde gazet-jýrnal, 8 tilde radıobaǵdarlamalar 7 tilde telebaǵdarlamalar shyǵady. Bilim berý tolyqtaı ózbek, tájik, uıǵyr jáne ýkraın tilderinde júrgiziletin 88 mektep jumys isteıdi. 108 mektepte 22 etnostyń tili jeke pán retinde júrgiziledi. Osymen qatar, balalardan basqa úlkender de 30 etnos tilderin oqýǵa múmkindik alǵan 195 etno-bilim berý keshenderi, jeksenbilik jáne lıngvısıkalyq mektepter ashyldy. Qazaq jáne orys teatrlaryn qospaǵanda elimizde taǵy tórt ulttyq – ózbek, uıǵyr, koreı jáne nemis teatrlary jumys isteıdi.

Joldasbekova Asel Shyǵystaný Fakúlteti

---