InfoHub Logo

Ekonomıkalyq máseleler jónindegi tanymal advokat Jangeldi Súleımanov 4,5 kúndik jumys aptasyn bekitýdi usynyp otyr, dep habarlaıdy QazAqparat. 

«Men ortaq ymyraǵa kelip, barlyq jumysshylar úshin 8 saǵattyq jumys kúnin 1 saǵatqa qysqartyp ony 7 saǵattyq jasaýdy usynamyn. Qazir biz aptasyna 5 kún jumys isteımiz, bul 40 saǵat. Al men bolsam, 5 jumys kúnin qaltyra otyryp, ony 7 saǵattyq kestege kóshirýdi usynamyn. Ekinshi usynysym, jynysyna qaramastan barlyq qazaqstandyqtar úshin 4,5 kúndik jumys aptasyn engizý qajet. Bul rette jumadaǵy jumys kúnin qysqartyp, túske as mezgiline deıin ǵana jumys isteý kerek», - dedi Jangeldi Súleımanov QazAqparat tilshisimen áńgimelesý barysynda.

Tanymal advokat mundaı usynysyn «halyqtyq komýnıserdiń» áıelder úshin jumys kúnin eki ese qysqartý týraly ıdeıalaryna pikir bildirý barysynda jasady. Onyń aıtýynsha, komýnıserdiń usynysy ónege turǵysynan alyp qaraǵanda jaqsy bolǵanymen quqyqtyq turǵyda júzege asyrylmaıtyn jaıt.

«Birinshiden, qazirdiń ózinde Eńbek kodeksinde «tolyq emes jumys ýaqyty» dep atalatyn túsinik qarastyrylǵan. Búginde jumys berýshiler ótinish boıynsha júkti áıelderge nemese 3 jasqa tolmaǵan balany tárbıelep otyrǵan áıelge tolyq emes jumys ýaqytyn bere alady. Biraq, bul rette eńbekaqy da adam qansha jumys istese soǵan shamalas belgilenedi. Iaǵnı, eger jalaqy 100 myń teńge bolsa, al adam túski asqa deıin ǵana jumys istegisi kelse, onda árıne ol 50 myń teńge alady. Eger de biz júkti áıelder men 3 jasqa tolmaǵan balany tárbıelep otyrǵan áıelder jaıynda aıtar bolsaq, onda jumys berýshi olarǵa tolyq emes jumys ýaqytyn berýge mindetti. Biraq, eresek jastaǵy balalardy tárbıelep otyrǵan áıelder jaıy qalaı bolmaq? Jumys berýshi eger de jumysshynyń jaǵdaıyn túsinip, ymyraǵa keler bolsa, onda eńbekshartyna bul tarmaqty jaza alady. Alaıda, bul oraıda jalaqynyń bir mólsheri joǵalady. Ekinshiden, meniń túsinýimshe, komýnıser jumys ýaqytynyń jartysyn qysqartyp, al jalaqyny sol kúıinde qaldyrýdy usynyp otyr ǵoı. Bul jerde árıne, jynystyq belgisine qaraı alalaýshylyq oryn alady. Erkekte 8 saǵat belgili bir jumysty atqaryp 100 myń teńge alsa, onda áıelder de dál sondaı jumysty eki ese az oryndap 100 myń teńge jalaqy alatyn bolady. Al jumys berýshiniń mundaı qadamǵa eshqashan barmaıtyndyǵy túsinikti», - dedi Súleımanov.

Onyń paıymynsha, áıelder úshin ýaqyt aıyrmashylyǵyn búdjet tólegenniń ózinde de bul usynystyń júzege asyrylýy qısynsyz bolmaq.

«Oǵan bizdiń búdjettiń qarjysy jetpeıdi. Máselen, bizde 5-6 mıllıon jumysshy bar. Onyń shamamen 3 mıllıonyn áıelder quraıdy. Eger olardyń árqaısysyna 3 myń teńgeden tólese onda bul soma 9 mlrd., al 10 myń teńgeden bolsa, 30 mlrd. teńge bolady. Birde-bir búdjet oǵan tótep bere almaıdy», - dedi ol.

Esterińizge sala ketsek, áıelderdiń jumys ýaqytyn eke ese qysqartýdy Qazaqstannyń halyqtyq komýnıstik partıasy Astana qalalyq komıtetiniń birinshi hatshysy Marat Áýbákirov usynǵan bolatyn. Onyń aıtýynsha, áıelderdiń basym bóligi medısına men bilim berý salasynda jumys isteıdi. Biraq, bul júıedegi jalaqy óte tómen bolyp otyr.

«Sondyqtan áıelder aqsha tabý úshin jumyspen kóp aınalysýǵa májbúr. Olarda ósip kele jatqan urpaqty, balalaryn tárbıeleýge ýaqyt ta qalmaıdy. Keıbir bastama kóterýshiler áıelderge túski asqa deıin jumys ýaqytyn usyný qajet degendi aıtýda. Al tústen keıin olar tek bala tárbıelesimen aınalysý qajet dep sanaıdy. Múmkin bul durys ta shyǵar. Biraq, áıelder, sizder bul taqyrypty tym az kóteresizder, ol Prezıdentke, Úkimetke jetpeı jatyr. Kim biledi, múmkin shynymen de jumys ýaqytyn osylaı qalyptastyrǵan álemdegi birinshi memleketke aınalarmyz. Naqty jumys kúnin saǵat 9-dan 18-ge deıin belgileýdiń múmkin qajeti de joq shyǵar», - degen edi ol.

Aıta keterligi, komýnıs bul pikirin «Qazaqstandaǵy teń quqyqtar men teń múmkinshilikter ınstıtýty» qoǵamdyq qory júrgizgen genderlik zertteýlerdiń qorytyndysyn tanystyrýǵa arnalǵan sharada bildirdi.

Sol kúni QazAqparat tilshisine Marat Áýbákirovtiń usynysyna qatysty elimizdiń Densaýlyq saqtaý jáne áleýmettik damý mınıstrligi pikir bildirip, Qazaqstannyń Eńbek kodeksi bul turǵyda áıelderdi de, erekekterdi de alalamaıtyndyǵyn aıtqan bolatyn.
«Árıne, bizdiń zańnamamyzda mundaı usynys joq jáne ázirshe ózgertýler kózdelmegen. Óıtkeni, bizdiń Eńbek kodeksimiz áıelderde qatysty da, erkekterge qatysty da eshqandaı alalaýshylyq joq. Barlyǵy da teń jaǵdaıda. Árıne, biz bul usynysty qaraýǵa árýaqytta da daıynbyz. Biraq, ózgertýler engizemiz dep ýáde bere almaımyz. Eger bul usynys zań aıasynda bolsa, biz barlyǵy saralaıtyn bolamyz», - dedi QazAqparat tilshisine atalǵan mınıstrliktiń Eńbek jáne áleýmettik seriktestik departamenti dırektorynyń orynbasary Mádına Naýryzbek.

Sonymen qatar ol jumys ýaqyty sanyn qysqartý usynylatyn kásipterdiń tizimi týraly mınıstrdiń buıryǵy bar ekendigin, biraq, onda jynysyna qaraı bólip qaraý kózdelmegendigin aıtty.

«Zıandy, qaýipti eńbek jaǵdaıynda jumys ýaqytyn belgili bir deńgeıde qysqartý, eńbek demalysyn kóbirek berý jáne qandaı da bir ústemeaqy qosý qarastyrylǵan. Biraq, bul attestasıa nátıjesi boıynsha júrgiziledi», - dedi ol.