InfoHub Logo

Tóle bı toqsan jasqa kelgeninde Qaz daýysty Qazybek bı sálem bere barypty. Eldiń jaqsylary, sheshender, oıshyldary jınalyp, áńgimi-dúken quryp otyrǵanynda:

— Qaz daýysty Qazybegim keldi. Báriń túgel jınalyńdar. Senderge aıtar on túrli jumbaǵym bar, sony sheshińder, — deıdi Tóle bı.

— Aıtyńyz, Aıtyńyz.

— Aıtsam, on túrli jumbaǵym mynaý: bir, eki, úsh, tórt, bes, alty, jeti, segiz, toǵyz, on.

Otyrǵandar tań-tamasha bolady.

— Bul ne degen jumbaq! Osyndaı da jumbaq bola ma?

— Bı-aǵa, bul jumbaqty men shesheıin, ruqsat etińiz? — deıdi Qaz daýysty Qazybek.

— Ruqsat, ruqsat.

— Bir degenimiz — birligi ketken el jaman.

— Eki degenimiz — egesip ótken er jaman.

— Úsh degenimiz — úsh butaqty shiderden shoshynǵan at jaman.

— Tórt degenimiz — tósekten bezgen jas jaman.

— Bes degenimiz — belsenip shapqan jaý jaman.

— Alty degenimiz — asqynyp ketken dert jaman.

— Jeti degenimiz — jas kelinshek jesir qalsa, sol jaman.

— Segiz degenimiz — serpilmegen qaıǵy jaman.

— Toǵyz degenimiz — torqaly toı, topyraqty ólimge bas kórsetpegen sol jaman.

— On degenimiz — ońalmas kárilikke daýa bolmas degen, — deıdi Qaz daýysty Qazybek.

— Raqmet, dál taýyp sheshtiń. Oıy da, tili de júırik tulparym, — dep Tóle bı Qazybekke razy bolypty.

***

Qazybek beride elge belgili bolǵan kezde bir bala úshin daýlasyp, eki áıel aldyna kelip júginedi. Áıelderdiń biri:

— Mynaý balamdy men esin bilmeıtin jas kúninde joǵalttym, sony mynaý áıel taýyp aldy ma, álde urlap aldy ma, ony bilmeımin, áıteýir asyrap alypty. Búgin tanyp, surasam «óz balam» dep bermeıdi, — deıdi.

Ekinshi áıel turyp:

— Bala ózimdiki, ózim taptym. Mynaý bosqa jarmasyn tur, — deıdi. Qazybek eki áıeldiń sózderin tyńdap bolyp, biraz oılanyp otyryp qalady. Sodan keıin:

— Biriń balńdy joǵalqanyńdy, endi biriń tapqanyńdy rastap shyǵarlyq munda basqa kýá joq. Sondyqtan mynadaı bılik etkim keledi, - deıdi de, balanyń eki qolyn eki áıelge ustatyp qoıyp, qara baltany ustap kóterip turyp: «Ekeýińe bul balany qaq bólip bereıin, osyǵan rızasyńdar ma?» deıdi. Sonda balaǵa ıe bolyp júrgen áıel:

— Bireýge tiri ketkenshe, jartysy bolsa da ózimde qalsyn, bólseń ból! — dep bezerlenip turyp alady. Al balany tanyǵan áıel:

— Oıbaı, bıeke-aı! Qaıda júrse de tiri bolsyn, shaba kórmeńiz! — dep bezek qaǵady. Sodan baryp Qazybek:

— Bala myna joǵaltqan áıeldiki, óıtkeni ol balanyń tirligin tilep tur, balasyn ózine ber, — dep bılik aıtady.

***

Qazybek bıdiń tolǵaýy:

Órkenim óssin deseń,

Kekshil bolma —

kesapaty tıer elińe.

Elim óssin deseń,

Órshil bolma —

óskenińdi óshirersiń.

Basyna is túser paqyrǵa

Qastyq qylma —

qaıǵysy kósher basyńa.

Janashyry joq jarlyǵa

Járdemshi bol asyǵa,

Qıyn-qystaý kúnderde

Ózi keler qasyńa.

Búgin saǵy syndy dep,

Jaqynyńdy basynba!

---