InfoHub Logo

Jýrnalısıka - san alǵan aqparattyń oshaǵy.Búgin jýrnalıstıka fakúltetine grantqa túsken, Móldirmen suqbattasýdy jón kórdim.Túktibaı Móldir Jetisý oblysy, Eskeldi aýdany, Tıtov atyndaǵy mekteptiń túlegi.Altyn belgi ıegeri jáne “Ulan”gazetiniń jas tilshisi.Osy jylǵy grant konkýrsynyń nátıjesinde Qazaq ulttyq ýnıversıtetine, jýrnalıstıka fakúltetine grantqa tústi. Búgingi suqbatym jýrnalıs mamandyǵyn tańdaǵan oqyrmandar úshin kóptegen kerekti aqparat ala alady-dep, oılaımyn.Sonyń ishinde “Ulan “gazetiniń oqyrmandaryna paıdaly bolatynyna senimdimin!

- Jýrnalısıka mamandyǵyna qyzyǵýshylyq qaıdan oıandy? Qandaı jaǵdaılar mamandyǵyńyzdy tańdaýǵa sebep boldy dep oılaısyz?

- Kóp jaǵdaıda mamandyqqa degen qyzyǵýshylyq bala kezden bastalady. Ózimde de solaı, mektepte ár sharadan qalmaı, belsendilik tanytqan unaıtyn. Ásirese, ártúrli aqyndarymyzdyń óleńderin oqýdan jarystarǵa baryp turatynmyn. Muǵalimderimde meniń boıymdaǵy qazaq tili men ádebıetine degen qyzyǵýshylyǵymdy baıqady. Keıin 7-8 synypta naqty jýrnalıs bolamyn dep sheshim qabyldadym. Bul mamandyqty tańdaýyma sebep, mektep ómirindegi shyǵarmashylyq tusymdy damytýǵa baǵyttalǵan baıqaýlardan qalmaı qatysyp júrgenim dep oılaımyn.

- Jýrnalısıka degende kóz aldymyzǵa, radıo, tolassyz aqparattar esimizge túsedi.Al, jýrnalısıka mamandyǵy siz úshin qandaı bolyp tabylady?

- Men úshin jýrnalısıka tek tolassyz aqparat alańy, radıo, telebaǵdarlamalar emes, bul meniń ómirlik ustanymym deı alamyn. Qyzyǵy men shyjyǵy qatar júretin bul sala qoǵamnyń aınasy sekildi. Budan bólek, jýrnalısıka dese kóz aldyma bılik men buqara arasyndaǵy baılanys elesteıdi.

- Jalpy jýrnalıstıka mamandyǵyna túsý úshin, UBT-da oqý saýattylyǵy men Qazaqstan tarıhy páninen jáne shyǵarmashylyq emtıhan tapsyrdyńyz.Joǵarǵy nátıjege jetý úshin, Qazaqstan tarıhy men shyǵarmashylyq emtıhannan qalaı daıyndaldyńyz?

- Eń basty kerek zat – dısıplına. Ol bar jerde nátıje bolady. Kúnige bárin otyryp qaıtalap oqı bergennen eshteńe shyqpaıdy dep oılaımyn. Bárin kún tártibimen oryndap ár pánińe, jumysyńa bólek ýaqyt arnaý qajet. Al, shyǵarmashylyq emtıhanǵa ubt-ǵa daıyndyǵymnan bos ýaqytta daıyndalyp júrdim. Maqala jazyp, jarıalaýyma kómektesken “Ulan” gazetiniń ujymyna osy tusta alǵys bildiremin.

- Jýrnalısıka salasyna túsetin kelesi jylǵy túlekterge úsh mańyzdy keńesińizben bólisseńiz?

- Birinshiden, aınalańyzdaǵy bul salaǵa ne úshin túsesiń degen sózderin elemeńder degim keledi. Sebebi, bul jolda sizgn eshkim kedergi bolmaýy kerek. Ekinshiden, UBT-ǵa daıyndyqty árqashanda birinshi orynǵa qoıyńyz, óıtkeni, siz úshin sol bir 2 pánnen alatyn árbir balyńyz mańyzdy. Úshinshiden, shyǵarmashylyq emtıhanǵa daıyndyq kezinde barynsha ózińiz daıyndalýǵa tyrysyńyz. Bul daıyndyqty sizge eshbir kýrs bere almaıdy dep oılaımyn.

- Bolashaqta jýrnalıstıka salasyna qandaı úles qosar edińiz?Osyǵan oraı jýrnalıstıka mamandyǵynyń bolashaǵy bar ma?Óz kózqarasyńyzdy bólisseńiz.

- Jýrnalısıka – zaman talaby. Jyl sanap bul salanyń ártúrli baǵyttary ashylyp jatyr, sondyqtan bolashaǵy joq dep aıtý qate dep oılaımyn. Al, qosatyn úlesime kelsek, halyqtyń jýrnalıser jaıly oıyn ózgertkim keledi. Shyndyqtyń shyńyraýyna jetetin óz isiniń maıtalmany bolyp, qazaq jýrnalısıkasyn bıik beleske jetkizgim keledi.

- Áleýmettik jelilerde jýrnalısıka mamandyǵyna jaıly beıne materıal tarap ketti.Ol jerde jýrnalıstıka salasyna shyǵarmashylyq emtıhan tapsyrý jón emes -deıdi.Kerisinshe qazaq tili men qazaq ádebıetinen tapsyrǵan jón dep tujyrymdady.Al, jýrnalıstıka mamandyǵyna shyǵarmashylyq emtıhan tapsyrǵan jón be?

- Bárimiz biletindeı UBT-da qazaq tili men ádebıet kombınasıasyn tańdaıtyn talapkerlerdiń keıbiri jýrnalısıkaǵa da emtıhan tapsyryp jatady. Menińshe, bul durys emes. Sebebi, ár sala, mamandyq jeke daıyndyqty talap etedi. Sol sekildi, shyǵarmashylyq emtıhanǵa da jyldar boıy atqarylǵan eńbekti qajet etedi. Eger, talapkerdiń armany jýrnalısıka bolsa tek osy salaǵa daıyndalyp, shyǵarmashylyq emtıhan tapsyrǵan jón dep oılaımyn.

- Ár mamandyq pen salanyń ózindik erekshelikteri men qıynshylyǵy bar.Jýrnalıstıka mamandyǵyn tańdaıtyn túlekterdiń tula boıynda, qandaı tabandy qasıetter bolýy shart?

- Qysqa da nusqa jaýap bersem. Jýrnalıs bolam degen adamnyń boıynda óz isine degen mahabbat pen súıispenshilik bolý kerek. Osy ekeýi bolsa bári bolady.

- Shyǵarmashylyq emtıhan tapsyrýshy oqýshylar qobyljyp, ózin erkin túrde ustaı almaı, óz oıyndaǵy baldy ala almaı jatady.Osy turǵyda shyǵarmashylyq emtıhanǵa bararda, oqýshy qalaı daıyn bolyp barý kerek?

- Emtıhanǵa kirer aldynda qobaljýdy jeńip, tek tapsyryp bolǵan soń qandaı sezimde bolatynyn oılaý kerek. Ýaıym men qorqynyshty jeńe almaǵan adam óz is-áreketterine jaýap bere almaı qalady. Sondyqtan, emtıhanǵa fızıkalyq túrde ǵana emes, moraldy turǵyda da daıyn bolǵan jón.

- Móldir, UBT ómirdiń sońy emes degenmen de, az bal alyp qalǵan oqýshylarǵa ne dep aıtar edińiz?

- Qazir, kóp ýnıversıtetterde ishki grant, arnaýly grant sekildi jeńildik túrleri bar. Eger baldary soǵan jetkilikti bolsa, basqa oqý oryndaryn da qarastyryp kórýge bolady. Ubt ómirdiń sońy emes, ol tek bizdiń aldaǵy ómirimiz qalaı jalǵasatynyn kórsetetin synaq.

- Móldir, egerde jýrnalıstıka mamandyǵyna grantqa túspeseńiz, qaı salanyń maıtalmany bolar edińiz?

- Joǵaryda aıtqandaı meniń qazaq tili men ádebıetine qyzyǵýshylyǵym joǵary. Múmkin, fılolog nemese qazaq tili/ádebıet pániniń muǵalimi bolar ma edim. Tarıh salasy da ózime unaıdy tarıhshy da bolyp qalýym múmkin edi.

- Jýrnalıstıka mamandyǵyn shet memleketterde jalǵastyrýǵa kózqarasyńyz qalaı?

- Kózqarasym jaqsy. Sebebi, ózge eldermen tájirıbemizben almasyp, jańa zattardy úırengen keremet qoı. Negizi, birneshe jyl shet elde bilimimdi jalǵastyryp, elge kelip úırengenimdi júzege asyrý oıda bar.

- Grantqa túsý ońaı emes árıne.Jýrnalıstıka mamandyǵyna grantqa túsetin kelesi jylǵy túlekter qandaı is-áreketter jasaýy qajet?

- Granttyń aýyly eshqashanda alys emes. Eger ózińe senimdilik tanytyp, oqýǵa bar yntańmen kirisseń bári de bolady. Tek, bir aıtar keńesim, UBT-ǵa daıyndyq kezinde kýrs tańdaýda shatyspaý qajet. Sebebi, aldymen bul sizdiń ýaqytyńyz, keıin siz beretin qarajattyń qunyna teń.

- Bolashaq jýrnalısterge qandaı keńesińizdi aıtar edińiz?

- Ózim de bolashaq jýrnalıs bolǵandyqtan, keńes emes tilek bildirsem. Bizge amanat etilgen jańalyq jarshysy atymyzdy kirshiksiz taza ustaıyq, halyqtyń muń-muqtajyn sezinip, eldiń eleýlisine aınalaıyq. 

- Suqbatyńyzǵa raqmet!

---