InfoHub Logo

Tórtkúldegi aryqtan tabylǵan 15 jasar qyzdyń máıiti. Soqqyǵa jyǵylǵan Semeılik oqýshy qyz ben Qyzylordalyq jasóspirim. Óskemendegi qyzdar tóbelesi. Satydaǵy oqýshylar ólimi. Bul tizilgen tizim jyl basynan beri elimizde álimjettik saldarynan oryn alǵan oqıǵalar. Jasóspirimderdi bundaı qylmys jasaýǵa ne ıtermeleıdi? Sarapshylar pikirin bilip, taqyryp tóńireginde zertteý jasap kórdik.

Stat.gov.kz usynǵan statısıkaǵa súıensek, 2021 jyly 1529 bala qylmys jasaǵan. Onyń 62-si asa aýyr, al 561-i aýyr qylmysqa barǵandar. Qylmysty bolǵan jasóspirimderdiń 11-i adam óltirý nemese adam óltirýge oqtalǵandar, 60-y densaýlyqqa qasaqana zıan keltirgender, al 24-i qylmystyń zorlaý jáne zorlaýǵa oqtalý árekettermen baılanysty qylmys jasaǵandar. Qazaqstan Respýblıkasy Bas prokýratýrasynyń quqyqtyq statısıka jáne arnaıy esepke alý jónindegi komıteti jarıalaǵan málimetterge seıkes, 2022 jyly Qazaqstanda kámelettik jasqa tolmaǵandar tarapynan jasalǵan qylmystyq istiń sany - 1735. Bul 2021 jylǵy kórsetkishten 2,06 paıyzǵa joǵary. 

Medeý aýdandyq polısıa qyzmetkeri kóbine-kóp jasóspirimder arasyndaǵy qylmystyń artýyna otbasynyń áleýmettik-ekonomıkalyq jaǵdaıy áser etetinin aıtyp, qylmysqa barǵandarǵa qandaı shara qoldanylatynymen de bólisti:

«Kúnkóris qamymen júrgen ata-ananyń bala tárbıesimen aınalysýǵa ýaqyty bolmaıdy. İshkilikke salynyp, bala tárbıesine júrdim-bardym qaraıtyn ata-analar da bar. Nátıjesinde bala qaraýsyz qalyp, qylmysqa beıim bolyp ósedi. Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyna sáıkes qylmys jasaǵan bala qylmystyq jaýapkershilikke 14 jastan bastap tartylady. Jasaǵan qylmysyna baılanysty qylmystyq kodekste kózdelgen baptarǵa sáıkes jaýapkershilikke tartylady. Ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly kodekstiń 127-baby, 3-bólimi boıynsha áke-sheshesi de jaýapkershilikke tartylady. Profılaktıkalyq esepke alynyp, polısıa qyzmetkerleri tarapynan profılaktıkalyq jumystar júrgiziledi.»

Al, psıholog maman jasóspirimderdiń qylmysqa barý sebebin balanyń asosıaldy otbasynan shyǵýymen baılanystyrdy.

«Kóbine asosıaldy otbasynan shyqqan balalar agresıaǵa beıim. Bul degenimiz - balaǵa durys kóńil bólmeý, balaǵa ata-ana tarapynan jasalǵan agresıalyq qatynas. Januıa músheleriniń árqashan urys-keriste bolýy. Kelesi faktor - otbasyndaǵy qarjylyq másele. Bala paıdakúnemdik pıǵylda ózgelerge álimjettik kórsetedi.», - deıdi mektep psıhology Arshagúl Erjanqyzy.

---