InfoHub Logo

Ul tárbıeleı otyryp, halyqty tárbıeleımiz,

Qyz tárbıeleı otyryp, ultty tárbıeleımiz

M.Áýezov

Bizdiń qazekeńder qyz balasyn qonaq retinde syılap, tórine shyyǵaryp, betine kelmeı,názik gúl ekendigin sezindire bilgen.Tal besiginen jat jurttyq ekendigin túsindirip, boıyna asyl tekti qasıetterdi «qyzym saǵan aıtam, kelinim sen tyńda» qaǵıdasyna salyp tárbıelep otyrǵan. Tek dilimizde ǵana emes, dinimizde qyz balasynyń nalasy men rızyq- nesibesiniń mol bolatyndyǵy, jaqsy qyz ákesi men aǵasyn birdeı jumaqqa kirgizetindegi, rıza keıpi sol úıdiń baılyǵy men berekesin uıytatyny haq dúnıe.

Eń aldymen «qyz balasy» degen uǵymǵa toqtalyp ótkenim durys shyǵar. Men úshin qyz- bolashaq ana, aıaýly jar, úlgili kelin. Qyz balanyń tárbıesi tek óziniń ǵana bolmysyn kórsetpeıdi. Dúıim jurttyń, bir qaýym eldiń, qyryq úı qaraılasqan aıaly alaqan men úlgili óneginiń beınesi. Boıǵa sińgen qasıet arqyly syıy artyp, sybaǵasyn alady. Bir qyzdy tárbıeleý- bir ultty tárbıeleý. Qazaqta «áıel -ana», «áıel- jar» degen keremet tirkester qalyptasqan. Rasynda, áıel men ana, qyz ben kelin t.b ataýlardyń qandaı aıyrmashylyǵy bar?

Qyz balasy - qymbat. Qazyna ispettes. İnjýdi qorǵaıtyn syrtqy qaby sıaqty, bóten kózden jaýharymyzben gaýharymyzdy alysyraq ustaıtyn qorǵanyshy bolǵany abzal. Al, ana bolý- ortaq. Ana degen muǵalim, ustaz, úıretýshi hám meıir tógýshi, tárbıeleýshi. Ananyń tárbıesi men meıirimi bárine ortaq bolýy tıis. Óz balasyna degen júreginen jaryp shyqqan seziminiń dámin barsha adam balasy sezinýi áste durysyraq. Qyz degen aqyldy, bilimdi, tárbıeli, tákappar. Ózine tán tákapparlyǵy bar, kóringenge kózi túspeıtin, etegine ilmeıtin bolýy shart. Bilimi tereń, aqyly telegeıdeı, tárbıesi tolymdy. Boıyna tolǵan tárbıeni aınalasyna berýge daıar bolǵany abzal. Eki- úsh balanyń mamasy emes, dúıim jurttyń anasy bolý ár qyzǵa arnalǵan mindet. Bir qazan sútti uıytatyn bir qasyq aıran sıaqty, úlken bir áýlettiń dáýleti men sáýletin qosa túzep, nesibesin kóbeıtip, tamyryn tereńge jaıǵyzyp, aırandaı uıytatyn qyz balasy. El bolý úshin besikti túzeıtin, bir qolymen álemdi, bir qolymen baýyryndaǵy balasyn terbetetin-áıel adamy. Názik jandar. Názik gúlder.

Qoryta kelgende, qyz degen arman bolýy tıis, qoljetimdi zat emes. Áıel degen tómen bolýy tıis, zańǵar taýdaı bıik emes. Ana degen meıirimdi bolýy tıis, aıazda qatqan muzdaı emes. Qyz degen aqyldy bolýy tıis, kórseqyzar saýysqandaı emes. Áıel degen adal bolýy tıis, kóringenniń jeteginde keter urǵashy ıtteı emes. Ana degen eldiki bolýy tıis, óz tuqymyn ǵana basatyn taýyqtaı emes.

---