InfoHub Logo

Qyzyl kitap — halyqaralyq tabıǵat qorǵaý odaǵynyń “Qyzyl kitap” — halyqaralyq dárejedegi qujatttardyń biri. Qyzyl kitapqa sırek kezdesetin, jyldan jylǵa azaıyp ne joıylyp bara jatqan, sondyqtan da aıryqsha qorǵaýdy qajet etetin janýarlar men ósimdikterdiń túrleri tirkeledi. Janýarlardy halyqaralyq dárejede qorǵaý máselesi 20 ǵasyrdyń bas kezinde qolǵa alyndy.

Qazaqstannyń Qyzyl kitabynda sırek jáne joıylyp bara jatqan túrlerdiń tizimine engizilgen jabaıy omyrtqalylardyń 87 túriniń jáne ósimdikterdiń 303 túriniń qazirgi taralýy, sanynyń jaı- kúıi, bıologıasy týraly málimetter keltirilgen. Olardyń kóbisi qazir jaqsy, óz deńgeıinde saqtalyp, birigeıli nátıjesin kórsetýde. Oǵan mysal retinde Kıikterdi aıta alamyz.

Kıik - qazaq dalasynyń kıeli janýarlarynyń biri. Olardyń múıizi, terisi joǵary baǵalanatyn sebepten, olarǵa degen ańshylyq isteri qarqyndy kóbeıip ketken boldy. Olardyń sany kúrt tómendegeni sonshalyq, olardy Qyzyl kitapqa engizý týraly sheshim qabyldandy. Biraq, ne demesek te, keı adamdar sonda da olardy aýlap, zań júzinde jaýapqa tartylǵan bolatyn. Qýanyshqa oraı, qazirgi tańda kıikter sany birshama kóbeıip, qazaq dalasynda tórt aıaqty kıeli janýarlarymyz júgirip júr.

Qyzyl kitapqa engen janýarlar árdaıym óz deńgeıinde saqtalyp, qorǵaýǵa alynady. Biraq, osy kitapqa barynsha janýarlar sanyn engizbeýimiz mindet!

Adıljan "Adi" Iskendırov, 8 A

---