InfoHub Logo

T. Júrgenov atyndaǵy Qazaq Ulttyq Óner akademıasynda sáýir aıynyń 24-shi juldyzynda ashylǵan «Seziný tásili» dep atalatyn 2-shi kýrs operatorlanynyń fotokórmesinen alǵan áser negizinde.

 «Qoldar til qatady»

T. Júrgenov atyndaǵy Qazaq Ulttyq Óner akademıasy «Kıno jáne TV» fakúltetiniń 2 kýrs stýdenti - Moıseeva Kamılanyń «Qoldar til qatady» dep atalatyn fotosýretter toptamasynan alǵan áserim tamasha. Sonshalyqty júregi sezimtal kip-kishkentaı qyzdyń týyndylaryn kórip, ol qozǵaǵan aýqymdy taqyryptardy oı eleginen ótkizbeý ónerden alys adamnyń ózine qıyn bolary sózsiz. Biraq shyǵarmany oqýda árkimniń óz deńgeıinde saraptaıtyndyǵyn eskersek, avtordyń jeke oıyn estý men úshin qajet dúnıe boldy. Eriksiz Kamılaǵa suraqtar qoıdym. Alǵan jaýabym da tym salmaqty boldy...

Moıseeva Kamıla: Birde menen: «nege fotokórmen qoldar taqyrybyna arnalǵan?», dep suraq qoıdy bir jan. Men oılanbastan «Bul meniń janyma jaqyn dene múshem», dep jaýap qattym. Meniń bergen jaýabymnyń aıasy tar ekendigin ishim sezdi. 

Al endi bul suraqqa berer jaýabymdy tolyqtyrar bolsam, meniń aıtarym kóp.  «Qoldar» adam ómiriniń aınymas bólshegine aınalǵan. Olar sazdan qumyra jasap, ádemi qumyrany maıda bólshekterge shaǵa alady. Demek, jaqsyny da, jamandy da qoldarymyzben iske asyramyz, tek pıǵylǵa baılanysty bári. 

Zaǵıptar úshin qoldar - kóz, mylqaýlar úshin qoldar - til. «Kózdi adam janynyń aınasy» deı turyp, qoldar da adam týraly kóp aqparat beretindigin  umytpaımyz.

Bul fotokórmede qoldar til qatady. Olar meniń basty keıipkerlerim. Men akterlarǵa qoıatyn talapty qoldarǵa qoıdym.  Esesine olar maǵan dúnetanymymda, meniń sanamda saqtalǵan obrazdar men qıalymdy jetkizýge járdem berdi. Sondaı-aq, «árkimniń óz baqyty - óz qolynda», «bolashaqty búgin jasaımyz» degen ustanymdardy fotosýretterde  sóıletkim keldi. Sebebi men oǵan kámil senemin. Al siz?..

Meniń oı tolǵaýym

On segiz myń álemdi jaratqan Alla taǵalanyń sanaly quly adamzattyń tirshiliktik qaǵıdalary uqsas bolǵanmen, olardyń saýsaq tańbalary esh ýaqytta qaıtalanbaıdy. Saýsaq terisin qansha ret sypyrsań da, terisi qaıta qalpyna kelgende, burynǵy saýsaq pen alaqan syzyqtary qaz qalpyna ózgerissiz keledi eken. Sondyqtan da, alaqan men saýsaq tańbalaryn adamnyń ózindik kodtyq tańbasy dep tanyp, dúnıejúzinde qylmyskerlerdi tek qana osy tańbaly belgi arqyly anyqtaıdy.

Ejelgi tasqa qashalyp jazylǵan qoldyń tańbalary da, sonaý kóńe zamandardan habar beredi bizge ata-babalarymyzdan. Ertedegi adamdar tek XIX ǵasyrda ǵana bizge málim bolǵan syrdy sonaý yqylym zamandarda qaıdan bildi eken dep oıǵa ketesin eriksiz.

Alaqandaǵy syzattar men aıryqsha belgilerdi zertteıtin erekshe sala hıromantıa da osy negizde. Kóshe kezip, alaqan sıpap júrgen syǵan halqy da óz napahasyn osy salany turmys tirshiligine aınaldyrǵandyǵynan synaıly.

Adam qolynyń pishini onyń shyǵý tegi, jasaıtyn jumysy, áleýmettik jaǵdaıy men qyzyǵýshylyǵynan habar beretindigi taǵy bar. Jyly jerde turyp, jaqsy men paıdalyny jep, aýyr jumys istemegen qoldardy, jer tyrmalap, sýyq sýdan shyqpaǵan qoldan aıyrý qıyn dúnıe emes. Al kishkentaı balanyń uzyn saýsaqtaryna qarap, «osy bala mýzykant bolady», «músinshi bolady», «sportsmen bolady» dep bolashaqqa boljam jasaýdy da kúndelikti ómirde jıi kezdestiremiz.

Medısınada da eń las dene músheleriniń biri dep osy qoldy ataıdy. Balalar arasyndaǵy aýrýlardyń teń jartysy aýa arqyly juǵatyn bolsa, qalǵan jartysy osy qol arqyly juǵatyndyǵyn ataıdy dárigerler. Esi kire qoımaǵan balalarǵa qarapaıym gıgıenany ustaýdyń qıyn bolýynyń arqasynda dep túsindiredi olar bunyń sebebin.

Dinimiz ben saltymyzda qol jýýǵa erekshe mán bergen. Tipti kıiz úıdiń kire berisine qumǵan men shylapshyndy qoıyp qoıý úrdisi de bolǵan. Dáret alýda da qoldy shyntaqqa deıin jýýǵa erekshe mán beriledi. Reti men sany da mańyzdy. Al duǵa, tilek aıtylǵanda bet sıpap, quran oqyǵanda alaqan jaıý, namazǵa jyǵylǵandaǵy qoldyń qozǵalysy tym úlken áńgime. Ol týraly pikirler men sóztalastar qanshama?..

Ásel Sálim

---